W przedmiotowej sprawie prezydent miasta (organ I instancji) przy ustalaniu zobowiązania nie zastosował ustawowego zwolnienia z podatku od nieruchomości w stosunku do części nieruchomości zajmowanych na prowadzony przez podatnika zakład pracy chronionej, pomimo zadeklarowania przez nią części powierzchni, jako podlegających takiemu zwolnieniu. Organ stwierdził bowiem, że współwłasność gruntu z osobami nie prowadzącymi zakładu pracy chronionej skutkuje tym, iż współwłaściciele nie korzystają ze zwolnienia i także sam podatnik prowadzący zakład traci w całości prawo do zwolnienia z podatku od nieruchomości.

SKO (organ II instancji) uchyliło powyższe rozstrzygnięcie i uznało, że prowadzenie przez jednego współwłaściciela zakładu pracy chronionej na części nieruchomości, skutkuje zwolnieniem z podatku innych współwłaścicieli nie prowadzących zakładu. Nie stanowi to nieuzasadnionego rozszerzenia zwolnienia ustawowego z tego względu, że zwolnienie z podatku zakładów pracy chronionej jest w istocie nie zwolnieniem samych zakładów, lecz budynków, budowli i gruntów wchodzących w ich skład.

Od powyższych decyzji sprzeciw wniósł prokurator rejonowy. Jego zdaniem jedynie podatnik, który legitymuje się statusem zakładu pracy chronionej powinien być zwolniony z zapłaty podatku od nieruchomości w części, w jakiej zajmuje ją na prowadzenie tego zakładu. Pozostali współwłaściciele nieruchomości winni natomiast podatek uiszczać od całej nieruchomości (w tym również od części zajętej na prowadzenie w/w zakładu pracy chronionej), odpowiadają oni bowiem solidarnie za zobowiązanie podatkowe.

Sprawa trafiła do WSA, który uchylił decyzję organów I i II instancji. W uzasadnieniu sąd wskazał, że nie są mu znane poglądy dopuszczające skuteczne powoływanie się przez dłużnika solidarnego wobec wierzyciela na zwolnienie przysługujące innemu dłużnikowi. Nie mają tu też znaczenia argumenty w zakresie przeznaczenia środków w wysokości odpowiadających zwolnieniu – na PFRON i zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Obowiązek podatkowy obciążał wszystkich współwłaścicieli nieruchomości w równym stopniu i na takich samych zasadach. Fakt, że jeden z nich jest zwolniony od jego wypełnienia nie zwalnia pozostałych ani też nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. Sąd przyjął, że adresatem zwolnienia jest podmiot a nie przedmiot zwolnienia. Dlatego też ilość współwłaścicieli nieruchomości władających nią wspólnie z ZPCh nie ma znaczenia dla zwolnienia tego zakładu z podatku. Niezależnie ilu ich będzie zakład pracy chronionej z tego zwolnienia będzie korzystał i do zapłaty podatku od nieruchomości zobowiązany nie będzie. Ponoszenie podatku od nieruchomości przez podmioty będące jej współwłaścicielami wraz z nim jest obojętne majątkowo dla zakładu pracy chronionej. Nie uzyskuje on z tego tytułu ani żadnego przysporzenia ani też nie jest obarczony żadnym długiem.

Wyrok WSA w Rzeszowie z 24 stycznia 2012 r., I SA/Rz 790/11