„Sektor przedsiębiorstw spodziewa się dalszego znaczącego pogorszenia sytuacji ekonomicznej w I kw. br. Wskaźnik prognoz sytuacji WPSE2 po korekcie sezonowej obniżył się o 11 pp. względem poprzedniego kwartału i o 25 pp. w relacji do I kw. 2008 r. i przyjął najniższą w historii wartość minus 3,3 pp. Obniżenie optymizmu prognoz było obserwowane niemal we wszystkich analizowanych przekrojach klasyfikacyjnych w próbie" - napisano w ankiecie.
Grudniowe badanie koniunktury wskazują na dalsze wyraźne pogorszenie nastrojów analizowanych przedsiębiorstw odnośnie przyszłego popytu.
„W związku z niższym zapotrzebowaniem na produkty oferowane przez ankietowane podmioty w pierwszym kwartale 2009 r., należy oczekiwać spadku dynamiki sprzedaży oraz dynamiki produkcji. Spowolnienie oczekiwane jest szczególnie przez eksporterów, których w sposób bezpośredni dotyka ogólnoświatowe spowolnienie gospodarcze, ale także, choć w mniejszym stopniu, przez podmioty oferujące swoje produkty wyłącznie na rynku krajowym" - napisano.
Badane przedsiębiorstwa prognozują zmniejszenie liczby napływających zamówień i produkcji w I kwartale 2009 roku.
W I kwartale 2009 roku wskaźnik prognoz zatrudnienia spadł znacząco w relacji do poprzedniego kwartału i analogicznego okresu ubiegłego roku.
„Obecnie 5 razy częściej przedsiębiorstwa planują redukcję zatrudnienia niż jego wzrost. We wszystkich sekcjach prognozy zatrudnienia pogorszyły się kwartał do kwartału i rok do roku. Najgłębszy spadek wskaźnika zatrudnienia w I kwartale 2009 r. odnotowano w przetwórstwie przemysłowym oraz w firmach największych. Wzrost zatrudnienia jest przewidywany jedynie w kurczącej się grupie przedsiębiorstw, oczekujących wzrostu popytu i produkcji, choć i tu dynamika tego wzrostu spadła" - napisano.
W IV kwartale odnotowano wyraźne osłabienie presji płacowej.
„Podwyżki płac w I kwartale 2009 r. obejmą mniej firm niż w poprzednim kwartale (dane po usunięciu wahań sezonowych) oraz mniej niż w analogicznym okresie ub. r. Średnia wysokość planowanych podwyżek wynagrodzeń pozostała na poziomie z poprzedniego kwartału. Poprawiła się relacja między wzrostem wynagrodzeń i wzrostem wydajności pracy. Nadal jednak odsetek przedsiębiorstw, w których wzrost wynagrodzeń jest szybszy niż wzrost wydajności pracy jest dwa razy większy niż odsetek firm, w których wydajność rośnie szybciej niż płace. Spadek wydajności obserwowany jest wciąż w budownictwie" - napisano.
W 2009 r. przedsiębiorstwa zamierzają znacznie zmniejszyć skalę planowanych inwestycji w porównaniu do poprzednich lat.
„Można oczekiwać zarówno spadku nakładów na nowe projekty, jak i obniżenia wydatków na projekty rozpoczęte w okresie wcześniejszym. Spadek aktywności inwestycyjnej jest głównie efektem ograniczenia tempa rozbudowy potencjału produkcyjnego przedsiębiorstw na skutek przewidywanego spadku popytu. Za pozytywny sygnał należy uznać nie zmniejszony względem poprzedniego roku odsetek inwestycji mających na celu unowocześnienie technologii bądź remont czy wymianę wyeksploatowanego majątku. Największe ograniczenie inwestycji w porównaniu do poprzedniego roku zapowiadają eksporterzy, przetwórstwo przemysłowe oraz największe przedsiębiorstwa w próbie" - napisano.
W I kwartale br. przewidywany jest dalszy spadek aktywności inwestycyjnej.
„Będzie on efektem zarówno znacznie mniejszej liczby nowoplanowanych projektów, jak i ograniczeniem nakładów na projekty rozpoczęte przed datą badania" - napisano.
