Sprawa będąca przedmiotem rozstrzygnięcia dotyczyła ciekawego stanu faktycznego, który podatniczka przedstawiła we wniosku o interpretację indywidualną. Dotychczas w podobnym stanie faktycznym podatnicy zazwyczaj przegrywali z fiskusem. Tym razem spór zakończył się korzystnie dla podatników.
Podatniczka opisała dwa zdarzenia. Pierwsze z nich to nabycie przez skarżącą w drodze darowizny od matki udziału w nieruchomości wynoszącego ½ w 2014 r. (w pozostałej części nieruchomość była współwłasnością brata skarżącej, a następnie jego żony). Drugie zdarzenie to zbycie przez skarżącą ½ części nieruchomości w drodze zniesienia współwłasności nieruchomości na podstawie ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w 2015 r., w wyniku której otrzymała spłatę.
Zniesienie współwłasności na skutek ugody
Podatniczka zadała fiskusowi pytanie: czy w wyniku dokonania zniesienia współwłasności nieruchomości ugodą sądową, zawartą przed Sądem Rejonowym 22 października 2015 r., a wcześniej nabytą w 2014 r. przez wnioskodawczynię w drodze darowizny, w zamian za spłatę dokonaną przez nabywcę nieruchomości D. S. w toku postępowania sądowego w ww. sprawie, wnioskodawczyni jest zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu odpłatnego zbycia, ze względu na zniesienie współwłasności przed upływem 5 lat od nabycia udziału ½ w tej nieruchomości, skoro miała ona otrzymać spłatę równą wartości swojego udziału (½ w nieruchomości) według wartości ustalonej przez biegłego sądowego w toku prowadzonego postępowania. Jej zdaniem nie jest ona zobowiązana do zapłaty z tego tytułu podatku.
Zobacz również: Przełomowy wyrok WSA w Łodzi w sprawie ulgowiczów >>
Stanowisko fiskusa dotyczące odpłatnego zbycia
Organ stwierdził, że stanowisko wnioskodawczyni w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku ze zniesieniem współwłasności – jest nieprawidłowe. Argumentował, że w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o PIT, zniesienie współwłasności ze spłatą na rzecz wnioskodawczyni (która to spłata nie przekracza wartości jej udziału), dokonane na podstawie ugody sądowej, stanowi formę odpłatnego zbycia przez wnioskodawczynię udziału ½ w nieruchomości, jako nabytego w 2014 r., ponieważ zbycie (w drodze zniesienia współwłasności na rzecz innego współwłaściciela) nastąpiło przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym wnioskodawczyni udział nabyła. Zbycie udziału w nieruchomości nabytego w drodze darowizny w zamian za spłatę jest odpłatnym zbyciem wywołującym na gruncie przepisów ustawy o PIT określone konsekwencje podatkowe. Podał, że zgodnie z art. 30e ust. 1 ustawy o PIT podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku, a zasady jego obliczenia reguluje ust. 2 tego przepisu.
Korzystne dla podatników stanowisko sądu
W wyroku z 22 lutego 2018 r. sygn. akt I SA/Gl 986/17 WSA w Gliwicach uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie, w sprawie doszło bowiem do naruszenia przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o PIT, poprzez błędną wykładnię i zastosowanie oraz pominięcia przy dokonywaniu interpretacji normy art. 2 ust. 1 pkt 3 tej ustawy.
WSA stwierdził, że skarżąca nabyła udział w nieruchomości w 2014 r., do zniesienia współwłasności, w wyniku której otrzymała spłatę za ten udział doszło w 2015 r. Oznaczałoby to, że istotnie odpłatne zbycie nastąpiłoby przed upływem 5 lat od dnia nabycia, co prowadzić by mogło do opodatkowania podatkiem dochodowym tego odpłatnego zbycia. Jednakże – zdaniem Sądu – ten pogląd organu interpretacyjnego jest błędny, bowiem na sytuację prawnopodatkową skarżącej miało wpływ zniesienie współwłasności, co dokonało się na wniosek drugiego ze współwłaścicieli nieruchomości.
