Pominięcie oświadczenia nie oznacza od razu wyższej akcyzy

O ile przeznaczenie oleju sprzedawanego dla celów opałowych nie budzi wątpliwości, niedopuszczalne jest stosowanie wielokrotnie wyższej stawki akcyzy przewidzianej do opodatkowania olejów napędowych w przypadku opóźnienia w złożeniu miesięcznego zestawienia oświadczeń odbieranych od nabywców oleju opałowego, jak też innych uchybień formalnych.

Tak wynika z wyroku WSA w Kielcach z 24 czerwca 2016 r. Sprawa dotyczyła firmy, która dokonywała sprzedaży oleju opałowego (napędowego grzewczego) do odbiorców prowadzących działalność gospodarczą jak i do odbiorców indywidualnych nieprowadzących działalności gospodarczej. Sprzedaż ta dokumentowana była fakturami VAT lub paragonami fiskalnymi. Do ww. dokumentów dołączane było oddzielnie oświadczenie nabywcy o przeznaczeniu kupowanego oleju. Za poszczególne miesiące kontrolowanego okresu (styczeń – grudzień 2011 r.) firma składała miesięczne zestawienia oświadczeń nabywców oleju opałowego do Urzędu Celnego w Kielcach. Wszystkie zestawienia oświadczeń zostały złożone w ustawowo określonym terminie. W zestawieniu oświadczeń za miesiąc kwiecień 2011 r. stwierdzono, że kontrolowana jednostka nie ujęła sprzedaży oleju opałowego w ilości 1300 litrów, udokumentowanej fakturą i oświadczeniem nabywcy o przeznaczeniu zakupionego oleju. Naczelnik Urzędu Celnego określił więc firmie zobowiązanie w podatku akcyzowym w kwocie blisko 2,5 tys. zł.

Dyrektor Izby Celnej zgodził się z Naczelnikiem. Organy podkreślały, że prawidłowe pod kątem formalnym i materialnym, złożone w terminie miesięczne zestawienie oświadczeń, umożliwia sprzedawcy skorzystanie z preferencyjnej stawki podatku akcyzowego. Zgodnie z art. 89 ust. 16 u.p.a. w przypadku niespełnienia warunków określonych w ust. 5-15 stosuje się stawkę akcyzy określoną w ust. 4 pkt 1, wynoszącą 1822 zł za 1000 litrów. Według organów obowiązek składania naczelnikowi urzędu celnego w odpowiednim terminie zestawień oświadczeń odbieranych od nabywców oleju opałowego, zgodnych z unormowaniem art. 89 ust 15 u.p.a., jest obowiązkiem kształtującym i warunkującym prawo do zastosowania niższej stawki, na równi z innymi obowiązkami wprowadzonymi przez art. 89 ust 5-15 u.p.a.

Organ powołał się także na konstytucyjność tej regulacji, która była rozstrzygnięta wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 11 lutego 2014 r. w sprawie P 24/12. TK orzekł wówczas, że art. 89 ust. 16 u.p.a. w zakresie, w jakim nakazuje stosować stawkę akcyzy określoną w art. 89 ust. 4 pkt 1 tej ustawy, w przypadku niespełnienia przez sprzedawcę oleju opałowego obowiązku wyrażonego w art. 89 ust. 14 tej ustawy, sporządzenia i przekazania do właściwego naczelnika urzędu celnego w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano sprzedaży, miesięcznego zestawienia oświadczeń nabywców tego wyrobu akcyzowego o jego przeznaczeniu do celów opałowych, jest zgodny z wywodzonym z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zakazem nadmiernej ingerencji ustawodawcy.

Firma nie zgodziła się z tym rozstrzygnięciem, a sprawa trafiła do WSA w Kielcach. Zdaniem sądu decyzja organu narusza prawo. WSA przypomniał, że zagadnienie braku złożenia stosownego zestawienia w wyznaczonym terminie było przedmiotem badania przez TSUE. W wyroku z 2 czerwca 2016 r. w sprawie ROZ-ŚWIT o sygn. C-418-14. TSUE postawił tam tezę, że dyrektywa 2003/96 oraz zasada proporcjonalności nie sprzeciwiają się przepisom krajowym, na podstawie których sprzedawcy paliw są zobowiązani do złożenia w wyznaczonym terminie miesięcznego zestawienia oświadczeń nabywców, według których nabywane wyroby są przeznaczone do celów opałowych, natomiast sprzeciwiają się one przepisom krajowym, na mocy których, w razie braku złożenia takiego zestawienia w wyznaczonym terminie, do sprzedanego paliwa stosowana jest stawka podatku akcyzowego przewidziana dla paliw silnikowych, podczas gdy zostało stwierdzone, że przeznaczenie tego produktu do celów opałowych nie budzi wątpliwości.

A w rozpoznawanej sprawie zastosowano stawkę podatku akcyzowego przewidzianą dla paliw silnikowych wyłącznie z uwagi na wadę przedłożonego zestawienia oświadczeń polegającą na nie ujęciu w nim udokumentowanego zakupu oleju, przeznaczenia którego na cele grzewcze organ nie kwestionuje.

WSA podkreślił, że pierwszeństwo w zastosowaniu ma tutaj prawo unijne i to bez uprzedniego uchylenia w trybie uchwałodawczym albo w trybie konstytucyjnym. Dlatego, według WSA, wobec stwierdzenia przez TSUE, że unormowanie przewidziane w art. 89 ust. 16 u.p. a. narusza ogólną systematykę jak i cel dyrektywy 2003/96 oraz zasadę proporcjonalności, kierując się zasadą pierwszeństwa prawa unijnego należało odmówić stosowania tego przepisu jako sprzecznego z dyrektywą, która wiąże państwa członkowskie co do rezultatu.

Wyrok WSA w Kielcach z 24 czerwca 2016 r., I SA/Ke 333/16