Tak wskazał NSA w wyroku z 18 października 2016 r. Sprawa dotyczyła podatnika, który zawarł umowę dzierżawy gruntu sklasyfikowanego, jako rolny. Dzierżawca – osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, niebędąca rolnikiem - przeznaczy dzierżawiony grunt na ogródek przydomowy. Dzierżawca jest zobowiązany umową do uprawiania i użytkowania gruntu rolnego, utrzymując go na odpowiednim poziomie kultury, do wykonywania konserwacji istniejących urządzeń wodno-melioracyjnych.
Dzierżawy przedmiotowych gruntów dokonuje w celu polepszenia funkcjonowania sąsiadujących nieruchomości będących własnością dzierżawców. Zatem celem tych czynności jest poprawa warunków mieszkaniowych dzierżawców poprzez uprawę warzyw, kwiatów czy utrzymywanie trawników, krzewów itp.
Podatnik zapytał fiskusa, czy powinien potraktować dzierżawę gruntu rolnego z przeznaczeniem na ogródek przydomowy, jako sprzedaż zwolnioną z opodatkowania zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów z 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatków od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz. U. z 2013 r. poz. 1722).
Przedstawiając swoje stanowisko uznał, że dzierżawa gruntów rolnych na cele rolnicze, tj. ogródki przydomowe, jest zwolniona z VAT. Ustawa o VAT nie definiuje co prawda pojęcia "cele rolnicze", jednakże w art. 2 pkt 15 tej ustawy zdefiniowana została działalność rolnicza. Posiłkując się zapisem powyższej definicji podatnik uznał, że gruntem przeznaczonym na cele rolnicze jest grunt, który wydzierżawiający przekazał na cele działalności, o której mowa w tym przepisie.
Fiskus się nie zgodził. Według niego skoro dzierżawione grunty nie będą przeznaczone do celów rolniczych, bowiem dzierżawcy nie są rolnikami, dokonującymi dostaw produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, a tylko w takim przypadku może być mowa o rolniczym przeznaczeniu gruntów, to dzierżawa przedmiotowych gruntów nie korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług i podlega opodatkowaniu tym podatkiem na zasadach ogólnych, tj. według stawki 23 proc.
Stanowisko fiskusa podtrzymał WSA w Gdańsku. Sprawa ostatecznie trafiła jednak do NSA. Zdaniem sądu kasacyjnego, kiedy w § 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług mowa jest o zwolnieniu od podatku dzierżawy gruntów przeznaczonych na cele rolnicze, należy to utożsamiać z przeznaczeniem na działalność rolniczą, w rozumieniu art. 2 pkt 15 ustawy o VAT. I nie ma podstaw do twierdzenia, że zwolnienie to obejmuje jedynie działalność rolniczą prowadzoną przez rolników ryczałtowych, o których mowa w art. 2 pkt 19 ustawy o VAT
Pojęcie działalności rolniczej zdefiniowane zostało przedmiotowo, a nie podmiotowo, wobec czego odnosi się do wszystkich podmiotów realizujących określony w niej zakres działalności, w tym do osób niebędących podatnikami VAT, jak również nimi będących, a więc także rolników ryczałtowych, zarówno tych, którzy złożyli, jak i takich, którzy nie złożyli zgłoszenia rejestracyjnego i rolników, którzy mają obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych. Oznacza to, że obejmuje ono także przypadki prowadzenia tej działalności jedynie na własne potrzeby, a nie, gdy służy dostawom produktów rolnych przez rolnika ryczałtowego.
Według sądu fiskus nie uwzględnił w ogóle idei wprowadzenia do systemu VAT pojęcia działalności rolniczej i rolnika ryczałtowego.
Według sądu w niniejszej sprawie pominięto, że rolnikiem ryczałtowym może być każda osoba, która mając ogród przydomowy (działkę) prowadzi np. uprawę warzyw i zasadza na niej kwiaty i drzewa (produkcja roślinna w rozumieniu art. 2 pkt 15 ustawy o VAT), po czym dokonuje sprzedaży tych produktów (dokonuje dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy o VAT). Oznacza to, że także osoby dzierżawców mogą być takimi rolnikami.
Jeżeli jednak dzierżawcy ci nie będą dokonywać dostaw produktów ze swoich ogrodów (działek) i nie będą korzystać z przywileju bycia rolnikiem ryczałtowym, pozwalającego na uzyskiwanie zryczałtowanego zwrotu podatku z tytułu nabywania niektórych środków produkcji dla rolnictwa opodatkowanych VAT, nie oznacza to, że nie będą oni prowadzić działalności rolniczej, a ich ogrody przydomowe nie będą służyły celom rolniczym.
Reasumując, dzierżawa gruntu przeznaczonego pod przydomowe ogródki działkowe i zieleń, który – zgodnie z umową – będzie wykorzystywany na cele rolnicze, korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie § 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie zwolnień od podatków od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień, niezależnie od tego, czy dzierżawca jest rolnikiem ryczałtowym, czy też osobą wykorzystującą produkty rolne pochodzące z uprawy tego gruntu jedynie na własne potrzeby (konsumpcję).
Wyrok NSA z 18 października 2016 r., sygn. akt I FSK 571/15
