Redakcje LEX i Prawo.pl wraz z wydawnictwem Wolters Kluwer Polska opublikowały właśnie trzecią już edycję Raportu zmian prawa podatkowego Podatkowy Rollercoaster, czyli codzienność księgowych i doradców podatkowych. Niemal 70-stronicowa publikacja tym razem dotyczy pierwszego półrocza 2022 r. Dotyczy nie tylko zmian w prawie, ale także wydanych w tym okresie orzeczeń sądów administracyjnych i interpretacji podatkowych, mających największe znaczenie dla podatników. Pełną wersję raportu można pobrać tutaj >>.

Tempo zmian nie maleje

Z raportu wynika, że tempo i liczba zmian wprowadzonych w I połowie 2022 r. nie zmniejsza się w stosunku do lat poprzednich. Co więcej, większość parametrów, które analizujemy w kolejnych edycjach raportu zmian przepisów podatkowych, uległa pogorszeniu. Więcej zostało opublikowanych aktów z  zakresu głównych ustaw podatkowych oraz aktów wykonawczych do nich, a  także aktów zmieniających do tych ustaw. Jednocześnie zwiększyła się skala tych zmian i  liczba zmienionych jednostek w tych przepisach. Jeżeli przyjmiemy założenie, iż tempo wprowadzanych zmian utrzyma się również w II połowie 2022 r., to szacowana liczba aktów wyniesie 288 dokumentów. To niewiele mniej niż w latach poprzednich. Oznaczałoby to, iż obecny rok ustępowałby pod względem opublikowanych aktów z zakresu podatków tylko rekordowej jak do tej do tej pory liczbie aktów z roku 2018.

I półrocze 2022 r. w liczbach przedstawia się następująco:

  • 144 - aktów opublikowanych w Dziennikach Ustaw z zakresu głównych ustaw podatkowych oraz aktów wykonawczych do nich,
  • 102 - opublikowanych aktów zmieniających główne ustawy podatkowe
  • 31 - wersji czasowych głównych ustaw podatkowych
  • 58 - liczba aktów prawnych mających datę wejścia w życie wcześniejszą niż data publikacji
  • 58 proc. projektów aktów prawnych nie jest konsultowanych publicznie

Na uwagę zasługuje też liczba zmienionych jednostek w ustawach o podatkach dochodowych. Jest to już drugie półrocze z rzędu, w  trakcie którego liczba zmian wprowadzonych w  tych ustawach w ciągu sześciu miesięcy jest wyższa niż w poprzednich latach w trakcie 12 miesięcy. W sumie liczba wszystkich zmienionych jednostek w I połowie tego roku przewyższyła rekordowy do tej pory poziom z II półrocza zeszłego roku i wyniosła 1667 jednostek. Największe zmiany już tradycyjnie dotyczyły ustawy o  podatku dochodowym od osób fizycznych, w  której zostało zmienionych 482 jednostek. To, co prawda, nieco mniej niż w  poprzednim półroczu, ale jeżeli porównamy tą liczbę z  analogicznym okresem roku poprzedniego, to wzrost wyniósł ponad 300 proc. Podobnie wyglądała sytuacja w przypadku podatku dochodowego od osób prawnych. Liczba jednostek zmienionych w tym zakresie w I półroczu 2022 r. była tylko trochę niższa niż w II półroczu 2021  r. Jednak w  stosunku do I  półrocza roku poprzedniego wzrost wyniósł 219 proc.

 

Zmienność prawa to tylko jeden problem

Z raportu wynika, że dużym problemem księgowych i doradców podatkowych jest nie tylko zmienność prawa, ale także brak czasu na przygotowanie się do wprowadzanych zmian. W  trakcie I  półrocza 2022 r. aż 58 akty prawne z zakresu podatków miały datę wejścia w życie wcześniejszą niż data ich publikacji, a osiem z nich weszło w życie w dniu publikacji. Nagminne jest również publikowanie przepisów na kilka dni czy dzień przed ich wejściem w życie.

