VAT: metody kasowej nie wybierzemy z datą wsteczną

Nie jest możliwe wsteczne wybranie metody kasowej. Jeśli więc przykładowo podatnik w czerwcu 2015 r. rejestruje się począwszy od kwietnia 2015 r., to nie może wybrać metody kasowej już od II kwartału (wstecznie) - wyjaśnia ekspert Vademecum Głównego Księgowego.

Pytanie

Spółka z innego kraju UE dokonuje sprzedaży wysyłkowej na terenie kraju, ponieważ został przekroczony limit 160.000 zł musi zarejestrować się w polskim systemie VAT. Limit ten został przekroczony już jakiś czas temu, rejestracja będzie dokonana z datą wsteczną. Podatnik spełnia wymogi bycia małym podatnikiem w odniesieniu do wszystkich dokonywanych transakcji (w kraju rejestracji i innych krajach, gdzie dokonuje sprzedaży wysyłkowej).
Czy w zgłoszeniu rejestracyjnym, dokonywanym z datą wsteczną, podatnik może wybrać rozliczenia kwartalne, dokonywane na podstawie deklaracji VAT-7K?

Odpowiedź

Nie jest możliwe wsteczne wybranie metody kasowej. Jeśli więc przykładowo podatnik w czerwcu 2015 r. rejestruje się począwszy od kwietnia 2015 r., to nie może wybrać metody kasowej już od II kwartału (wstecznie); powinien złożyć deklaracje VAT-7 za kwiecień, maj oraz czerwiec; nie ma natomiast przeciwwskazań, aby zaraz po VAT-R złożyć jego aktualizację i wybrać metodę kasową i kwartalne okresy rozliczeniowe począwszy od III kwartału 2015 r.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 24 ust. 1 i 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – dalej u.p.t.u., w przypadku sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju dostawę towarów uznaje się co do zasady za dokonaną na terytorium kraju. W przypadku sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju dostawę towarów uznaje się za dokonaną poza terytorium kraju, jeżeli całkowita wartość towarów innych niż wyroby akcyzowe, wysyłanych lub transportowanych z tego samego państwa członkowskiego na terytorium kraju, pomniejszona o kwotę podatku od wartości dodanej, nie przekroczyła w roku podatkowym kwoty 160.000 zł.

Ponieważ jednakże wartość sprzedaży wysyłkowej do Polski przekroczyła kwotę, o której mowa, to sprzedaż wysyłkowa powinna być opodatkowana w Polsce.

Zgodnie z art. 96 ust. 1 u.p.t.u. podatnicy są obowiązani przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne.
W przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 listopada 2014 r. w sprawie określenia podatników niemających obowiązku składania zgłoszenia rejestracyjnego wskazuje się na podatników niemających obowiązku składania zgłoszenia rejestracyjnego. Nie dotyczy to podatnika wymienionego w pytaniu. Powinien się on więc zarejestrować do celów VAT.

Zgodnie z art. 99 ust. 1 u.p.t.u. podatnicy co do zasady są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, z zastrzeżeniem dalszych przepisów.

W myśl art. 99 ust. 2 u.p.t.u. mali podatnicy, którzy wybrali metodę kasową, składają w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale. Składanie deklaracji VAT-7K (bo zakładam, że o takie chodzi – a nie o VAT-7D) jest więc uzależnione od wyboru metody kasowej przez małego podatnika.

Z art. 21 ust. 1 u.p.t.u. wynika, że mały podatnik może wybrać metodę rozliczeń polegającą na tym, że obowiązek podatkowy w odniesieniu do dokonywanych przez niego dostaw towarów i świadczenia usług powstaje:
1) z dniem otrzymania całości lub części zapłaty - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny,
2) z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż wymieniony w pkt 1
- po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie stosował tę metodę, zwaną dalej "metodą kasową": otrzymanie zapłaty w części powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części.

Z powyższego wynika, że wybór metody kasowej jest możliwy do końca ostatniego miesiąca poprzedzającego kwartał, począwszy od którego podatnik będzie się rozliczał metodą kasową.
Nie jest więc możliwe wsteczne wybranie metody kasowej. Jeśli więc przykładowo podatnik w czerwcu 2015 r. rejestruje się począwszy od kwietnia 2015 r., to nie może wybrać metody kasowej już od II kwartału (wstecznie); powinien złożyć deklaracje VAT-7 za kwiecień, maj oraz czerwiec; nie ma natomiast przeciwwskazań, aby zaraz po VAT-R złożyć jego aktualizację i wybrać metodę kasową i kwartalne okresy rozliczeniowe począwszy od III kwartału 2015 r.