Z badań wynika, że banki zaostrzyły warunki kredytowania przedsiębiorstw.
„Najczęściej przejawiało się to w wyższych marżach, zaostrzeniu wymagań odnośnie zabezpieczeń, rzadziej - w zmniejszaniu kwoty kredytu. Reakcją przedsiębiorstw, które będą miały trudności w uzyskaniu kredytu bankowego będzie najczęściej wydłużenie okresu spłaty zobowiązań lub zmiana banku prowadzącego. Około 6 proc. ankietowanych kredytobiorców obawia się, że ograniczenie dostępności środków bankowych może zmusić je do ogłoszenia bankructwa" - napisano.
Osłabienie złotego względem euro oraz dolara wpłynęło pozytywnie na konkurencyjność polskich towarów na obcych rynkach, a tym samym na opłacalność eksportu.
„Jednocześnie zmniejszyło się zagrożenie dla rodzimych producentów ze strony tańszego importu. Zmiany na rynku walutowym mogą więc nieco łagodzić negatywne skutki ogólnoświatowego spowolnienia gospodarczego i słabnącego popytu, zarówno krajowego jak i zagranicznego" - napisano.
„Pomimo osłabienia złotego i poprawy konkurencyjności polskiego eksportu, ogólnoświatowe spowolnienie tempa rozwoju gospodarczego powoduje, że oceny stanu eksportu oraz oczekiwania polskich przedsiębiorstw, co do przyszłej dynamiki sprzedaży na obce rynki, są coraz bardziej pesymistyczne. W analizowanej próbie spadł odsetek importerów oraz udział importu zaopatrzeniowego w kosztach badanych przedsiębiorstw, co jest skutkiem zarówno słabnącego popytu wewnętrznego, jak i spowodowanego deprecjacją złotego wzrostu kosztów importu" - napisano.
Oczekiwania inflacyjne uległy osłabieniu - ankietowane przedsiębiorstwa oczekują nieco niższej inflacji w ciągu najbliższego roku niż w okresie ostatnich 12 miesięcy - więcej firm prognozuje spadek dynamiki cen towarów i usług niż jej wzrost.
„W I kwartale 2009 r. tempo wzrostu cen surowców i materiałów, zdaniem ankietowanych, utrzyma się na poziomie zbliżonym do poprzedniego kwartału. Natomiast dynamika cen produktów i usług oferowanych przez respondentów obniży się względem poprzedniego kwartału" - napisano.
Grudniowe badanie koniunktury wskazują na dalsze wyraźne pogorszenie nastrojów analizowanych przedsiębiorstw odnośnie przyszłego popytu.
„W związku z niższym zapotrzebowaniem na produkty oferowane przez ankietowane podmioty w pierwszym kwartale 2009 r., należy oczekiwać spadku dynamiki sprzedaży oraz dynamiki produkcji. Spowolnienie oczekiwane jest szczególnie przez eksporterów, których w sposób bezpośredni dotyka ogólnoświatowe spowolnienie gospodarcze, ale także, choć w mniejszym stopniu, przez podmioty oferujące swoje produkty wyłącznie na rynku krajowym" - napisano.
Badane przedsiębiorstwa prognozują zmniejszenie liczby napływających zamówień i produkcji w I kwartale 2009 roku.
W I kwartale 2009 roku wskaźnik prognoz zatrudnienia spadł znacząco w relacji do poprzedniego kwartału i analogicznego okresu ubiegłego roku.
„Obecnie 5 razy częściej przedsiębiorstwa planują redukcję zatrudnienia niż jego wzrost. We wszystkich sekcjach prognozy zatrudnienia pogorszyły się kwartał do kwartału i rok do roku. Najgłębszy spadek wskaźnika zatrudnienia w I kwartale 2009 r. odnotowano w przetwórstwie przemysłowym oraz w firmach największych. Wzrost zatrudnienia jest przewidywany jedynie w kurczącej się grupie przedsiębiorstw, oczekujących wzrostu popytu i produkcji, choć i tu dynamika tego wzrostu spadła" - napisano.
W IV kwartale odnotowano wyraźne osłabienie presji płacowej.
