Podmioty uprawnione do złożenia wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego

Przepis art. 14b w 1 Ordynacji podatkowej stanowi, że minister finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację podatkową). Z przepisu tego jasno wynika, że jedynym podmiotem uprawnionym do wystąpienia z wnioskiem o udzielenie indywidualnej interpretacji jest zainteresowany.

Dodatkowo wniosek o jej udzielenie ma dotyczyć indywidualnej sprawy zainteresowanego, a zatem nie może dotyczyć stosowania prawa podatkowego w ogóle, zob. wyrok WSA z dnia 6.5.2009 r., sygn. I SA/Sz 205/09, LEX.

Ustawodawca wprowadził do regulacji pojęcie „zainteresowanego” nie wyjaśniając go jednak ani przez podanie definicji legalnej, ani poprzez zakreślenie kręgu osób (czy podmiotów), które za zainteresowanych mogłyby uchodzić.
Ten brak powoduje szereg problemów związanych z ustaleniem prawidłowego zakresu tego pojęcia. Bezwzględnie trzeba więc skonkretyzować pewne cechy jakimi musi charakteryzować się podmiot, żeby można go było uznać za zainteresowanego. WSA w Warszawie w wyroku z 23 stycznia 2009 r., sygn. III SA/Wa 1659/08, LEX.; tak też wyrok WSA z 24 marca 2010 r., sygn. I SA/Bk 577/09, LEX., w którym wyraził pogląd, że „wymaga się istnienia pomiędzy sprawą, w której wystąpiono z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji, a wnioskodawcą związku wyrażającego się w tym, że przedstawiony we wniosku problem musi dotyczyć sfery opodatkowania, lub ewentualnego opodatkowania wnioskodawcy”. WSA w Łodzi w wyroku z 5 maja 2009 r., sygn. I SA/Łd 84/09, LEX, wskazał natomiast, że osobą zainteresowaną w sprawie w rozumieniu art. 14b §1 O. p. jest tylko taki podmiot, który pyta o własną sytuację prawnopodatkową, a nie o sytuację innych podmiotów. W kolejnym wyroku z 11 grudnia 2009 r., sygn. III SA/Wa 1345/09, LEX, WSA w Warszawie za zainteresowanego uznał podmiot, który jest lub będzie w przyszłości bezpośrednio podmiotem praw i obowiązków o charakterze prawnopodatkowym wynikających ze zrealizowania się stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o udzielenie interpretacji. Nie jest zatem możliwe wciągnięcie w poczet pojęcia zainteresowany takiego podmiotu, który, co prawda, jest zainteresowany rozstrzygnięciem dokonanym przez organ interpretacyjny, ale o charakterze ekonomicznym a nie prawnym. W innym wyroku z 25 stycznia 2010 r., sygn. III SA/Wa 1346/09, LEX, WSA w Warszawie skonstatował, że podmiot występujący z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji może wnioskować o określenie własnej sytuacji prawnopodtakowej, a nie sytuacji prawnopodatkowej innych podmiotów, w tym podmiotów związanych z wnioskodawcą stosunkami obligacyjnymi.

To, że dany podmiot chce uzyskać wiedzę na temat jakie w jego indywidualnym przypadku zastosowanie będą miały przepisy prawa podatkowego nie oznacza od razu, że ma on interes prawny w złożeniu wniosku, bowiem interes jaki ma wystąpić po stronie podmiotu składającego wniosek o interpretację oznacza ma być wyłącznie interesem prawnopodatkowym, a nie interesem faktycznym. W związku z powyższym podatnik nie jest legitymowany do wystąpienia z wnioskiem o interpretację, która dotyczyć ma sytuacji prawnopodatkowej innego podmiotu, nawet jeśli w sposób pośredni będzie ona rzutować na jego własną sytuację (tak wyrok WSA w Gdańsku z 24 liostopada 2009 r., I SA/Gd 541/09, LEX).

Doktrynalna definicja podmiotu mogącego złożyć wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego stanowi, że „zainteresowanym jest każda osoba, która chce uzyskać wiedzę o stanowisku organów podatkowych o takich stanach faktycznych, które spowodowały lub mogą spowodować dla tej osoby skutki prawne na gruncie szeroko rozumianego prawa podatkowego”( H. Dzwonkowski (red.), Ordynacja podatkowa. Komentarz, Warszawa 2011, C.H. Beck, str. 162).