W obecnym stanie prawnym mamy do czynienia z dwoma rodzajami deklaracji kwartalnych:
- VAT-7K – z którymi powiązana jest kwartalna płatność podatku;
- VAT-7D – z którymi związana jest płatność comiesięcznych zaliczek na podatek z ich ostatecznym rozliczeniem po zakończeniu kwartału.

Przepis art. 99 ust. 2 u.p.t.u stanowi, że mali podatnicy, którzy wybrali metodę kasową, składają w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale. Jednocześnie podatnicy ci są obowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek urzędu skarbowego.

Z przepisu art. 99 ust. 3 u.p.t.u. wynika, że podatnicy inni niż podatnicy rozliczający się metodą kasową, mogą również składać kwartalne deklaracje podatkowe po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona kwartalna deklaracja podatkowa. Podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu dokonuje zawiadomienia, o którym mowa w zdaniu pierwszym, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczął wykonywanie tych czynności.

W odniesieniu do płatności podatku przez tych podatników obowiązują przepisy art. 103 ust. 2 i 2a u.p.t.u., z których wynika, że podatnicy składający deklaracje kwartalne inni niż mali podatnicy, są obowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do wpłacania zaliczek na podatek za pierwszy oraz za drugi miesiąc kwartału w wysokości 1/3 kwoty należnego zobowiązania podatkowego wynikającej z deklaracji podatkowej złożonej za poprzedni kwartał - w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym z kolejnych miesięcy, za które jest wpłacana zaliczka.

Z powyższych regulacji wynika zatem, że deklaracje:
- VAT-7K – z czym łączy się kwartalny okres płatności podatku (bez zaliczek miesięcznych) składają mali podatnicy;
- VAT-7D – z czym łączy się kwartalny okres płatności podatku, ale z zaliczkami miesięcznymi składają inne podmioty niż mali podatnicy.

Przepis art. 2 pkt 25 u.p.t.u. definiuje małego podatnika jako podatnika podatku od towarów i usług:
a) u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro,
b) prowadzącego przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzającego funduszami inwestycyjnymi, będącego agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu - jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45.000 euro
- przy czym przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł;

Zgodnie z art. 2 pkt 21 u.p.t.u. pod pojęciem sprzedaży rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. Powyższe oznacza, że do limitu, o którym mowa, istotnie należałoby wliczać tylko i wyłącznie wartość czynności krajowych (tu: sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju); bez uwzględnienia czynności zagranicznych.

Widać tu natomiast inne niebezpieczeństwo: powstaje pytanie, czy przez użycie sformułowania "podatnik podatku od towarów i usług" polski ustawodawca nie zmierzał do nadania statusu małego podatnika tylko podmiotom mającym polską "rezydencję" podatkową. Moim zdaniem byłby to pogląd nieuzasadniony, jednakże takie ryzyko istnieje.

Co zaś do możliwości wstecznego wybrania kwartalnych okresów rozliczeniowych na podstawie art. 99 ust. 3 u.p.t.u.
Powołany przepis stanowi, że stosowne zawiadomienie należy złożyć "najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona kwartalna deklaracja podatkowa". Jest to termin prawa materialnego, więc ma on w moim przekonaniu charakter prekluzyjny. Powyższa oznacza, że upływ tego terminu powoduje wygaśnięcie stosownego uprawnienia (tu: uprawnienia do wyboru kwartalnego okresu rozliczeniowego począwszy o danego kwartału).

Jeśli zatem mówilibyśmy przykładowo o wyborze okresów kwartalnych począwszy od rozliczenia za drugi kwartał 2015 r. (czyli miesiące kwiecień-czerwiec), to stosowne zawiadomienie należałoby złożyć do 25 maja 2015 r. (czyli 25.dnia drugiego miesiąca drugiego kwartału). Późniejsze złożenie takiego zawiadomienia będzie bezskuteczne, tzn. nie wywoła (wstecznie) przyjęcia po stronie podatnika kwartalnych okresów rozliczeniowych.

Odpowiedź poichodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego