Nie będzie obowiązku e-odpisu pisma procesowego? Sejmowa komisja za poprawką Senatu

W piątek Sejm będzie głosować nad nowelizacją procedury cywilnej wprowadzającą e-licytacje z nieruchomości. W zmianach znalazły się też przepisy dotyczące e-doręczeń, a posłowie rzutem na taśmę wprowadzili dla pełnomocników obowiązek dołączania do pisma procesowego odpisu w formie elektronicznej. Teraz prawdopodobnie się z tego wycofają, komisja sejmowa poparła bowiem poprawkę Senatu.

Posłowie łaskawie patrzą na inne poprawki dotyczące e-doręczeń, ale komisja sejmowa rekomenduje odrzucenie poprawek senackich dotyczących posiedzeń niejawnych i składów jednoosobowych w drugiej instancji. Podobnie jest zresztą z częścią poprawek doregulowujących wprowadzenie przez komorników akt elektronicznych. 

20 kwietnia - o czym pisaliśmy już w Prawo.pl - Sejm przyjął nowelizację procedury cywilnej, ale też ustawy antycovidowej. Przypomnijmy, początkowo Ministerstwo Sprawiedliwości chciało, by w okresie epidemii, zagrożenia epidemiologicznego i rok po nim - pierwsze pismo procesowe wnoszone przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego albo Prokuratorię Generalną RP - zawierało adres służbowej poczty elektronicznej i numer telefonu. W sytuacji braku możliwości wykorzystania systemu teleinformatycznego, na ten adres miałoby być wysyłane cyfrowe odwzorowania pism procesowych, zawiadomień, wezwań i orzeczeń ze skutkiem doręczenia następnego dnia. I to zmodyfikowano podczas prac w Sejmie.

Czytaj: Senat poprawia nowelę o e-doręczeniach - m.in. wykreśla kontrowersyjny zapis o e-odpisie>>

Według przyjętej noweli pisma miały być doręczane poprzez portal informacyjny sądów, a skutek doręczenia miał  następować po 14-dniach. Posłowie dodali równocześnie obowiązki dla radców, adwokatów, rzecznika patentowego i Prokuratorii Generalnej. Mieliby oni dołączać do pisma wnoszonego do sądu informatyczny nośnik danych, zawierający dodatkowy odpis pisma w postaci elektronicznej, wraz z cyfrowym odwzorowaniem jego załączników. Co ważne, niedołączenie takiego nośnika miałoby stanowić brak formalny pisma. I to jeden z przepisów, który budził duże kontrowersje nie tylko pełnomocników ale i w samych sądach. Przedstawiciele samorządów rozmawiali o tym z Ministerstwem Sprawiedliwości, nieoficjalnie mówiło się, że resort będzie popierał wykreślenie takiego obowiązku. 

Czytaj w LEX: Informatyzacja postępowania rejestrowego przed KRS oraz procedury dotyczącej rejestracji spółki przez system elektroniczny >

Co poprawił Senat? 

Senat m.in. usunął przepis 15zzs [7], zgodnie z którym "w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich Sąd Najwyższy nie jest związany wnioskiem skarżącego o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie również w przypadku występowania w sprawie istotnego zagadnienia prawnego, bez względu na datę wniesienia skargi kasacyjnej". 

Czytaj w LEX: Wartość przedmiotu sporu w sprawach ze skargi pauliańskiej >

Kolejna zmiana dotyczy postępowań niejawnych. Zgodnie z sejmową wersją przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego, gdy nie można przeprowadzić rozprawy lub posiedzenia jawnego na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. Senat przepisy poprawił dodając, że  przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego, gdy nie można przeprowadzić posiedzenia zdalnego, zaś przeprowadzenie rozprawy lub posiedzenia jawnego jest konieczne. Warunkiem jest to, że żadna ze stron nie sprzeciwiła się przeprowadzeniu posiedzenia niejawnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o skierowaniu sprawy na posiedzenie niejawne. Co więcej w takim zawiadomieniu należy pouczyć stronę niezastępowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej o prawie i terminie do złożenia sprzeciwu. 

Czytaj w LEX: Powództwo opozycyjne wraz z wnioskiem o zabezpieczenie powództwa poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego >

W wersji nowelizacji dotyczącej zwalczania COVID-19, która trafiła do Senatu, zapisano, że "w pierwszej i drugiej instancji sąd rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego; prezes sądu może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów, jeżeli uzna to za wskazane ze względu na szczególną zawiłość lub precedensowy charakter sprawy". Według jednej z poprawek przyjętych przez Senat z przepisu tego miałyby zostać wykreślone słowa: "i drugiej". Oznaczałoby to pozostawienie sędziowskich składów kolegialnych w postępowaniach odwoławczych. Komisja sejmowa rekomenduje odrzucenie wszystkich trzech poprawek. 

