Pytanie

W październiku 2014 r. otworzyłam jednoosobową działalność gospodarczą i wprowadziłam do ewidencji środków trwałych samochód, którego jestem współwłaścicielem w 90. Amortyzacje naliczam od listopada 2014 r. Jestem czynnym podatnikiem VAT, nie odliczałam (ani nie miałam prawa do odliczenia VAT-u) przy nabyciu tego samochodu, gdyż zakupiłam go wraz ze współwłaścicielem w 2010 r. jako osoby prywatne. W kwietniu 2015 r. uległam wypadkowi i ubezpieczyciel orzekł szkodą całkowitą z OC sprawcy. Odszkodowanie składa się z wartości odszkodowania w kwocie brutto a także wartości pojazdu (wraku) również w kwocie brutto. Odszkodowanie w kwocie brutto ubezpieczyciel mi wypłacił. Nie pozostanie mi nic innego, jak sprzedać ten wrak chętnemu mechanikowi.
Jak najkorzystniej mam rozliczyć tą transakcję, aby nie płacić podatku od towarów i usług?
Na gruncie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT zastanawiam się nad wycofaniu tego samochodu z ewidencji środków trwałych do mojego majątku prywatnego i współwłaściciela a następnie jego sprzedaż na umowę cywilnoprawną (bez wystawiania faktury).
Czy mogę taką transakcję przeprowadzić, i czy rzeczywiście nie powstanie zobowiązanie podatkowe na gruncie ustawy o VAT?
Czy muszę dokonać korekty VAT z tytułu drobnych napraw tego samochodu, które wystąpiły odkąd rozpoczęłam prowadzenie działalności gospodarczej?
Odliczałam z tego jedynie 50 proc. VAT i suma tego odliczonego VAT z tytułu napraw i wymiany opon wyjdzie ok 50 złotych.
Czy istnieje jakieś lepsze rozwiązanie w tej sytuacji?

Odpowiedź

Jeśli przedmiotowy wrak został wycofany z eksploatacji (wyrejestrowany), to wówczas jego sprzedaż przez podatnika VAT powinna być zafakturowana na zasadzie odwrotnego obciążenia. Nie trzeba będzie go wcześniej wycofywać z działalności na potrzeby prywatne.
Jeśli towary (części), od których odliczano podatek, miały charakter części zamiennych, nie powodowały trwałego wzrostu wartości samochodu, to wówczas nie ma konieczności obejmowania opodatkowaniem takiego zdarzenia (tj. nieodpłatnego przekazania).
Po przekazaniu tego wraku towary na potrzeby osobiste podatnik w odniesieniu do tego samochodu przestanie działać jako podatnik. Wrak znajdzie się w jego majątku osobistym. Czynności, których będzie wobec niego dokonywał (np. sprzedaż tego wraku) nie będą przez niego podejmowane w charakterze podatnika. W związku z tym czynność sprzedaży takiego wraku – jeśli byłaby podejmowana z majątku prywatnego, nie przez podatnika VAT działającego w takim charakterze – nie podlegałaby opodatkowaniu.

Uzasadnienie

Na wstępie muszę zauważyć, że być może istnieje inna opcja poza uprzednim wycofaniem samochodu na potrzeby prywatne. Widzę bowiem co najmniej jedną opcję dodatkową.
Należy bowiem zauważyć, że sprzedaż określonych towarów, o ile następuje na rzecz innych podatników VAT, jest objęta procedurą tzw. odwrotnego obciążenia, kiedy to sprzedawca wystawia fakturę bez VAT, natomiast podatek należy rozlicza nabywca.

Warunki podmiotowe zastosowania procedury odwrotnego obciążenia są spełnione. Po obu stronach mamy bowiem podatników podatku od towarów i usług.
Jak wynika z brzmienia pozycji 29 załącznika nr 11 do u.p.t.u. procedurą odwrotnego obciążenia są objęte m.in. "wraki przeznaczone do złomowania inne niż statki i pozostałe konstrukcje pływające" (PKWiU 38.11.49.0).

