Nowelizacja przewiduje rozszerzenie stosowania tzw. mechanizmu odwróconego obciążenia (gdy to nabywca, a nie dostawca rozlicza VAT) na transakcje, których przedmiotem będą określone usługi budowlane, procesory ( gdy łączna ich wartość w ramach jednolitej gospodarczo transakcji przekroczy 20 tys. zł – bez kwoty podatku) oraz niektóre towary z kategorii złota o próbie niższej niż 325 tysięcznych, srebra i platyny (nieobrobione plastycznie lub w postaci półproduktu bądź proszku oraz niektóre półprodukty z nich).
Zmienione zostały zasady dokonywania zwrotu VAT w terminie 25 dni (zmieniono warunki skorzystania ze zwrotu w tym okresie) i ograniczone zostało stosowanie kwartalnych rozliczeń VAT. Nadal z tej formy rozliczeń będą mogły korzystać tylko małe przedsiębiorstwa, tj. podatnicy podatku VAT, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła 1,2 mln euro w poprzednim roku podatkowym.
Przewidziano elektroniczne składanie deklaracji VAT. Obowiązek elektronicznego składania deklaracji VAT zostanie wprowadzony od 1 stycznia 2017 r. dla podatników: będących dostawcami lub nabywcami towarów i usług objętych mechanizmem odwróconego obciążenia i dla podatników obowiązanych, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do składania deklaracji, informacji oraz rocznego obliczenia podatku za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Od 1 stycznia 2018 r. obowiązek składania deklaracji VAT w formie elektronicznej zostanie wprowadzony dla pozostałych podatników VAT. Wprowadzono także obowiązek elektronicznego składania informacji podsumowujących, wyłącznie za okresy miesięczne.
Nowelizacja modyfikuje przepisy dotyczące kaucji gwarancyjnej i tzw. odpowiedzialności solidarnej. Wprowadzono dodatkowe warunki, które muszą być spełnione, aby nabywca towarów (wymienionych w załączniku nr 13, np. paliw) był zwolniony z odpowiedzialności solidarnej. Wprowadzono dodatkowe wymagania, które muszą być spełnione, aby sprzedawca mógł złożyć kaucję gwarancyjną i być wpisany do wykazu podmiotów, które złożyły taką kaucję. Wszystkie wprowadzone zmiany spowodują, że kaucję gwarancyjną będą mogli złożyć, a następnie pozostać w wykazie, sprzedawcy, którzy zapewniają wywiązywanie się z obowiązku regulowania swoich zobowiązań podatkowych.
Zaproponowano objęcie solidarną odpowiedzialnością transakcje, których przedmiotem jest folia typu stretch, a także dyski HDD i dyski SSD. Wprowadzono odpowiedzialność solidarną pełnomocnika, który złożył zgłoszenie rejestracyjne, wraz z zarejestrowanym podatnikiem, Odpowiedzialność dotyczyłaby zaległości podatkowych powstałych w wyniku czynności wykonanych w ciągu 6 miesięcy od dnia zarejestrowania podatnika jako czynnego podatnika VAT. i nie przekraczałaby 500 tys. zł. Ma to ograniczyć rejestrowanie tzw. słupów przez pełnomocników.
Wskazano przesłanki odmowy rejestracji podmiotu jako podatnika VAT i doprecyzowano warunki wykreślenia go z rejestru podatników VAT. Odmowę rejestracji założono, gdy weryfikacja wykaże, że podane zgłoszeniu rejestracyjnym dane są nieprawdziwe, dany podmiot nie istnieje lub (mimo podjętych prób) nie można skontaktować się z nim albo jego z pełnomocnikiem lub nie stawiają się oni na wezwania naczelnika urzędu skarbowego. Wykreślenie podatnika zarejestrowanego ma nastąpić np. w sytuacji: zawieszania działalności gospodarczej (na co najmniej 6 kolejnych miesięcy),niezłożenia deklaracji VAT (za 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały), wystawienia faktur lub faktur korygujących, dokumentujących transakcje do których nie doszło). Rozwiązania te powinny pomóc w walce z tzw. karuzelami podatkowymi.
Przewidziano sankcje podatkowe za nierzetelne rozliczanie podatku VAT. W przypadku zaniżenia zobowiązania podatkowego lub zawyżenia kwoty zwrotu podatku oraz niewpłacenia należnego zobowiązania w sytuacji niezłożenia deklaracji – groziłaby sankcja podatkowa w wysokości 30 proc. kwoty zaniżenia lub zawyżenia, a 20 proc. w przypadku złożenia korekty deklaracji po kontroli podatkowej lub w trakcie postępowania kontrolnego. Przewidziano także podwyższoną sankcję podatkową w wysokości 100 proc. w stosunku do podatników dopuszczających się oszustw podatkowych, w tym odliczających podatek z tzw. pustych faktur.
Ponadto zaproponowano podwyższenie – z 150 do 200 tys. zł – limitu wartości sprzedaży uprawniającego do skorzystania z tzw. zwolnienia podmiotowego i utrzymanie do końca 2018 r. dotychczasowych stawek podatku VAT: 8 i 23 proc., obok obowiązującej stawki 5 proc.
W nowelizowanych przepisach Kodeksu karnego skarbowego zaproponowano zaostrzenie sankcji wobec osób biorących udział w oszustwach podatkowych. Za wystawienie tzw. pustych faktur lub posługiwanie się takimi fakturami w celu odliczenia podatku, przewidziano sankcję znacznie wyższą od obecnej, w tym również karę pozbawienia wolności. Z kolei w Ordynacji podatkowej zaproponowano zmiany w większości wynikające z rozwiązań wprowadzonych do ustawy o VAT.
