Ulga na dzieci jest mało efektywna

Podatkowa ulga na dzieci jest preferencją, ktra pozornie może wydawać się atrakcyjna dla rodzin o niskich i przeciętnych dochodach, jednak jak wynika z raportu na temat preferencji podatkowych w Polsce przygotowanego przez Ministerstwo Finansw przy wsparciu Banku Centralnego, w praktyce okazuje się tylko potencjalnym wsparciem, gdyż podatnicy z licznym potomstwem, przy przeciętnym lub niskim wynagrodzeniu, są praktycznie wykluczeni z możliwości pełnego skorzystania z tej ulgi.

Zakładanym celem podatkowej ulgi na dzieci miało być wspieranie rodzin wychowujących dzieci, co w sposób pośredni wpływać miało na odwrócenie niekorzystnych tendencji demograficznych. Ulga została wprowadzona w dniu 1 stycznia 2007 r. i po raz pierwszy miała zastosowanie przy rozliczaniu dochodów uzyskanych właśnie w tym roku podatkowym i polega na odliczeniu od  podatku określonej kwoty na każde dziecko.

Prawo do ulgi przysługuje tylko podatnikom podatku dochodowego od osób fizycznych opodatkowanym według skali podatkowej. Podatnicy opodatkowani w innej formie, osoby osiągające dochody niepodlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym, lub takie, które dochodów w ogóle nie osiągają, nie mogą skorzystać z tej preferencji. Ulga przysługuje na dzieci małoletnie, wobec których podatnik wykonuje władzę rodzicielską, pełni funkcję opiekuna prawnego lub rodziny zastępczej, a także na dzieci pełnoletnie, pozostające na jego utrzymaniu w związku z wykonywaniem ciążącego na podatniku obowiązku alimentacyjnego.

W latach 2007 i 2008 limit kwot odliczenia  stanowiła dwukrotność kwoty zmniejszającej podatek w pierwszym przedziale skali podatkowej obowiązującej w tych latach i wynosił odpowiednio 1 145,08 zł i 1 173,70 zł.  Od rozliczenia za rok 2009, ulga rozliczana jest w okresach miesięcznych i stanowi 1/6 kwoty zmniejszającej podatek, tj. 92,67 zł miesięcznie na każde dziecko.

Z każdym rokiem coraz więcej podatników korzysta z ulgi na dzieci. W rozliczeniu za 2007 r. skorzystało z niej 3 973 668 osób, co stanowi 16,43 % ogółu podatników, na łączną kwotę 5 432 mln zł. w 2008 r. z ulgi skorzystało 4 205 909 podatników (17, 21 %) na kwotę 6 044 mln zł, a w 2009 r. ulgę wykorzystało 4 337 164 podatników (17,77 %) na kwotę 5 633 mln zł.W pełnej wysokości z ulgi na jedno dziecko skorzystać może podatnik, którego wynagrodzenie brutto przekroczy 21 576 zł rocznie. Przy dwójce dzieci, ulgę w pełnej wysokości odliczy podatnik, jeżeli jego roczne wynagrodzenie wyniesie 34 152 zł.  Podatnik osiągający minimalne wynagrodzenie i mający na wychowaniu więcej niż jedne dziecko wykorzysta tylko 54 % rocznego limitu ulgi. Limit ten zmniejszy się jeszcze, jeżeli podatnik skorzysta w pierwszej kolejności z ulg zmniejszających podstawę opodatkowania lub rozlicza się jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

Biorąc to pod uwagę możemy wnioskować, że ulga na dzieci wykorzystywana jest głównie przez podatników o wysokich dochodach i niekoniecznie spełniony jest w tym przypadku zasadniczy cel tej preferencji, gdyż wśród tych podatników istnienie tej ulgi i jej wysokość w niewielkim stopniu wpływają na podejmowanie decyzji o powiększeniu rodziny.