Problem ten był przedmiotem rozstrzygnięcia Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 13 czerwca 2012 r., IPTPP2/443-888/11-6/IR. W ocenie organu podatkowego rozliczenie pomiędzy sprzedającym a kupującym z tytułu rękojmi nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Nie występuje bowiem w tym przypadku ani odpłatna dostawa towarów, ani odpłatne świadczenie usług, a wypłaconej kwoty nie można uznać za wynagrodzenie z tytułu jakichkolwiek czynności opodatkowanych VAT.
Ze stanowiskiem tym nie sposób się nie zgodzić. Zgodnie z przepisami art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Na potrzeby rozliczeń VAT - dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, natomiast każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania, stanowi co do zasady usługę.
Jak podkreślił organ podatkowy w powołanej wyżej interpretacji, do uznania danego świadczenia za usługę w rozumieniu u.p.t.u. muszą być spełnione łącznie dwa warunki:
1) w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
2) świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy, tj. wynagrodzenie.
Podatek od towarów i usług jest co do zasady podatkiem od konsumpcji, gdyż w sensie ekonomicznym obciąża jedynie wydatki o charakterze konsumpcyjnym. Oznacza to, że mogą być nim objęte tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów i usług. Nie można zatem uznać za odpłatną dostawę towarów lub za odpłatne świadczenie usług czynności, w ramach których jedna ze stron nie uzyskuje świadczenia wzajemnego. Jak wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie ETS, świadczenie usług realizowane jest za wynagrodzeniem i stąd podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy (np. wyrok ETS z 3 marca 1994 r., C-16/93, w sprawie pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden-Holandia).
W przypadku zapłaty przez sprzedawcę kupującemu kwoty kosztów napraw z tytułu rękojmi, wypłaconej kwoty nie można uznać za wynagrodzenie z tytułu jakichkolwiek czynności opodatkowanych VAT. W związku z tym, że nie występuje w tej sytuacji wzajemność świadczeń, nie mamy do czynienia ani z odpłatną dostawą towarów, ani odpłatnym świadczeniem usług, co jest jak podkreślono wyżej warunkiem sine qua non opodatkowania podatkiem VAT.
Na zakończenie warto zaznaczyć, że z uwagi na fakt, iż zwrot kosztów naprawy w ramach rękojmi nie podlega opodatkowaniu VAT, nie może on być udokumentowany fakturą VAT. Kwota zwrotu kosztów może być więc udokumentowana innymi dokumentami księgowymi, np. notami księgowymi. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 22 marca 2012 r., IPTPP4/443-128/11-5/BM.
Fragment komentarza Krzysztofa Kamińskiego Zapłata z tytułu rękojmi a podatek od towarów i usług zamieszczonego w Vademecum Doradcy Podatkowego
