Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych ulga na dzieci przysługuje podatnikom podatku dochodowego od osób fizycznych, którzy w roku podatkowym wychowywali własne lub przysposobione dzieci: małoletnie, uczące się w szkołach do ukończenia 25. roku życia lub te, które - bez względu na ich wiek - otrzymywały zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną.

Uchwalona jesienią ubiegłego roku nowelizacja ustawy o PIT przewiduje kilka zmian w zasadach rozliczenia ulgi. Część z nich będzie mieć zastosowanie przy wypełnianiu deklaracji podatkowej za 2008 r., część zostanie uwzględniona dopiero za rok.

„Przede wszystkim w tym roku nieznacznie wzrosła wysokość ulgi, co wynika ze wzrostu kwoty zmniejszającej podatek. Za 2008 r. będziemy mogli odliczyć od podatku 1173,7 zł. Poprzednio było nieco ponad 1145 zł" - poinformowała Aleksandra Kosonowska, starszy konsultant ze spółki doradztwa podatkowego Accreo Taxand.

Nowelizacja rozszerzyła zakres podatników, którzy mogą skorzystać z ulgi, o rodziców osób otrzymujących rentę socjalną i rodziców dzieci uczących się w szkołach zagranicznych.

„Dotychczas nauka dziecka w szkole zagranicznej odbierała rodzicom prawo do ulgi. Zmiana powoduje, że rodzice dzieci uczących się za granicą zachowają prawo do ulgi" - wyjaśnia Kosonowska.

Dodaje, że zmianie uległy warunki, które są przyczyną utraty prawa do odliczenia. Działo się tak w przypadku, gdy dziecko osiągnęło dochody, których wysokość przekraczała kwotę wolną od podatku (w rozliczeniu za 2008 r. wynosi ona 586,85 zł).

„O utracie prawa do ulgi będzie decydować nie tylko kwota, ale także rodzaj osiągniętych dochodów. Z ulgi nie będą mogli skorzystać rodzice, jeżeli ich dzieci uzyskały w 2008 r. dochody z umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło lub ze sprzedaży papierów wartościowych, przekraczające kwotę wolną.
Dochody z lokat bankowych, czy z umorzenia jednostek funduszy inwestycyjnych, nie będą skutkowały utratą prawa do ulgi, bez względu na wysokość tego dochodu" - tłumaczy Kosonowska.

Według niej istotne zmiany w zakresie ulgi na dzieci czekają podatników za rok, czyli w rozliczeniu podatku za 2009 r. Chodzi o tzw. proporcjonalne rozliczenie ulgi. Do katalogu podmiotów, które mogą skorzystać z ulgi, zostaną zaliczeni opiekunowie prawni oraz rodziny zastępcze.

„Ponieważ dziecko może przez część roku podatkowego znajdować się pod opieką rodziców, a przez drugą część pod opieką np. rodziców zastępczych, wprowadzono proporcjonalne odliczenie zależne od czasu pozostawania pod opieką każdej ze stron. W sytuacji pełnego odliczenia mielibyśmy do czynienia z dublowaniem ulgi" - wyjaśnia ekspert.

Konsekwencją tej zmiany jest wprowadzenie proporcjonalnego odliczenia ulgi w zależności od tego, w którym miesiącu urodziło się dziecko. Tak więc w przypadku np. dziecka, które urodziło się w grudniu, rodzice będą mogli odliczyć tylko 1/12 kwoty 1173,7 zł.

Zgodnie z obecnymi przepisami rodzice mogą odliczyć pełną ulgę, bez względu na to kiedy dziecko się urodziło. Rozliczenie proporcjonalne dotyczy tylko sytuacji, gdy wobec rodziców orzeczone zostały rozwód albo separacja, a dziecko mieszka przez część roku z jednym, a część z drugim rodzicem.

Kosonowska przypomina, że ten rok jest także ostatnim, kiedy ulgę na dzieci może za podatnika rozliczyć płatnik, czyli pracodawca. W następnym roku każdy podatnik będzie musiał rozliczać ją samodzielnie.

„Wszystkie ulgi są rozliczane przez podatników. Ulga na dzieci była wyjątkiem w tym zakresie" - informuje Kosonowska.

Rzecznik prasowy Ministerstwa Finansów Magdalena Kobos przypomniała, że w związku z tym, że zmiany te nie dotyczą rozliczenia dochodów za rok 2008, w tym roku podatnicy korzystający z ulgi na dzieci nie mają obowiązku wypełniania części E formularza PIT/O. Część ta zawiera informacje na temat dzieci, m.in. datę urodzenia i liczbę miesięcy, za które przysługiwać będzie odliczenie.