W przedmiotowej sprawie do fiskusa zwróciła się spółka, do której zostało wniesione w formie aportu przedsiębiorstwo prowadzone przez osobę fizyczną. W zamian osoba fizyczna objęła akcje spółki wyemitowane w ramach podwyższenia kapitału zakładowego.
Spółka wskazała, że po dniu aportu do spółki wpływają faktury obejmujące dane przedsiębiorstwa osoby fizycznej, które nie zostały wcześniej rozliczone przez to przedsiębiorstwo i dotyczą zakupów mających związek z czynnościami opodatkowanymi VAT wykonywanymi obecnie przez spółkę. Faktury te zostały wystawione zarówno przed jak i po dniu aportu.
Spółka zapytała więc fiskusa o to, w którym momencie może odliczyć podatek od towarów i usług z faktur dotyczących zakupów przedsiębiorstwa osoby fizycznej – czy od razu, pomimo że na fakturach tych, jako nabywca wskazane jest przedsiębiorstwo osoby fizycznej wniesione aportem, czy dopiero w momencie otrzymania faktury korygującej nazwę nabywcy na spółkę. Zdaniem spółki, jest ona uprawniona do odliczenia podatku z faktur dotyczących zakupów przedsiębiorstwa osoby fizycznej w terminach określonych w przepisach ustawy o VAT, nawet jeśli na fakturach tych wskazano, jako nabywcę nie spółkę a przedsiębiorstwo osoby fizycznej, zaś dla realizacji tego uprawnienia nie jest konieczne posiadanie faktury korygującej nazwę nabywcy.
Według fiskusa, faktury wystawione przed datą wniesienia aportu, w których jako nabywcę wskazano osobę fizyczną, a które wpłynęły do spółki po dniu aportu, są podstawą do rozliczenia, czyli spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego na zasadach ogólnych, bez obowiązku korygowania danych nabywcy. Natomiast w przypadku, gdy po dniu aportu wpływają faktury wystawione po dniu aportu, w których jako nabywcę wskazano przedsiębiorstwo osoby fizycznej, spółce co do zasady, przysługiwać będzie prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony z tych dokumentów, pod warunkiem jednakże uprzedniego skorygowania tych dokumentów w drodze wystawienia faktur korygujących w zakresie nabywcy. Faktury wystawione zostały bowiem na podmiot już nieistniejący, a faktycznym nabywcą jest już spółka.
Spór dotyczy zatem zagadnienia, czy w sytuacji, gdy po przekształceniu gospodarczym jednoosobowej działalności gospodarczej, poprzez wniesienie przedsiębiorstwa osoby fizycznej jako aportu do spółki komandytowo-akcyjnej, zostanie przez dostawcę (usługodawcę) wystawiona faktura wskazująca jako nabywcę poprzednika prawnego (osobę fizyczną), a nie następcę prawnego (podmiot przekształcony), podmiotowi będącemu następcą prawnym przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z takiej faktury, w sytuacji braku korekty tegoż błędu.
Sprawę ostatecznie rozstrzygnął NSA. Sąd nie zgodził się z fiskusem, że faktura wystawiona po przekształceniu (wniesieniu aportu) działalności osoby fizycznej w spółkę niemającą osobowości prawnej na podmiot przekształcony, a nie jego następcę prawnego (spółkę) jest fakturą wystawioną na podmiot nieistniejący. Istotą przekształcenia (transformacji) jest bowiem zmiana formy prawnej, w której funkcjonuje dany podmiot, wobec czego podmiot przekształcany nie jest traktowany, jako podmiot likwidowany, gdyż prowadzona przez niego działalność, przy wykorzystaniu tego samego majątku, jest kontynuowana w innej formie prawnej, przez tenże podmiot.
Według sądu, faktura dotknięta wadą formalną, która z uwagi na wagę uchybienia, może zostać skorygowana notą korygującą (np. dane nabywcy), umożliwia podatnikowi na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT realizację prawa do odliczenia z niej podatku naliczonego w terminach przewidzianych w ustawie niezależnie od tego, czy formalne wady faktury zostaną skorygowane - jeżeli nie zachodzi ryzyko oszustwa lub nadużycia (czynności udokumentowane fakturą zostały wykonane na rzecz podatnika i służyły jego działalności opodatkowanej). Sąd wskazał jednocześnie, że faktura, która nie została skorygowana, a jej wadliwość formalna jest na tyle poważna, że uniemożliwia ustalenie, jaki jest faktyczny (podmiotowy lub przedmiotowy) zakres transakcji wykazanych na fakturze, a tym samym, czy są one rzeczywistymi świadczeniami, co rodzi ryzyko oszustwa lub nadużycia oraz uniemożliwia kontrolę prawidłowego poboru podatku przez administrację podatkową – nie daje podatnikowi na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego z takiej faktury, co nie narusza zasady neutralności i proporcjonalności.
Wyrok NSA z 22 października 2015 r., sygn. akt I FSK 1131/14
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Faktura VAT w pytaniach i odpowiedziach
|