Zasady rozliczania na gruncie VAT usług świadczonych on- line przez firmy z tzw. kraju trzeciego, czyli spoza Unii Europejskiej

Czy szkolenia językowe prowadzone on-line za pomocą internetu (firma z USA) są importem usług? Odpowiedź zależy od charakteru takich szkoleń....

Czy szkolenia językowe prowadzone on-line za pomocą internetu (firma z USA) są importem usług?

Odpowiedź zależy od charakteru takich szkoleń.

Importem usług ustawodawca nazywa sytuację, w której dochodzi do świadczenia usług, z tytułu których podatnikiem jest usługobiorca (zob. art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm. - dalej u.p.t.u.), a więc gdy polski podmiot (osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania w Polsce, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej) nabywa usługi od podatnika posiadającego siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium Polski (zob. art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.t.u.). Aby wystąpił import usług, miejsce świadczenia nabywanej przez polskiego podatnika od podatnika zagranicznego usługi musi znajdować się na terytorium Polski (tylko bowiem wówczas dochodzi do świadczenia podlegającej opodatkowaniu w Polsce usługi - por. art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u.).

Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że na gruncie przepisów u.p.t.u. istnieje szczególna grupa tzw. usług niematerialnych. Miejsce świadczenia takich usług w znacznej części przypadków ustala się według siedziby nabywcy tych usług (zob. art. 27 ust. 3 u.p.t.u.). Dotyczy to, między innymi, sytuacji, w których usługi niematerialne nabywane są przez podatników mających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, ale w kraju innym niż kraj świadczącego usługę (zob. art. 27 ust. 3 pkt 2 u.p.t.u.). Przepis ten ma zastosowanie, między innymi, w przypadku nabywania przez polskich podatników usług niematerialnych świadczonych przez podatników spoza Unii Europejskiej (np. ze Stanów Zjednoczonych).

Do grupy usług niematerialnych zaliczają się, między innymi, usługi elektroniczne (zob. art. 27 ust. 4 pkt 3 u.p.t.u.). Przez usługi elektroniczne, zgodnie z art. 2 pkt 26 u.p.t.u., rozumie się usługi, o których mowa w art. 11 rozporządzenia Rady (WE) nr 1777/2005 z dnia 17 października 2005 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 77/388/EWG w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 288, s. 1) - dalej rozporządzenie Rady, z uwzględnieniem art. 12 rozporządzenia Rady (przepisy tego artykułu wymieniają usługi niestanowiące usług elektronicznych).

Z art. 11 ust. 1 rozporządzenia Rady wykonawczego wynika, że do usług świadczonych drogą elektroniczną (a więc do usług elektronicznych) należą usługi świadczone za pomocą Internetu lub sieci elektronicznej, których świadczenie jest zautomatyzowane i które wymagają niewielkiego udziału człowieka, a ich wykonanie bez wykorzystania technologii informacyjnej jest niemożliwe. W zakres usług elektronicznych wchodzą, między innymi, usługi edukacyjne świadczone na odległość, do których zalicza się:
1) automatyczne nauczanie na odległość, którego funkcjonowanie wymaga użycia Internetu lub podobnej sieci elektronicznej, wymagające niewielkiego bądź niewymagające żadnego udziału człowieka, łącznie z klasami wirtualnymi, z wyjątkiem sytuacji, gdzie Internet lub podobna sieć elektroniczna wykorzystywana jest jako proste narzędzie służące komunikowaniu się nauczyciela z uczniem,
2) ćwiczenia wypełniane przez ucznia on-line i sprawdzane automatycznie, bez udziału człowieka.

Jeśli nabywane przez polskiego podatnika usługi edukacyjne (szkolenia językowe) on-line mają taki charakter, oznacza to, że należą one do usług niematerialnych, a ich miejsce świadczenia znajduje się na terytorium Polski (na podstawie art. 27 ust. 3 pkt 2 u.p.t.u.). W konsekwencji ich zakup od amerykańskiej firmy stanowi dla polskiego podatnika import usług (zob. art. 2 pkt 9 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.t.u.).

W przeciwnym wypadku (w szczególności, jeśli chodzi o wymienione w art. 12 Rozporządzenia Rady usługi edukacyjne, w ramach których treść kursu przekazywana jest przez nauczyciela za pomocą internetu), do importu usług nie dojdzie, gdyż miejsce świadczenia usługi edukacyjnej (szkolenia) znajdować się będzie poza terytorium Polski (miejscem świadczenia usług edukacyjnych jest bowiem, co do zasady, miejsce, gdzie usługi te są faktycznie świadczone - zob. art. 27 ust. 2 pkt 3 lit. a) u.p.t.u.; w przypadku świadczenia usług edukacyjnych na odległość uznać należy, że chodzi o miejsce, z którego te usługi są świadczone).