Czytaj: Senat zajmie się e-doręczeniami - szykują się poprawki>>

Poprawki dotyczące e-doręczeń do przyjęcia

Senackie poprawki zmierzają m.in. do wykreślenia obowiązku dołączenia do pisma procesowego odpisu w formie elektronicznej - i tu jest rekomendacja za przyjęciem poprawki przez Sejm. 

Senat doprecyzował też przepisy dotyczące e-doręczeń, które znalazły się w noweli i art. 15zzs[9] ust. 1 miałby brzmieć:
„1. W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich, w sprawach prowadzonych w sposób określony w art. 15zzs1, w pierwszym piśmie procesowym wnoszonym przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej podaje się adres poczty elektronicznej i numer telefonu przeznaczone do kontaktu z sądem. Niewykonanie tego obowiązku stanowi brak formalny pisma. 

Czytaj w LEX: Zasady doręczania pism procesowych po reformie postępowania cywilnego z lipca 2019 r.

Zgodnie z poprawionym ustępem drugim, w przypadku braku możliwości wykorzystania systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe, sąd doręcza adwokatowi, radcy prawnemu, rzecznikowi patentowemu lub Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej pisma sądowe poprzez umieszczenie ich treści w systemie teleinformatycznym służącym udostępnianiu tych pism.  Przy czym - jak wskazano - nie dotyczy to pism, które podlegają doręczeniu wraz z odpisami pism procesowych stron lub innymi dokumentami niepochodzącymi od sądu. Senat dodał też ust. 5 - zgodnie z którym przewodniczący miałby zarządzać odstąpienie od doręczenia pisma za pośrednictwem portalu informacyjnego, jeżeli doręczenie jest niemożliwe ze względu na charakter pisma.

Sejmowa komisja rekomenduje te zmiany do przyjęcia. Odrzucona ma natomiast zostać poprawka w zakresie wydłużenia terminu skutku e-doręczenia pisma procesowego z 14 do 21 dni. 

Czytaj: Pełnomocnik dostarczy odpis na pendrivie, a sąd włoży go do... akt>>

E-akta w sprawach komorniczych - poprawki Senatu do odrzucenia

Senat chce też poprawić przepisy dotyczące e-akt w sprawach komorniczych. Przypomnijmy, w myśl obowiązujących przepisów 31 grudnia 2020 r. upłynął termin na wprowadzenie przez komorników akt elektronicznych. MS jeszcze pod koniec roku informowało, że termin się nie zmieni. W nowelizacji znalazła się więc furtka. Chodzi o art. 295 ustawy z 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych. Obecnie brzmi on: Do dnia 31 grudnia 2020 r. dokumentacja, o której mowa w art. 155 ust. 1 i art. 156, może być również tworzona, przetwarzana, przechowywana i udostępniana w postaci dotychczasowej. Zmiana zakłada, że po tej dacie dopuszczalne jest dalsze przetwarzanie, przechowywanie i udostępnianie w postaci dotychczasowej dokumentacji, która wcześniej została w tej postaci wytworzona.

Czytaj w LEX: Obowiązki komornika w świetle ustawy o doręczeniach elektronicznych >

Z kolei zgodnie z par. 2., jeżeli po dniu 31 grudnia 2020 r. prowadzenie, przechowywanie, przetwarzanie i udostępnianie w systemie teleinformatycznym akt spraw komorniczych oraz urządzeń ewidencyjnych napotka trudne do przezwyciężenia przeszkody, komornik wytwarza, przetwarza, przechowuje i udostępnia tę dokumentację z pominięciem systemu teleinformatycznego.

Senat chce by po art. 156 dodać art. 156a w brzmieniu: Jeżeli bieżące prowadzenie, przechowywanie, przetwarzanie i udostępnianie akt spraw komorniczych oraz urządzeń ewidencyjnych w systemie teleinformatycznym, o którym mowa w art. 158 ust. 1, napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody natury technicznej, komornik wytwarza, przetwarza, przechowuje i udostępnia tę dokumentację z pominięciem systemu teleinformatycznego do chwili ustania tych przeszkód. Miałby być też dodano art. 295 a, w myśl którego dopuszczalne byłoby dalsze przetwarzanie, przechowywanie i udostępnianie dokumentacji, o której mowa w art. 155 ust. 1 i art. 156, w postaci dotychczasowej, jeżeli została w tej postaci wytworzona, jednak nie dłużej niż do dnia 1 lipca 2024 r. 

Komisja sejmowa rekomenduje jednak odrzucenie tych poprawek. 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.