Z interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 15 stycznia 2015 r., IBPP1/443-1017/14/LSz stwierdzono, że w odpowiedzi GUS z dnia 26 września 2014 r. na zapytanie spółki wskazano, iż w zakresie grupowania PKWiU 38.11.49.0 "Wraki przeznaczone do złomowania inne niż statki i pozostałe konstrukcje pływające" klasyfikuje się m.in. pojazdy wycofane z eksploatacji nienadające się do dalszego użytkowania.
Jeśli więc przedmiotowy wrak został wycofany z eksploatacji (wyrejestrowany), to wówczas jego sprzedaż przez podatnika VAT powinna być zafakturowana na zasadzie odwrotnego obciążenia.

Jeśli chcielibyście Państwo wycofać przed sprzedażą przedmiotowy samochód na cele prywatne, to wówczas należałoby się zastanowić nad dwiema kwestiami: po pierwsze nad ewentualnym opodatkowaniem samego przekazania, zaś po drugie – nad ewentualnym opodatkowaniem późniejszej sprzedaży tego wraku.

  Zobacz książkę "Samochody a VAT i podatki dochodowe" dostępną w ksiegarni internetowej Profinfo >>

Co do tej pierwszej kwestii:
Zgodnie z art. 7 ust. 2 u.p.t.u. opodatkowaniu podlega również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2) wszelkie inne darowizny
- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku przy nabyciu towaru (samochodu). Problemem jest natomiast – jak rozumiem to – czy towary wymieniane w samochodzie (od których odliczono VAT) powinny być uznane ze "części składowe", o których mowa.
Z orzecznictwa TS UE (wyrok Trybunału w połączonych sprawach C-322/99 oraz C-323/99 Finanzamt Burgdorf v. Hans-Georg Fischer oraz Finanzamt Düsseldorf-Mettmann v. Klaus Brandenstein) wynika, że z opodatkowaniem powinniśmy mieć do czynienia wówczas, jeśli przyłączenie części do danego towaru spowodowało wzrost wartości samochodu utrzymujący się nadal w momencie przekazania. Innymi słowy – jeśli samochód z wymienionymi częściami (oponami, etc.) w momencie przekazywania jest warty więcej niż samochód, w którym te części nie zostałyby wymienione, to wówczas należy takie nieodpłatne przekazanie opodatkować, przy czym podstawą opodatkowania powinna być tylko i wyłącznie kwota odpowiadająca temu hipotetycznemu wzrostowi wartości. Nie wiem, czy taka sytuacja ma tutaj miejsce, czy też nie. Jeśli towary (części), od których odliczano podatek, miały charakter części zamiennych, nie powodowały trwałego wzrostu wartości samochodu, to wówczas nie ma konieczności obejmowania opodatkowaniem takiego zdarzenia.
Nie ma również obowiązku korekty podatku naliczonego od części, o których mowa. Podatnik skonsumował bowiem prawo do odliczenia poprzez przyłączenie tych części do samochodu (tj. nieodpłatnego przekazania).

Co do drugiej kwestii:
Jeśli pomiędzy przekazaniem samochodu (wraku) na potrzeby prywatne a jego późniejszą sprzedażą upłynie trochę czasu, to można będzie bronić poglądu o tym, że zdarzenie te nie miały charakteru pozornego i ich wyłącznym celem nie było uniknięcie obciążeń podatkowych.

Po przekazaniu tego wraku towary na potrzeby osobiste podatnik w odniesieniu do tego samochodu przestanie działać jako podatnik. Wrak znajdzie się w jego majątku osobistym. Czynności, których będzie wobec niego dokonywał (np. sprzedaż tego wraku) nie będą przez niego podejmowane w charakterze podatnika. W związku z tym czynność sprzedaży takiego wraku – jeśli byłaby podejmowana z majątku prywatnego, nie przez podatnika VAT działającego w takim charakterze – nie podlegałaby opodatkowaniu.
Jedyne niebezpieczeństwo jakie tu istnieje to ryzyko uznania pozorności takich działań.

Odpowiedź pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego