Rafał Bujalski: Ostatnio Trybunał w Luksemburgu wydał dwa orzeczenia w polskich sprawach dotyczących podatku VAT. Czego dotyczyły owe rozstrzygnięcia? Jakie wątpliwości interpretacyjne dotyczące stosowania VAT w Polsce rozstrzygnęły?
Agnieszka Wesołowska: Faktycznie, w ostatnich dwóch miesiącach Trybunał dwukrotnie wypowiadał się w polskich sprawach dotyczących stosowania przepisów z zakresu podatku VAT. Oba rozstrzygnięcia są wyjątkowo ciekawe i mają bardzo duże znaczenie dla polskich podatników. W pierwszym z nich, w sprawie Macikowski przeciwko Izbie Skarbowej w Gdańsku (C-499/13), Trybunał wprost odniósł się do problematyki stosowania art. 18 ustawy VAT, zgodnie z którym w pewnych, ściśle określonych przypadkach organy egzekucyjne oraz komornicy mogą być, w odniesieniu do dokonanych przez siebie transakcji sprzedaży w ramach postępowań egzekucyjnych, uznani za płatników podatku VAT. Wyrok w sprawie Macikowskiego potwierdza, że podmioty te mogą być uznane za płatników podatku VAT, kończąc tym samym trwającą już od dłuższego czasu dyskusję toczącą się w polskiej judykaturze, dotycząca roli, przede wszystkim komorników na gruncie ustawy o podatku VAT.
Do czego odnosił drugi z wyroków?
Drugi z "polskich" wyroków, w sprawie Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w Warszawie (sygn. C-42/14) dotyczy wprost bardzo trudnej, zarazem ciekawej problematyki świadczeń kompleksowych na gruncie ustawy o podatku VAT. W tym konkretnym przypadku, opierając się na polskich przepisach, Trybunał rozpatrywał kwestię rozliczania podatku VAT od umów na dostawę mediów oraz na wywóz śmieci, towarzyszących umowie najmu nieruchomości. Trybunał udzielając odpowiedzi na przedstawione przez Naczelny Sąd Administracyjny pytania prejudycjalne postawił tezę, że usługi towarzyszące, w pewnych określonych warunkach rynkowych, mogą być uznane za świadczenie kompleksowe wraz z umową najmu. Zasada ta jednak nie znajdzie zastosowania, jeżeli najemca nieruchomości dysponować będzie swobodą w wyborze dostawców usług towarzyszących. Oczywiście, ocenę stanu faktycznego w sprawie WAM-u Trybunał pozostawił w gestii polskiego sądu. Na marginesie warto podkreślić, że wyrok w sprawie WAM-u stanowi kontynuację dotychczasowego orzecznictwa zajmującego się problematyką usług kompleksowych.
Dla jakich podmiotów szczególnie mają praktyczne znaczenie omawiane orzeczenia?
Przede wszystkim należy zauważyć, że z uwagi na fakt, że orzeczenia te zostały wydane na gruncie prawa polskiego, mają one bezpośrednie zastosowanie oraz wywołują bezpośrednie skutki dla polskich podatników. Wyrok w sprawie Macikowski był bardzo długo wyczekiwany przez środowisko komornicze w Polsce, i tak jak już wspomniałam, wydaje się, że kończy toczący się już od dawna spór komorników z organami podatkowymi, dotyczący ich statusu na gruncie podatku VAT. Wyrok ten jednoznacznie bowiem wskazuje, że co do zasady, komornicy mogą być uznani za zobowiązanych do zapłaty podatku VAT. Warto w tym miejscu wspomnieć, że problematyka ta jest wyjątkowo istotna dla całego środowiska komorniczego w Polsce i była już dwukrotnie przedmiotem oceny najwyższych polskich organów sądowniczych: Sądu Najwyższego oraz Trybunału Konstytucyjnego, jak również, praktycznie nieprzerwanie, jest przedmiotem wyroków sądów administracyjnych.
A kogo zainteresować powinien wyrok w sprawie WAM-u?
