W przedmiotowej sprawie do fiskusa zwróciła się spółka sprzedająca m. in. napoje owocowe z 23 proc. stawką VAT oraz soki z owoców i warzyw z 5 proc. stawką VAT.
Spółka zapytała fiskusa w oparciu o przepisy Dyrektywy VAT ma prawo zastosować obniżoną stawkę VAT dla dostaw napojów owocowych do których teraz stosuje stawkę 23 proc. VAT. Spółka uznała, że wszystkie napoje powinny być objęte jednolitą stawką VAT, w tym konkretnym przypadku 5 proc. Opodatkowanie dostaw jednych produktów inną stawką VAT, niż dostaw podobnych lub konkurencyjnych do nich produktów jest według niej w sposób rażący sprzeczne z zasadą neutralności podatkowej oraz zasadą równego opodatkowania towarów, co powoduje, że ma ona prawo do zastosowania przepisów unijnych bezpośrednio i tym samym do stosowania obniżonej stawki VAT wynoszącej 5% do dostaw wszystkich owoców.
Fiskus się nie zgodził. Uznał, że towary wskazane przez spółkę, względem siebie nie są podobne, ani też konkurencyjne. Podobna funkcja wszystkich napojów (tj. zaspokojenie pragnienia) i podobne właściwości smakowe tych napojów nie mogą przesądzać o ich podobieństwie. Fiskus uznał, że w sokach z owoców i warzyw oraz niegazowanych napojach, w których udział masowy soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego wynosi nie mniej niż 20 proc. składu surowcowego znajdują się m.in. minerały, witaminy, niezbędne kwasy tłuszczowe, węglowodany, białka i wiele innych związków. Soki z owoców i warzyw zawierają bardzo dużo substancji biologicznie czynnych, które posiadają właściwości wspomagające leczenie. Zdaniem organu, powyższe właściwości nie występują w ogóle w: napojach o smaku owocowym niezawierającym soku owocowego, warzywnego lub owocowo-warzywnego, napojach gazowanych o smaku owocowym, innych napojach gazowanych.
Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Sąd także nie zgodził się ze spółką i wskazał, że samo zawężenie w przepisach krajowych kategorii środków spożywczych, do których zastosowanie ma stawka obniżona nie daje podstaw do przyjęcia, że przepis krajowy jest sprzeczny z prawem unijnym. Z przepisów dyrektywy wynika bowiem, że państwo członkowskie może, ale nie musi wprowadzić stawek obniżonych do kategorii dostaw towarów i świadczenia usług. Oczywiście zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej selektywne stosowanie obniżonej stawki musi być dokonane z poszanowaniem zasady neutralności podatku VAT, która to zasada sprzeciwia się różnemu traktowaniu na gruncie podatku VAT podobnych towarów lub świadczenia usług znajdujących się w wyniku tego w konkurencji.
A według NSA podstawowym kryterium decydującym o podobieństwie towarów (usług) jest ich charakter. Oceny podobieństwa produktów należy dokonywać tu z perspektywy konsumenta. Cechami, które należy uwzględnić przy tej ocenie są skład, smak, funkcja towarów (środków spożywczych) oraz ewentualnie inne właściwości, które mogłyby mieć wpływ na decyzję konsumenta co do wyboru danego towaru. NSA uznał, że poszczególne napoje różnią się ze sobą w sposób istotny. Pomiędzy wskazanymi przez spółkę towarami istnieją bowiem zasadnicze różnice mające wpływ na decyzję konsumenta o wyborze danego środka spożywczego. Przede wszystkim są to towary zupełnie odmienne co do składu, smaku, procesu produkcji, (woda gazowana i niegazowana, soki oraz napoje zawierające poniżej 20 proc. masy soku). Nie można przy tym zgodzić się, że porównywalne produkty mają podobny smak. Walory smakowe soków z owoców i warzyw są zupełnie inne od napojów, których udział masowy soku wynosi mniej niż 20 proc. Udział naturalnego soku jest bowiem determinantą smaku a jednocześnie wpływa na wybory konsumenckie. Zdaniem sądu nie można zgodzić się z taka oceną, że dla przeciętnego konsumenta nie ma żadnego znaczenia fakt czy spożywa 100 proc. sok czy też napój zawierający niewielką ilość naturalnego soku uzupełniony barwnikami i chemicznymi dodatkami smakowymi, czy też spożywa wodę niegazowaną lub z zawartością dwutlenku węgla.
Wyrok NSA z 16 listopada 2015 r., sygn. akt I FSK 759/14
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
VAT. Wybór orzecznictwa
|