Zdaniem B. Brzezińskiego „zainteresowanym” jest „każda osoba, która chce uzyskać interpretację przepisów prawa podatkowego w celu ułożenia swoich interesów w sferze prawa podatkowego”(B. Brzeziński, M. Kalinowski, M. Masternak, A. Olesińska, J. Orłowski , Ordynacja podatkowa. Komentarz, Toruń 2007, s. 78).

Niektórzy autorzy ( np. B. Brzeziński, M. Kalinowski, M. Masternak, A. Olesińska, J. Orłowski , Ordynacja podatkowa. Komentarz, Toruń 2007, s. 78-79, oraz J. Brolik, Urzędowe Interpretacje prawa podatkowego, Warszawa 2010, s. 87.) na podstawie całej regulacji zawartej w Ordynacji podatkowej (tj. przepisy od 14b do 14p) dotyczącej indywidualnych interpretacji stworzyli katalog osób, które wyłącznie mogą być uznane za zainteresowanych. Są to:
1.podatnicy (a także ich kontrahenci w zakresie, w jakim wynik postępowania interpretacyjnego może wpłynąć na ich sytuację prawnopodatkową), płatnicy, inkasenci, osoby trzecie odpowiedzialne za zobowiązania podatkowe- niezależnie od tego, czy interpretacja dotyczy ich obecnej, czy tez przyszłej sytuacji,
2.osoby, u których wystąpiła lub może wystąpić zaległość podatkowa, o której mowa w art. 52 § 1 O. p.,
3.osoby planujące utworzenie spółki- w sprawach związanych z przyszłą sytuacją spółki,
4.przedsiębiorcy zamierzający utworzyć oddział lub przedstawicielstwo- w sprawach związanych z przyszłą sytuacją tego oddziału lub przedstawicielstwa.

Ten katalog jest krytykowany przez prof. H. Dzwonkowskiego ( H. Dzwonkowski (red.), Ordynacja podatkowa. Komentarz, Warszawa 2011, C.H. Beck, str. 162), który wskazuje, że takie budowanie katalogu na podstawie tylko przepisów ordynacji, bez większego uzasadnienia dla jego zbudowania, jest nieuzasadnione.

Wg tych samych autorów z wnioskiem o wydanie interpretacji nie może natomiast wystąpić:
1.we własnym imieniu adwokat, radca prawny, bądź doradca podatkowy, jeśli chcieliby uzyskać wykładnię dotyczącą pewnego teoretycznego stanu faktycznego (wniosek taki może być jednak złożony w imieniu wnioskodawcy przez pełnomocnika, zob. wyrok WSA z dnia 26.5.2009, III SA/ Wa 3531/08, LEX),
2.osoba, która chciałaby tylko zaznajomić się z poglądem organu interpretacyjnego na możliwość stosowania oraz wykładnię określonego przepisu prawa podatkowego wyłącznie z przyczyn czysto poznawczych,
3.osoba, na której sytuację ekonomiczną lub faktyczną mogłaby oddziaływać sytuacja podatnika ( B. Brzeziński, M. Kalinowski, M. Masternak, A. Olesińska, J. Orłowski, Ordynacja podatkowa. Komentarz, Toruń 2007, s. 78-79.)

Zainteresowanym nie będzie także grupa podatników, organizacje społeczne, Prokurator Generalny ani Rzecznik Praw Obywatelskich.

Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 22 maja 2009 r. ( sygn. I SA/Wr 29/09, LEX ;w odniesieniu do pkt 3 tak samo wypowiedział się WSA w wyroku z 27 kwietnia 2009 r., sygn. I SA/Gl 1376/08, LEX, w którym sąd uznał, że wnioskodawca może pytać tylko o własną sytuację prawnopodatkową, a nie o sytuację prawnopodatkową swojego kontrahenta, np. innego podatnika podatku od towarów i usług), minister finansów udzielający interpretacji indywidualnej powinien czuwać, czy z wnioskiem wystąpił uprawniony podmiot, tj. czy wnioskodawca wystąpił we własnej sprawie i czy ma stosowne umocowanie. Mieści się to w zakresie badania prawidłowości wniosku pod względem formalnym.