- Rok 2022 jest rokiem bezprecedensowych rozwiązań, bo biorąc pod uwagę roczny charakter podatków dochodowych, część zmian jeszcze nie zaczęła dobrze obowiązywać (zaliczkowo była ujmowana), albo w ogóle jeszcze podatnicy nie mogli ich zastosować (podatek minimalny w CIT), a już została zmieniona czy wręcz derogowana. Na to wszystko „nakłada” się możliwość zmiany metody opodatkowania przychodów/dochodów wsteczna lub w  trakcie roku. Wszystko to, czyli zarówno sposób i charakter zmian wprowadzonych w ramach Polskiego Ładu, jak też fakt, iż przepisy są modyfikowane wstecznie, powoduje, że modyfikacje muszą być ocenione negatywnie – ocenia Radosław Kowalski Doradca podatkowy, właściciel Kancelarii Doradztwa Podatkowego.

 

Sprawdź również książkę: Przegląd Podatkowy - Nr 8/2022 [376] >>


Także zdaniem dra hab. Adama Bartosiewicza, prof. UJD, doradcy podatkowego, radcy prawnego, przełom lat 2021 i 2022, ale także trwający 2022 r. był dla zakładów pracy – pełniących funkcje płatników zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzeń pracowników – wyjątkowo trudnym okresem.

- Początek 2023 r. nie będzie wcale lepszy. Można tutaj wskazać na całkowity brak stabilizacji prawa podatkowego, jego niespójność z przepisami dotyczącymi poboru składek zdrowotnych, brak głębszego uzasadnienia i przemyślenia dla zmian (czego przykładem jest choćby to, że mechanizm rolowania zaliczek, wprowadzany cztery miesiące wcześniej z nastawieniem niemalże triumfalistycznym, w połowie roku określany jest już jako szkodliwa patologia systemu, słusznie usuwana) – komentuje prof. Bartosiewicz. Jego zdaniem, na przykładzie przepisów dotyczących poboru zaliczek od wynagrodzeń pracowników widać jak w  soczewce problemy, przed którymi ostrzegało ustawodawcę wiele środowisk: doradcy podatkowi, przedstawiciele biur rachunkowych, specjaliści z zakresu kadr i płac.

 

 

Księgowi i firmy przed kolejnymi wyzwaniami

Zapowiedzi rządu i ogłoszone już projekty ustaw wskazują, że najbliższe miesiące znów będą pełne wyzwań dla księgowych i podatników. Autorzy raporty zwracają uwagę, że przy okazji reformy podatków dochodowych w Polskim Ładzie wprowadzono liczne zmiany w przepisach kodeksu karnego skarbowego. Kolejne zmiany zostały wprowadzone 7 lipca 2022 r. w związku z wdrażanym przez resort finansów nowym rozwiązaniem informatycznym – e-Urząd Skarbowy. Jednak to nie koniec, w  tym roku spodziewane są jeszcze kolejne zmiany. Opiniowane są właśnie dwa projekty resortu sprawiedliwości, które mają na celu redukcję szarej strefy oraz zmianę polityki karnej w zakresie odpowiedzialności karnej skarbowej. Chodzi tu m.in. o: wyłączenie możliwości korzystania z  czynnego żalu w  przypadku rozpoczęcia czynności służbowych przez organ inny niż organ ścigania, rozszerzenie zakresu odpowiedzialności posiłkowej, rozszerzenie katalogu podmiotów upoważnionych do prowadzenia postępowania mandatowego oraz wydłużenie okresów przedawnień przestępstw i wykroczeń skarbowych. Pod koniec czerwca natomiast Ministerstwo Finansów skierowało do uzgodnień i konsultacji publicznych projekt kolejnej nowelizacji Polskiego Ładu, tym razem w zakresie CIT. Większość projektowanych zmian ma wejść w życie w styczniu 2023 r. Projekt przewiduje m.in.: modyfikację i odroczenie wejścia w życie przepisów o minimalnym podatku dochodowym, uchylenie przepisów o tzw. ukrytej dywidendzie, zmianę przepisów o zagranicznych jednostkach kontrolowanych (CFC), zmianę przepisów dotyczących opodatkowania podatkiem od przerzuconych dochodów i rozliczania kosztów finansowania dłużnego w kosztach podatkowych. Na horyzoncie widać już także dużą nowelizację ustawy o VAT w ramach kolejnego pakietu Slim VAT.

Pełna wersja raportu Podatkowy Rollercoaster jest do pobrania tutaj >>

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.