Wyrok ten ma zdecydowanie szersze spectrum potencjalnych odbiorców, podatników podatku VAT niż wyrok w sprawie Macikowskiego. Przede wszystkim dotyczy on wyjątkowo powszechnego obecnie stanu faktycznego, w którym w ramach umowy najmu nieruchomości, wynajmujący świadczy również na rzecz najemcy inne usługi, związane z mediami oraz wywozem śmieci, ale również inne, np. związane ze sprzątaniem, ogrzewaniem, administrowaniem najmowaną nieruchomością. Pomimo, że tezy tego wyroku może nie są jednoznaczne, to jednak bez wątpienia orzeczenie to przyczynić się powinno do lepszego zrozumienia, tak przez podatników, jak i przez organy stosujące prawo podatkowe, czym są usługi kompleksowe, i w jakich przypadkach, w odniesieniu do usług najmu, można mówić o tego rodzaju usłudze, a kiedy, dla potrzeb podatku VAT, należy wyróżnić kilka osobnych umów, których byt prawny dla potrzeb podatku VAT nie jest współdzielony.
Czy tezy te znajdą zastosowanie również do innych umów?
Tak. Tezy prezentowane przez skład orzekający mają charakter ogólny, dlatego mogą być stosowane nie tylko do umów najmu, ale do każdej sytuacji, w której potencjalnie można mówić o świadczeniu o charakterze kompleksowym.
W kolejce przed ETS czekają już następne polskie sprawy dotyczące VAT. Czego dotyczą i kiedy możemy spodziewać się rozstrzygnięć?
Najwcześniej, bo już w przyszłym miesiącu, Trybunał wyda wyrok w sprawie skargi Komisji Europejskiej na Polskę (sygn. C-678/13). Sprawa ta dotyczy stosowania przez nasz kraj obniżonej stawki 8 proc. podatku VAT do dostawy sprzętu medycznego i sprzętu pomocniczego, oraz do dostaw określonych rodzajów produktów medycznych, takich jak środki odkażające, co zdaniem Komisji jest niezgodne z dyrektywą VAT. Wyrok ten jest niewątpliwie wyczekiwany przez środowisko medyczne w Polsce i tylko na marginesie można zauważyć, że co do zasady dostawa sprzętów medycznych, i ustalenie prawidłowej stawki podatku VAT w tym zakresie, budzi obecnie duże wątpliwości praktyczne.
Czy spodziewamy się też jakichś orzeczeń prejudycjalnych z naszego krajowego podwórka?
Tak. Wśród oczekujących na rozstrzygnięcie polskich spraw z zakresu podatku VAT warto zwrócić przede wszystkim uwagę na sprawę dotyczącą Gminy Wrocław (sygn. C-276/14), w której Trybunał po raz kolejny będzie odwoływał się do statusu organy władzy publicznej na gruncie podatku VAT, jak również na sprawę dotyczącą spółki Stehcemp (sygn. C-277/14), w której ETS będzie orzekał o możliwości uznania transakcji za opodatkowaną podatkiem VAT dostawę towarów, w sytuacji, gdy brak jest możliwości ustalenia faktycznego dostawy towarów.
Wydaje się jednak, że najciekawsza jest sprawa dotycząca spółki BRE Ubezpieczenia (sygn. C-40/15), która odnosi się do stosowania zwolnienia na gruncie ustawy o podatku VAT przewidzianego dla usług ubezpieczeniowych w stosunku do podmiotu, który nie jest ubezpieczycielem, agentem ani pośrednikiem ubezpieczeniowym, jednak wykonuje usługi likwidacji szkód w imieniu i na rzecz ubezpieczyciela na podstawie umowy zawartej z tym podmiotem. Problematyka zwolnień podatkowych, w tym tych, dotyczących szeroko rozumianego katalogu usług o charakterze finansowym, budzi bardzo duże wątpliwości praktyczne, również na arenie wewnątrzwspólnotowej, nie tylko krajowej, więcej - odnosi się do najważniejszej zasady podatku VAT, jaką jest zasada neutralności podatkowej.
Bardzo dziękuję za rozmowę.
Zobacz też: Nawet 500 orzeczeń ETS może mieć znaczenie dla stosowania ustawy VAT >>
