Przedmiotem interpretacji był stan faktyczny rodzący wątpliwości na styku ustaw o podatku od spadku i darowizn oraz o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podatnik otrzymał na podstawie umowy darowizny przedsiębiorstwa wierzytelności o zwrot części kapitałowej pożyczki udzielonej przez pożyczkodawcę oraz wierzytelności o zapłatę wynagrodzenia z tytułu udzielenia przedmiotowej pożyczki (odsetki). Podatnik już otrzymał i będzie zgodnie z harmonogramem otrzymywał od spółki spłatę wierzytelności objętych zatwierdzonym przez sąd układem. Uzyskanie przez podatnika prawa do zwrotu kapitału udzielonej przez pożyczkodawcę pożyczki jak i roszczenia o zapłatę odsetek odbyło się poprzez darowiznę, której skutki podatkowe zostały uregulowane art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Podatnik uznał, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przepisów tego aktu prawnego nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Zdaniem podatnika nie wystąpi zatem przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Cesja wierzytelności w przepisach prawa

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że instytucja prawna zmiany wierzyciela jest określona w art. 509-518 kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 509 par. 1 kodeksu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Przeniesienie to w prawie cywilnym jest określane jako przelew wierzytelności (cesja). Umowa pożyczki została natomiast uregulowana w art. 720 par. 1 kodeksu cywilnego.

Jak wskazano we wniosku, w roku 2010 ojciec podatnika, w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, udzielił pożyczki spółce. Pomiędzy ojcem - pożyczkodawcą a podatnikiem w 2014 r. miała miejsce darowizna przedsiębiorstwa pożyczkodawcy, w ramach którego to przedsiębiorstwa składnikami majątkowymi pozostawały wierzytelności o zwrot kapitału udzielonej pożyczki oraz wierzytelności o zapłatę odsetek stanowiących wynagrodzenie pożyczkodawcy z tytułu udostępnienia kapitału. W konsekwencji otrzymanej darowizny - podatnik stał się wierzycielem spółki. Przedsiębiorstwo nabył jako osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą.

Zobacz również: Darowizny i majątek rodzinny łakomym kąskiem dla fiskusa >>

Dyrektor KIS przypomniał, że zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), w tym również uregulowanych w naturze, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów).

 

Pożyczka i jej spłata bez konsekwencji w PIT

Stwierdził, że samo udzielenie pożyczki i późniejsza jej spłata pozostają neutralne podatkowo i nie stanowią źródła przychodu dla pożyczkobiorcy, ponieważ umowa pożyczki nakłada na pożyczającego obowiązek zwrotu tej samej ilości pieniędzy. Inaczej rzecz biorąc, kwota przenoszona na drugą stronę w wykonaniu takiej umowy ma charakter zwrotny, nie stanowi dla niej definitywnego przysporzenia majątkowego i z tego względu jest zdarzeniem obojętnym pod względem prawnopodatkowym.

W myśl natomiast art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne m.in. praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem darowizny. Zdarzenie przedstawione we wniosku co do zasady podlegało więc ustawie o podatku od spadków i darowizn.

Z kolei, przywołany przez podatnika art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, że zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli: zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku (z zastrzeżeniem) oraz w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo- -kredytowej lub przekazem pocztowym. Przypomnijmy, chodzi o kwoty: 9637 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej; 7276 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej i 4902 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn (art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Dyrektor KIS uznał zatem, że realizacja prawa (spłata roszczenia pożyczkowego nabytego w drodze darowizny) jest obojętna podatkowo, bowiem przychód taki (zarówno w momencie nabycia prawa do spłaty, jak i samej spłaty tego roszczenia), zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

W konsekwencji powyższego należy uznać, że otrzymanie zapłaty (zarówno kwoty głównej, jak i odsetek, naliczonych do dnia darowizny przedsiębiorstwa) z tytułu przysługującej wierzytelności pożyczkowej nabytej w drodze darowizny wraz z przedsiębiorstwem ojca podatnika nie spowoduje powstania przychodu podatkowego.

Interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 25 sierpnia 2020 r., nr 0115-KDIT3.4011.373.2020.2.PS

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.