W sprawie chodziło o spółkę, właściciela znaku towarowego, która zrzesza niezależnych przedsiębiorców prowadzących działalność w oparciu o system i standardy franczyzowe. W zakres prowadzonej przez spółkę działalności wchodzi m.in. świadczenie usług merchadisingowych, marketingowych i promocyjnych na rzecz producentów oraz dostawców współpracujących na podstawie zawartych umów współpracy. Nierozerwalnym elementem świadczonych usług na rzecz producentów/dostawców jest sporządzenie podsumowania oraz analizy i oceny rezultatów współpracy oraz wykonanych na rzecz producentów usług, w tym zebranie, weryfikacja i podsumowanie danych sprzedażowych za dany okres (tu kwartałów), tj. danych dotyczących obrotów zrealizowanych przez zrzeszone sklepy.
Z reguły czynności weryfikacji i podsumowania danych (sporządzenie raportu okresowego i weryfikacja danych) realizowane są nie wcześniej niż w terminie 21 dni po zakończeniu kwartału, za który sporządzane jest podsumowanie, a następnie po sporządzeniu zestawienia/weryfikacji tych danych wystawiana jest faktura. Należne wynagrodzenie zostało określone prowizyjnie i zależy od wartości zweryfikowanych i potwierdzonych obrotów. Faktura jest wystawiana z reguły nie później niż w terminie 7 dni od dnia sporządzenia raportu i potwierdzenia/weryfikacji danych przez strony umowy.
Spółka zapytała fiskusa czy w przypadku usług merchadisingowych momentem wykonania usługi jest data sporządzenia okresowego raportu podsumowującego?
Sama spółka uważała, że będzie to data sporządzenia raportu podsumowującego i przekazania tego raportu producentowi/dostawcy lub w dacie przekazania przez producenta i weryfikacji danych sprzedażowych i informacji o obrotach zrealizowanych przez sklepy. Fiskus się nie zgodził. W ocenie organu, zagwarantowane umową uprawnienie producenta do kontroli (audytów) realizacji i wykonania usług, stanowi o umownym, dopuszczalnym przez strony określeniu prawa do weryfikacji zrealizowanych świadczeń, nie zaś o tym, że wykonanie usługi nastąpiło w momencie sporządzenia przez producenta i weryfikacji danych podsumowujących lub zaakceptowania przez producenta sporządzonego raportu kwartalnego.
Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Zdaniem sądu w sprawie należało przeanalizować ekonomiczną istotę czynności raportowania by ostatecznie odpowiedzieć na pytanie czy opisane raportowanie stanowi usługę (ewentualnie część usługi złożonej), czy jest jedynie związane z wynagrodzeniem.
Zdaniem sądu umowy współpracy zawierane przez spółkę z producentami, dotyczą podejmowania wszelkich działań mających na celu rozwój sprzedaży produktów producenta w sklepach, poprzez ich właściwą promocję, reklamę i ekspozycję stymulującą jak największą sprzedaż produktów producenta oraz pozytywną rozpoznawalność marki producenta wśród klientów sieci handlowej. Natomiast dokonanie podsumowania i weryfikacja danych sprzedażowych za dany okres są potrzebne wyłącznie na użytek ustalenia oraz sprawdzenia wynagrodzenia należnego spółce.
Natomiast co do momentu powstania obowiązku podatkowego to sąd uznał, że w każdej sytuacji, gdzie strony transakcji uzgodnią powtarzalność dostaw powyżej jednego miesiąca, mogą uznać taką sprzedaż za ciągłą i rozpoznawać w odniesieniu do niej obowiązek podatkowy ostatniego dnia miesiąca. Istotne dla określenia usługi, jako ciągłej jest jedynie ustalenie następujących po sobie terminów płatności lub rozliczeń. A w niniejszej sprawie umowy o współpracy dotyczą czynności powtarzalnych, rozliczanych w następujących po sobie terminach płatności.
Sąd nakazał, aby przy ponownym rozpoznaniu wniosku o udzielenie interpretacji, fiskus uwzględnił ocenę, że ze stanu faktycznego przedstawionego w tym wniosku wynika, iż dotyczy on usług powtarzalnych, o których mowa art. 19a ust. 3 ustawy o VAT.
Wyrok NSA z 21 lipca 2016 r., sygn. akt I FSK 833/16
