Tak twierdzi Agnieszka Wesołowska, doradca podatkowy i autorka prawie 200 glos do orzeczeń podatkowych w rozmowie z Rafałem Bujalskim, wydawcą programu LEX Prawo Europejskie.
Rafał Bujalski: Ostatnio w programie LEX Prawo Europejskie ukazał się Pani komentarz do marcowego "polskiego" wyroku w sprawie VAT. Jakie było tło tego rozstrzygnięcia?
Agnieszka Wesołowska: Wyrok wydany w sprawie spółki Aspiro (sygn. C-40/15 - przyp. red.) to z pewnością jedno z najważniejszych dla polskich podatników orzeczeń wydanych przez Trybunał unijny w ostatnim czasie. Wyrok ten dotyczył firmy, która nie posiadając statusu zakładu ubezpieczeń, brokera ani agenta ubezpieczeniowego, świadczyła w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń kompleksowe usługi dotyczące likwidacji szkód – między innymi przyjmowanie zgłoszeń szkód, organizowanie i przeprowadzenie oględzin przedmiotu i miejsca szkody, wykonywanie dokumentacji prowadzenie korespondencji z klientami w tym zakresie. Za swoje usługi spółka otrzymywała wynagrodzenie według stawek ryczałtowych, uzależnionych od rodzaju szkody, przy czym spółka nie przyjmowała odpowiedzialności wobec ubezpieczonych.
Jak do działalności firmy Aspiro odniosły się nasze organy skarbowe?
Minister Finansów wydał interpretację indywidualną, w której uznał, że do jej usług nie można stosować zwolnienia przewidzianego w podatku VAT dla likwidacji szkód. Sprawa trafiła więc na wokandę Naczelnego Sądu Administracyjnego, który skierował w tym zakresie pytanie prejudycjalne do Trybunału.
Jaka była odpowiedź Luksemburga?
Trybunał unijny zaznaczył, po pierwsze, że aby konkretne usługi mogły korzystać ze zwolnienia przewidzianego dla usług likwidacji szkód, pomiędzy usługodawcą a ubezpieczycielem i ubezpieczonym musi istnieć wyraźny stosunek prawny. Dodał również, że transakcje ubezpieczeniowe charakteryzują się tym, że ubezpieczyciel zobowiązuje się w zamian za zapłatę składki z góry, do zapewnienia ubezpieczonemu, w razie urzeczywistnienia się ryzyka objętego zakresem ochrony, uzgodnionego świadczenia. Transakcje ubezpieczeniowe ze swojej natury oznaczają istnienie stosunku umownego pomiędzy podmiotem świadczącym usługę ubezpieczenia a osobą, której ryzyka są objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym. Trybunał uznał, że w sprawie dotyczącej polskiej spółki warunki te nie zostały spełnione, a usługi przez nią świadczone nie wchodzą w zakresie zwolnienia w podatku VAT. W konsekwencji uznano, że usługi związane z likwidacją szkód oraz usługi pomocnicze w tym zakresie, nie mogą korzystać ze zwolnienia w podatku VAT.
W jaki sposób komentowany wyrok wpisuje się w dotychczasowe orzecznictwo sądów polskich w tym zakresie?
Orzeczenie Trybunału stoi w całkowitej sprzeczności z dotychczas prezentowanym stanowiskiem przez polskie sądy, w myśl którego co do zasady usługi likwidacji szkód świadczone przez podmioty trzecie objęte są zwolnieniem w podatku VAT. Powszechnie w naszym orzecznictwie akceptowano tezę, że usługi świadczone przez spółki w imieniu i na rzecz zakładów ubezpieczeń mogą korzystać ze zwolnienia. W tym zakresie na pewno można spodziewać się zmiany pozytywnego dla podatników stanowiska dotychczas prezentowanego przez składy orzekające.
A czego możemy spodziewać się w przypadku zapadłych już prawomocnych wyroków polskich sądów w tego rodzaju sprawach? Czy podmioty, na rzecz których wydano już prawomocne korzystne dla nich wyroki, powinny obawiać się, że administracja skarbowa przestanie respektować potwierdzone przez wyroki zwolnienie z VAT?
Wobec podmiotów, na rzecz których wydano już prawomocne wyroki sądów, w których potwierdzono ich prawo do stosowania zwolnienia, wyrok Trybunału nie może wywoływać bezpośrednich skutków. W przypadku takich podmiotów, uznać należy, że do czasu wprowadzenia ewentualnych zmian w prawie krajowym, są one uprawnione do stosowania zwolnienia, bez narażania się na negatywne konsekwencje podatkowe. Analogiczna sytuacja ma miejsce w przypadku podmiotów, które obecnie posiadają wydaną pozytywną interpretację indywidualną. Do czasu wprowadzenia zmian prawnych, podmioty takie można uznać za "bezpieczne" dla potrzeb stosowania zwolnienia w podatku VAT.
W swojej glosie do omawianego orzeczenia stawia Pani tezę, że jego skutkiem może być podniesienie cen usług ubezpieczeniowych i wymuszenie wprowadzenia zmian w prawie polskim. Czy mogłaby Pani rozwinąć tę tezę?
Tak jak wspomniałam, dotychczas polskie sądy potwierdzały tezę, w myśl której usługi likwidacji szkód, które świadczone są przez podmioty trzecie dla ubezpieczycieli, są zwolnione z podatku VAT. Podmioty takie w swoich rozliczeniach z ubezpieczycielami stosowały więc zwolnienie, co było finansowo korzystne z uwagi na to, że żaden z podmiotów, w tym również ostateczny konsument, w tym przypadku ubezpieczony, nie ponosił ciężaru podatku VAT.
Skutkiem omawianego orzeczenia może być nie tylko zmiana polskich przepisów, których celem będzie doprecyzowanie kwestii wyłączenia ze zwolnienia usługi likwidacji szkód, które świadczone są przez osoby trzecie, które nie są ubezpieczycielem, ale również może ono prowadzić do zmiany podejścia organów podatkowych i sądów administracyjnych w tym zakresie. Co prawda na dzień dzisiejszy nie są prowadzone prace resortowe ani legislacyjne w tym zakresie, to jednak w praktyce, usługi takie jak w omawianej sprawie, będą z pewnością droższe. Ich cena zostanie bowiem powiększona o wartość podatku VAT, który na końcu obciąży ostatecznego konsumenta, ubezpieczonego. Trudno co prawda w tym momencie szacować zmiany cen, jednak nie ulega wątpliwości, że wyrok w sprawie Aspiro będzie wywoływał nie tylko skutki podatkowe, ale również bezpośrednie skutki finansowe dla podmiotów działających na rynku usług ubezpieczeniowych i likwidacji szkód.
Bardzo dziękuję za rozmowę.
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z zakresu VAT. Komantarz
|