Pytanie

Żona i mąż nie mają rozdzielności małżeńskiej. Oboje złożyli zeznania PIT-36L, u żony wystąpiła nadpłata, a u męża kwota do zapłaty.
Czy na wniosek żony można przerachować jej nadpłatę na zobowiązanie męża, a jeżeli nie, to jak to ma się do odpowiedzialności żony za zobowiązania podatkowe męża?

Odpowiedź

Nawet jeśli małżonkowie nie mają rozdzielności małżeńskiej, to jeśli złożyli odrębne zeznania podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest możliwe zaliczenie nadpłaty żony w podatku dochodowym od osób fizycznych na poczet bieżących zobowiązań jej męża w tym samym podatku.
Gdyby okazało się, że mąż podatniczki nie uiści podatku wynikającego ze złożonego przez niego zeznania rocznego, jego żona pozostająca z nim we wspólności małżeńskiej, będzie odpowiadała za zobowiązania podatkowe męża, jednak odpowiedzialność ta będzie obejmować wyłącznie ich majątek wspólny, a nie jej majątek odrębny.

Uzasadnienie

Na podstawie art. 76 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - dalej o.p. - nadpłaty wraz z ich oprocentowaniem podlegają, co do zasady, zaliczeniu z urzędu na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę, odsetek za zwłokę określonych w decyzji, o której mowa w art. 53a o.p., oraz bieżących zobowiązań podatkowych, a w razie ich braku podlegają zwrotowi z urzędu, chyba że podatnik złoży wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.

Przepisy art. 76 § 2 i 3 o.p. przewidują odpowiednie stosowanie art. 76 § 1 o.p. do:
- zaliczania nadpłaty płatnika lub inkasenta na poczet jego zaległości podatkowych, bieżących zobowiązań podatkowych lub zobowiązań powstałych w związku z wykonywaniem obowiązków płatnika lub inkasenta,
- osób, które były wspólnikami spółki cywilnej w chwili rozwiązania spółki.
W przepisach tych nie ma mowy o zaliczaniu nadpłaty żony w podatku dochodowym od osób fizycznych na poczet bieżących zobowiązań jej męża w tym samym podatku.

Zobacz książkę "Nadpłata i zwrot podatku. Zagadnienie wspólne dotyczące realizacji uprawnień podatkowych" dostępną w księgarni internetowej Profinfo >>

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 15 maja 2012 r., II FSK 2220/10, wyjaśnił, że brak jest jakiejkolwiek uzasadnionej racjonalizacji, aby na podstawie art. 76 § 1, art. 76a § 1 czy też art. 76b o.p., nadpłaty podatkowe czy też zwroty różnicy podatku rozliczane były pomiędzy różnymi podatnikami. Ewentualne więzi cywilne łączące tych podatników nie mogą mieć w analizowanym obszarze żadnego znaczenia, ponieważ podatek - i dotyczące go rozliczenia podatkowe - mają charakter wyłącznie publicznoprawny (art. 6o.p.).

Na mocy art. 26 i art. 29 § 1 o.p. podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki. W przypadku osób pozostających w związku małżeńskim odpowiedzialność ta obejmuje majątek odrębny podatnika oraz majątek wspólny podatnika i jego małżonka.
Gdyby więc okazało się, że mąż podatniczki nie uiści podatku wynikającego z zeznania rocznego, jego żona pozostająca z nim we wspólności małżeńskiej będzie odpowiadała za zobowiązania podatkowe męża, jednak odpowiedzialność ta będzie obejmować wyłącznie ich majątek wspólny, a nie jej majątek odrębny.

Odpowiedź pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego