W rozpatrywanej sprawie istota sporu sprowadza się do oceny, czy przekazanie wspólnikom dywidendy w formie niepieniężnej jest czynnością podlegającą podatkowi VAT. Chodziło o spółkę, która zamiast wypłacić dywidendę w formie pieniężnej zamierza dokonać dywidendy niepieniężnej. W ramach podziału wypracowanych zysków wspólnikom zostanie nieodpłatnie przekazane prawo własności nieruchomości należących do spółki. Spółce przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabywaniu nieruchomości, które mają być przedmiotem dywidendy w formie niepieniężnej.
Spółka zapytała więc fiskusa, czy wypłata przez spółkę dywidendy w formie niepieniężnej poprzez przeniesienie na rzecz wspólników prawa własności nieruchomości jest nieodpłatnym przeniesieniem towarów w rozumieniu art. 7 ust. 2 ustawy o VAT?
Sama uważa, że takie przeniesienie własności nieruchomości nie może zostać uznane jako nieodpłatne przeniesienie towarów na gruncie VAT, ponieważ wypłata dywidendy nie jest czynnością polegającą na dysponowaniu przez spółkę własnym majątkiem. Według spółki wypłata dywidendy nie jest nieodpłatną dostawą towarów, gdyż dywidenda z natury rzeczy jest świadczeniem nieodpłatnym. Przy wypłacie dywidendy nie istnieje taki stosunek prawny, w wyniku, którego dochodzi do wzajemnych świadczeń. Poza tym skoro dywidenda pieniężna nie jest obciążona podatkiem VAT, to nie ma powodu, dla którego zasadne byłoby różnicowanie pod względem podatkowym wypłaty dywidendy pieniężnej i niepieniężnej.
Fiskus się nie zgodził. Uznał, że opodatkowanie dywidendy rzeczowej jest zgodne z zasadą powszechności opodatkowania podatkiem VAT wyrażającej się tym, że określone transakcje podlegają temu podatkowi niezależnie od formy, w której zostały dokonane (również zbycie nieruchomości czy też innych towarów w formie wypłaty dywidendy). Jeżeli w ramach wypłaty dywidendy zamiast wypłaty pieniędzy spółka będzie przekazywać prawo własności nieruchomości to – w opinii organu – nastąpi nieodpłatne przekazanie towaru opodatkowane podatkiem VAT, o ile spełnione są warunki z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT. Warunki te zostały spełnione ponieważ przekazanie nieruchomości nastąpi na cele osobiste udziałowców, a spółce – przy nabywaniu nieruchomości – przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Sprawa trafiła do WSA we Wrocławiu. Zdaniem sądu, spółka nie ma racji. Sąd powołał się tu na ugruntowaną linię orzeczniczą w tej kwestii. Wskazał na szereg rozstrzygnięć, które dotyczyły dywidendy niepieniężnej należnej akcjonariuszom w spółce komandytowo-akcyjnej. W ocenie sądu dywidenda wypłacona akcjonariuszom spółki komandytowo-akcyjnej w swej naturze niczym nie różni się jednak od dywidendy wypłacanej wspólnikom spółki z o.o. W obu przypadkach jest to wypłata uzyskanego przez spółkę zysku osobom uprawnionym.
Według WSA dla opodatkowania nieodpłatnego przekazania towarów nie ma znaczenia cel takiego przekazania, nie ma również znaczenia to, czy przekazanie następuje w wykonaniu nakazu wynikającego z przepisów prawa, ewentualnie nakazu organu. Liczy się jedynie efekt ekonomiczny, który w omawiamym przypadku sprowadza się do tego, że spółka dokonała na rzecz swoich wspólników przeniesienia nieruchomości. Forma zaś tego przeniesienia (dywidenda niepieniężna) nie jest istotna. Oznacza to, że na opodatkowanie podatkiem VAT nie ma wpływu tytuł prawny, na podstawie którego dochodzi do przekazania towarów. Nieodpłatne przekazanie może więc nastąpić w wyniku różnorakich zdarzeń (darowizna, sprzedaż), w tym również w wyniku wykonania uchwały o wypłacie dywidendy w formie niepieniężnej. Według sądu zaakceptowanie poglądu spółki mogłoby spowodować naruszenie zasady powszechności opodatkowania, albowiem o opodatkowaniu podatkiem VAT decydowaliby wspólnicy spółki.
Wyrok WSA we Wrocławiu z 12 maja 2016 r., sygn. akt I SA/Wr 233/16
