VAT: ilość odpadów nie wpływa na kwalifikację usługi

Gmina nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w odniesieniu do opłat pobieranych z tytułu świadczenia usług w zakresie usług odbioru odpadów komunalnych, które traktuje jako usługę dodatkową. Tak wskazał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 27 czerwca 2016 r.

Sprawa dotyczyła opodatkowania czynności związanych ze świadczeniem przez gminę dodatkowych usług wynikających z ustawy z 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Rada Miasta podjęła bowiem uchwałę w sprawie określenia rodzaju dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów oraz wysokości cen za te usługi. Chodzi tu m.in. o usługi jednorazowego podstawienia pojemnika na odpady budowlane i rozbiórkowe, jak i pojemnika na odpady zielone oraz odbiór i transport odpadów z nieruchomości do punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK). Usługi dodatkowe realizowane są przez podmiot zewnętrzny, wyłoniony w drodze postępowania przetargowego, który w ramach PSZOK odbiera odpady komunalne pochodzące od właścicieli nieruchomości zlokalizowanych na terenie miasta.

Miasto zapytało fiskusa według jakiej stawki podatku VAT powinno opodatkować te usługi dodatkowe. Samo stanęło na stanowisku, że wskazane usługi dodatkowe należy opodatkować 8% stawką podatku VAT. Istnieje bowiem powiązanie między świadczeniem usługi dodatkowej a usługą odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych, realizowaną przez tego samego przedsiębiorcę, do której przypisano 8 proc. podatek VAT.

Fiskus się nie zgodził. Uznał, że zastosowanie ma tutaj art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, zgodnie z którym nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych. Wyłączenie z grona podatników VAT organów władzy publicznej jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych. Organy władzy publicznej są podatnikami VAT jedynie w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Istota problemu sprowadzała się zatem do ustalenia, czy miasto, pobierając opłaty za gospodarowanie odpadami, spełnia wskazaną w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT przesłankę, tj. czy jest organem władzy publicznej. Fiskus podkreślił, że do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym m.in. zadania obejmujące sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

A w ustawie z 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wskazano, że gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy a właściciele nieruchomości są obowiązani ponosić na rzecz gminy, na terenie której są położone ich nieruchomości, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Natomiast szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w tym zakresie w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi określi, w drodze uchwały, rada gminy.

Zdaniem fiskusa, usługi polegające na odbiorze i zagospodarowaniu odpadów komunalnych, w tym odbiorze dodatkowych odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, mają ten sam charakter przedmiotowy, tzn. polegają na odbiorze i zagospodarowaniu odpadów komunalnych oraz znajdują swoją podstawę w przepisach ustawy oraz przepisach prawa miejscowego. Rada Gminy bowiem przedmiotową uchwałą ustaliła rodzaj dodatkowych usług, jakie będą świadczone przez gminę oraz wysokości cen za te usługi. Dodatkowe usługi polegają na odbiorze z terenu poszczególnych nieruchomości większej masy wytworzonych odpadów aniżeli masa odpadów wynikająca ze złożonej przez właściciela nieruchomości deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Usługi dodatkowe świadczone przez miasto są więc usługami w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych, które stanowią zadanie własne gminy. Przy czym należy wskazać, że ilość tych odpadów nie ma wpływu na ich kwalifikacje.

Wobec powyższego, w świetle regulacji ustawy o VAT oraz ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, fiskus wskazał, że ustalając stawkę opłaty za świadczenie usług dodatkowych i pobierając ją od właścicieli nieruchomości, miasto występuje w pozycji nadrzędnej w stosunku do podmiotów uczestniczących w danej czynności (właścicieli nieruchomości), wykonując zadania z zakresu władzy publicznej. Zatem dodatkowe usługi w zakresie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych stanowią uzupełnienie podstawowego świadczenia gminy dla mieszkańców. Określony w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach charakter opłaty wskazuje, że w istocie mamy do czynienia z „daniną publiczną” - opłata ustalana jest w sposób określony w ustawie i stanowi dochód gminy przeznaczony na działania wykonywane w interesie publicznym. Tym samym gmina nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług w odniesieniu do opłat pobieranych z tytułu świadczenia usług w zakresie usług odbioru odpadów komunalnych, które miasto traktuje jako usługę dodatkową.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 27 czerwca 2016 r., IBPP2/4512-312/16/ICz, LEX nr 315997