Zdaniem WSA, wbrew twierdzeniom organu interpretacyjnego skarżąca w 2015 r. nie uzyskała żadnego przychodu, skoro w 2014 r. nabyła udział w drodze darowizny, a następnie jedynie spieniężyła ten udział w nieruchomości uzyskując jego równowartość. Zatem po jej stronie nie powstał przychód - przysporzenie, które mogłoby stanowić przedmiot opodatkowania.
Zdaniem WSA, błędne jest objęcie opodatkowaniem – na podstawie przepisów ustawy o PIT– przychodów otrzymanych jako spłaty w związku ze zniesieniem współwłasności. W ocenie Sądu takie opodatkowanie godzi w przepisy Konstytucji RP, prowadziłoby ono bowiem do dwukrotnego opodatkowania tego samego przychodu, tj. raz podatkiem od darowizny, drugi raz podatkiem dochodowym.
Cena promocyjna: 111.2 zł
|Cena regularna: 139 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
WSA stwierdził, że uwzględniając art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, wedle którego przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn, należy zauważyć, że celem wprowadzenia analizowanego w niniejszej sprawie przepisu (art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT było wykluczenie podwójnego opodatkowania przychodu ze sprzedaży i innych praw majątkowych, których nabycie podlegało wcześniej opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn (obowiązek podatkowy w tym podatku powstaje w chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu).
Zaaprobowanie stanowiska organów podatkowych w niniejszej sprawie prowadziłoby do sytuacji, w której spłata dokonana w wyniku zniesienia współwłasności, będąca ekwiwalentem do posiadanego udziału w nieruchomości – uprzednio opodatkowanego podatkiem od spadków i darowizn – rodziłaby powtórny obowiązek podatkowy tej samej wartości. W ocenie Sądu sytuacja taka przeczyłaby zasadzie równości opodatkowania i pozostawałaby w sprzeczności z ratio legis art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT, przy założeniu, że suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego obdarowanemu udziału w nieruchomości.
NSA: Nie ma przysporzenia majątkowego
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną organów skarbowych od tego wyroku. NSA przychylił się do argumentów podatniczki i korzystnego dla niej orzeczenia WSA.
Otrzymana przez podatniczkę spłata z tytułu zniesienia współwłasności nieruchomości otrzymanej w darowiźnie, nieprzekraczająca wartości udziału, nie jest opodatkowana podatkiem dochodowym, bo podatnik nie ma z tego tytułu żadnego przysporzenia majątkowego – stwierdził NSA. Podzielił argumentu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. NSA stwierdził, że przy zniesieniu współwłasności do wartości otrzymanej w darowiźnie nie ma przysporzenia majątkowego, nie ma więc przychodu, a co za tym idzie nie ma też podatku.
Uczestnikiem postępowania była Fundacja Praw Podatników. W jej imieniu występował przed NSA Robert Gwiazdowski. Fundacja wnosiła o to, żeby NSA wyjaśniło wątpliwości związane z wszelkimi formami odpłatnego zbycia. - Stwierdzenie sądu wprost, że odpłatne zbycie nieruchomości nabytych w drodze spadku lub darowizny do wartości otrzymanej w spadku lub darowiźnie nie podlega PIT rozwiązałoby wszelkie problemy – stwierdził Marek Isański, prezes FPP.
Sąd mając sprawę dotyczącą zniesienia współwłasności jako jednej z form odpłatnego zbycia w wyroku potwierdził, że nie podlega ono opodatkowaniu. Tymczasem według fundacji, podatnik nie ma przysporzenia majątkowego nie tylko w przypadku zniesienia współwłasności nieruchomości. Nie ma go także w każdym innym przypadku odpłatnego jej zbycia za kwotę nieprzekraczającą jej wartości, ustalonej zgodnie z przepisami ustawy o podatku od spadków i darowizn. Według analiz fundacji tego typu sporów między podatnikami a fiskusem jest bardzo dużo. I do tej pory to podatnicy przegrywali.
Ten wyrok NSA jest korzystny dla podatników.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 marca 2020 r., sygn. akt II FSK 1557/18
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