„Podwyżki płac w I kwartale 2009 r. obejmą mniej firm niż w poprzednim kwartale (dane po usunięciu wahań sezonowych) oraz mniej niż w analogicznym okresie ub. r. Średnia wysokość planowanych podwyżek wynagrodzeń pozostała na poziomie z poprzedniego kwartału. Poprawiła się relacja między wzrostem wynagrodzeń i wzrostem wydajności pracy. Nadal jednak odsetek przedsiębiorstw, w których wzrost wynagrodzeń jest szybszy niż wzrost wydajności pracy jest dwa razy większy niż odsetek firm, w których wydajność rośnie szybciej niż płace. Spadek wydajności obserwowany jest wciąż w budownictwie" - napisano.
W 2009 r. przedsiębiorstwa zamierzają znacznie zmniejszyć skalę planowanych inwestycji w porównaniu do poprzednich lat.
„Można oczekiwać zarówno spadku nakładów na nowe projekty, jak i obniżenia wydatków na projekty rozpoczęte w okresie wcześniejszym. Spadek aktywności inwestycyjnej jest głównie efektem ograniczenia tempa rozbudowy potencjału produkcyjnego przedsiębiorstw na skutek przewidywanego spadku popytu. Za pozytywny sygnał należy uznać nie zmniejszony względem poprzedniego roku odsetek inwestycji mających na celu unowocześnienie technologii bądź remont czy wymianę wyeksploatowanego majątku. Największe ograniczenie inwestycji w porównaniu do poprzedniego roku zapowiadają eksporterzy, przetwórstwo przemysłowe oraz największe przedsiębiorstwa w próbie" - napisano.
W I kwartale br. przewidywany jest dalszy spadek aktywności inwestycyjnej.
„Będzie on efektem zarówno znacznie mniejszej liczby nowoplanowanych projektów, jak i ograniczeniem nakładów na projekty rozpoczęte przed datą badania" - napisano.
Z badań wynika, że banki zaostrzyły warunki kredytowania przedsiębiorstw.
„Najczęściej przejawiało się to w wyższych marżach, zaostrzeniu wymagań odnośnie zabezpieczeń, rzadziej - w zmniejszaniu kwoty kredytu. Reakcją przedsiębiorstw, które będą miały trudności w uzyskaniu kredytu bankowego będzie najczęściej wydłużenie okresu spłaty zobowiązań lub zmiana banku prowadzącego. Około 6 proc. ankietowanych kredytobiorców obawia się, że ograniczenie dostępności środków bankowych może zmusić je do ogłoszenia bankructwa" - napisano.
Osłabienie złotego względem euro oraz dolara wpłynęło pozytywnie na konkurencyjność polskich towarów na obcych rynkach, a tym samym na opłacalność eksportu.
„Jednocześnie zmniejszyło się zagrożenie dla rodzimych producentów ze strony tańszego importu. Zmiany na rynku walutowym mogą więc nieco łagodzić negatywne skutki ogólnoświatowego spowolnienia gospodarczego i słabnącego popytu, zarówno krajowego jak i zagranicznego" - napisano.
„Pomimo osłabienia złotego i poprawy konkurencyjności polskiego eksportu, ogólnoświatowe spowolnienie tempa rozwoju gospodarczego powoduje, że oceny stanu eksportu oraz oczekiwania polskich przedsiębiorstw, co do przyszłej dynamiki sprzedaży na obce rynki, są coraz bardziej pesymistyczne. W analizowanej próbie spadł odsetek importerów oraz udział importu zaopatrzeniowego w kosztach badanych przedsiębiorstw, co jest skutkiem zarówno słabnącego popytu wewnętrznego, jak i spowodowanego deprecjacją złotego wzrostu kosztów importu" - napisano.
Oczekiwania inflacyjne uległy osłabieniu - ankietowane przedsiębiorstwa oczekują nieco niższej inflacji w ciągu najbliższego roku niż w okresie ostatnich 12 miesięcy - więcej firm prognozuje spadek dynamiki cen towarów i usług niż jej wzrost.
„W I kwartale 2009 r. tempo wzrostu cen surowców i materiałów, zdaniem ankietowanych, utrzyma się na poziomie zbliżonym do poprzedniego kwartału. Natomiast dynamika cen produktów i usług oferowanych przez respondentów obniży się względem poprzedniego kwartału" - napisano.