W pierwszej części konferencji przybliżone zostały kwestie karuzel podatkowych i innych oszustw VAT, jako potencjalnego zagrożenia dla przedsiębiorców oraz dla stabilności budżetu państwa. Prelegenci omówili nasilające się problemy przedsiębiorców wynikające z przestępczości podatkowej. Przedstawiciel resortu wskazał na doświadczenia organów w walce z tego rodzaju przestępczością. Omówił nie tylko najnowsze, już stosowane środki, ale też nakreślił plany ustawodawcy związane z wprowadzeniem kolejnych instrumentów do walki z nieuczciwymi podatnikami, takie jak procedowany właśnie mechanizm podzielonej płatności (tzw. split payment). Z kolei reprezentant Prokuratury Krajowej rozważał czy szersze uprawnienia urzędników skarbowych są szansą na skuteczną walkę z przestępczością podatkową.
Zobacz: Nadchodzi podzielona płatność w VAT >>
Uczestnicy dyskutowali o tym, jak przedsiębiorcy powinni zabezpieczyć się przed ryzkiem nieświadomego uczestnictwa w karuzelach podatkowych oraz innych oszustwach w VAT, które są aktualnie jednym z ważniejszych wyzwań stojących przed państwami UE. Przestępczość podatkowa w Polsce, jak i w większości krajów UE osiąga ogromny rozmiar, a publikowane szacunki dowodzą nie tylko, jak wielka jest skala nadużyć, lecz także, jak ogromne straty dla budżetów poszczególnych państw członkowskich one powodują. W wyniku działań zorganizowanych grup przestępczych, luka podatkowa w 2014 roku w krajach UE wyniosła prawie 160 miliardów euro, a polski budżet państwa ponosi straty na kwotę kilkudziesięciu mld zł rocznie – podkreślali podczas konferencji zarówno Przemysław Krawczyk, Dyrektor Departamentu Kontroli i Analiz Ekonomicznych w Ministerstwie Finansów jak i prof. dr hab. Elżbieta Chojna-Duch.
Liczby te mogą być znacznie większe, gdyż rzetelna weryfikacja uszczupleń bez wykrycia wszystkich sprawców jest z oczywistych względów niemożliwa. Warto podkreślić, że ponad 80 proc. ujawnionych uszczupleń podatkowych w ostatnich latach dotyczy wyłudzeń podatku VAT. Jak wynika ze statystyk Komendy Głównej Policji, tylko w 2016 r. miały miejsce 423 przestępstwa dotyczące wyłudzeń VAT oraz innych podatków. Każda ze spraw generowała straty od kilku do kilkudziesięciu milionów złotych. W 2017 rekordowe pojedyncze wyłudzenie to 700 mln złotych. To największa dotąd ujawniona kwota oszustw na VAT.
Przestępstwa, których celem jest wyłudzenie nienależnego zwrotu podatku od towarów i usług lub dokonanie innych istotnych uszczupleń w tej daninie publicznej, są jedną z najgroźniejszych kategorii przestępstw uderzających w interesy finansowe państwa – powiedział podczas konferencji Tomasz Piekarski, Prokurator z Departamentu ds. Przestępczości Gospodarczej Prokuratury Krajowej. Walka z nimi jest aktualnie priorytetem administracji centralnej i m.in. dlatego zdecydowano o powołaniu na szczeblu Prokuratury Krajowej Departamentu ds. Przestępczości Gospodarczej, którego jednym z najważniejszych zadań jest zwalczanie przestępczości w VAT. Do tej pory na najwyższym szczeblu prokuratury takiej komórki organizacyjnej nie było – podkreślił prokurator Piekarski.
Na zakończenie pierwszej części konferencji prof. dr hab. Zbigniew Banaszczyk przybliżył uczestnikom teoretyczne i praktyczne aspekty odpowiedzialności państwa za błędy jego organów.
Druga część spotkania rozpoczęła się od omówienia błędów najczęściej popełnianych przez podatników VAT. Celem wystąpień w tej części konferencji, było podniesienie wiedzy oraz świadomości przedsiębiorców na temat zagrożeń związanych z karuzelami i przestępstwami podatkowymi w VAT, tak by w przyszłości nie stali się oni ich ofiarami. Słuchacze otrzymali praktyczne wskazówki, jak minimalizować ryzyko nawiązywania relacji handlowych z nierzetelnymi kontrahentami.
O rosnącym zjawisku „pustych” faktur oraz faktur dotyczących transakcji karuzelowych mówiła Beata Sobocha, sędzia WSA. Potwierdzeniem tej tezy są wyniki kontroli skarbowych, które ujawniły w 2015 r. fikcyjne faktury na kwotę blisko 82 mld zł, podczas gdy w 2014 r. kwota ta wyniosła niespełna 34 mld zł, a w 2013 r. 20 mld zł. Sędzia Sobocha podkreśliła, jak ważny jest dobór kontrahentów, bo puste faktury mogą wystąpić w każdej branży, nawet pogrzebowej. Jednocześnie przytoczyła orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE, według którego, podatnik może skorygować wadliwą fakturę, o ile zapobiegł uszczupleniu podatku.
O tym, jak zapobiec ryzyku uczestniczenia w przestępstwie podatkowym mówili doradcy z Kancelarii Ożóg Tomczykowski – mecenas Jacek Materewicz, Lider Praktyki Podatku VAT, Akcyzy i Ceł oraz mecenas Maciej Zborowski, Senior Associate w Zespole Postepowań Sądowych Kancelarii Ożóg Tomczykowski.
Mecenas Zborowski zwrócił uwagę na to, że okolicznością obciążającą podatnika może być to, że kontrahent: jest spółką z o.o. z minimalnym kapitałem zakładowym, „wynajmuje” adres, nie zatrudnia pracowników, nie posiada środków trwałych, nabył towar od innego podatnika, który został uznany za nierzetelnego, nie deklaruje sprzedaży organowi podatkowemu lub obniża podatek należny o podatek naliczony wynikający z nierzetelnych faktur.
Natomiast Mecenas Matarewicz podkreślił przede wszystkim konieczność dokonania należytej staranności w doborze i weryfikacji kontrahentów, tak by zminimalizować ryzyko uczestniczenia w oszustwie podatkowym. W jego ocenie, przed podjęciem decyzji o współpracy biznesowej, warto zweryfikować: dokumenty kontrahenta (CEDIG, KRS, NIP, VAT, REGON, koncesje, zezwolenia), siedzibę (można zrobić to osobiście, ale także korzystając z dostępnych narzędzi internetowych, jak np. Google Street View), a także sprawdzić czy kontrahent dysponuje infrastrukturą handlową i czy ma możliwość zrealizowania dostawy. Pamiętać trzeba także, o spisywaniu wszystkich umów oraz dokonywaniu płatności przelewem, nigdy rozliczeń gotówkowych.
Zobacz: Fiskus przygotowuje wytyczne dotyczące weryfikacji kontrahentów >>
Podczas panelu praktycznego, w imieniu Wolters Kluwer, Ewelina Wójcik zaprezentowała system GRC Manager pomagający w przeprowadzeniu procedury weryfikacji kontrahentów. System GRC Manager to program z zakresu Compliance, który umożliwia przeprowadzanie badań zgodności również w zakresie weryfikacji kontrahentów pod kątem karuzel VAT. Prewencyjne wykonywanie takich badań i sprawdzenie potencjalnych kontrahentów zmniejsza ryzyko popadnięcia w karuzelę, a co za tym idzie nałożenia dotkliwych kar.
