1. Koszty uzyskania przychodów u pracodawców
Zgodnie z ogólną definicją kosztów uzyskania przychodów – zawartą w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f., oraz w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 25 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.p., kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w przepisach ustawy (odpowiednio w art. 23 ust. 1 u.p.d.o.f. oraz art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.) jako niestanowiące kosztów podatkowych.
Koszty szkolenia pracowników (opłacania im uczestnictwa w kursach, szkoleniach etc.) są ponoszone w celu uzyskania przychodów. Pracownik mający nowe umiejętności, szerszą wiedzę etc. stwarza pracodawcy większe i szersze możliwości uzyskania przychodów. Koszty mające posłużyć pracownikowi zdobycie nowych umiejętności, czy też wiadomości co do zasady zatem są ponoszone w celu uzyskania przychodów i spełniają warunki do uznania ich za koszty podatkowe.
Podkreślić jednak należy, że dotyczy to wydatków na takie szkolenia, które tematycznie wiążą się z zakresem obowiązków pracowniczych danego pracownika. Przykładowo więc wydatki na opłacenie kursu spawacza trudno uznać za koszty podatkowe, jeśli dotyczą pracownika biurowego, podobnie koszty uczestnictwa w studiach MBA raczej nie będą kosztami podatkowymi, jeśli ponoszone są na pracownika produkcyjnego.
Nie jest wszakże wykluczone zaliczenie do kosztów podatkowych wydatków na szkolenia, które mają umożliwić w przyszłości pracownikom podjęcie u danego pracodawcy nowych obowiązków, czy też działań. Przykładowo jeśli firma chce rozpocząć wykonywanie transportu samochodami ciężarowymi na własne potrzeby (dotychczas korzystała wyłącznie z usług obcych), to ponoszone przez pracodawcę koszty uczestnictwa pracowników w kursie nauki jazdy samochodami ciężarowymi co do zasady mają charakter kosztów podatkowych. Istotne może być natomiast w tych przypadkach właściwe udokumentowanie tego, że szkolenia – których koszty poniósł pracodawca – wiążą się z aktualną, bądź przyszłą działalnością pracodawcy.
W praktyce wiele problemów związanych jest z określeniem, czy kosztami uzyskania przychodów mogą być koszty szkolenia wyłącznie własnych pracowników, czy też niekiedy – również pracowników obcych. Niewątpliwie w praktyce występować mogą sytuacje, w których pracownicy podmiotów kooperujących, czy też innych kontrahentów, powinni posiadać określoną wiedzę, czy też umiejętności. Może być ona potrzebna przykładowo dla sprzedaży produktów danego podatnika (poprzez sieć dealerską). Częstą sytuacją jest wówczas, że dany podatnik ponosi koszty szkolenia pracowników cudzych (swoich kontrahentów). Niewątpliwie takie działanie ma charakter podejmowanego w celu uzyskania przychodów. Wówczas bowiem umiejętności, czy też wiedza pracowników kontrahenta przełożyć się może bezpośrednio na poziom sprzedaży wyrobów, czy też usług danego podatnika. Wydawać się może, że tego rodzaju koszty powinny być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. Dominujące w praktyce stanowisko jest jednak dość nieprzejednane dla podatników. Przyjmuje się bowiem raczej, że tego rodzaju koszty nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów.
Przykładowo w wyroku z dnia 14 lutego 1997 r., I SA/Lu 448/96, niepubl., NSA stwierdził:
„Kosztami uzyskania przychodu są wydatki na szkolenie pracowników podmiotu gospodarczego, które ma wpływ na wielkość osiągniętego przychodu podatnika. Jednakże wydatki takie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów, jeżeli dotyczą osób będących pracownikami osoby prawnej, tj. pozostających z nią w stosunku zatrudnienia na przykład na podstawie umowy o pracę. Wydatki na szkolenie osób nie będącycpracownikami osoby prawnej w czasie szkolenia nie są – w świetle art. 15 powołanej ustawy – kosztami uzyskania przychodów”.
Spotkać się można jednak także ze stanowiskiem odmiennym, bardziej korzystnym dla podatników. Przykładowo w wyroku z dnia 13 września 1995 r., SA/Gd 2905/94, POP 1998, z. 3, poz. 97:
„Wydatki na szkolenie osób, które sprzedawały towary dostarczone przez podatnika, mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu, jako związane z przychodami uzyskiwanymi przez spółkę”.
Z pewnością każdy przypadek wymaga oceny indywidualnej. W niektórych przypadkach, zwłaszcza jeśli dobrze udokumentuje się i wykaże związek pomiędzy umiejętnościami i wiedzą pracowników kontrahenta, a poziomem sprzedaży danego podatnika, zaliczenie w koszty wydatków na szkolenia pracowników cudzych powinno być możliwe. Jest to jednak działanie obarczone ryzykiem zakwestionowania ze strony organów podatkowych.
W praktyce wątpliwości wywołuje także sytuacja, w której pracodawca opłaca koszty nauki, szkolenia etc. osobom, które mają zostać później jego przyszłymi pracownikami. Często odbywa się to nawet w ramach umowy, w której osoba szkolona zobowiązuje się do podjęcia pracy w podmiocie opłacającym koszty jej nauki, czy też szkolenia. Tego rodzaju koszty wydają się być przez przyszłego pracodawcę ponoszone w celu uzyskania przychodu. Poprzez swoje działanie zmierza on bowiem do pozyskania w przyszłości wykwalifikowanego pracownika, którego praca będzie mu w przyszłości przysparzać przychodów. Nie powinno być więc wątpliwości, że tego rodzaju koszty stanowią koszty podatkowe. Okazuje się jednak, że niekiedy można spotkać się z innym podejściem organów podatkowych. Przykładowo w piśmie z dnia 26 czerwca 2006 r., PF-II-41180/INT/4/KJ/06, Dor. Pod. 2006, nr 7–8, poz. 67, Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu stwierdził, że
„zakwalifikowanie w poczet kosztów uzyskania przychodu wydatków poniesionych na ufundowanie stypendium na rzecz osoby, nie mającej statutu pracownika, nie związanej z zakładem pracy stosunkiem pracy, a jedynie zobowiązującej się do podjęcia pracy po zakończeniu studiów, nie wpływa na zwiększenie jakości świadczonych usług, a tym samym – na zwiększenie wysokości uzyskiwanych przez nią dochodów”.
Pogląd taki budzi istotne wątpliwości. Należy mieć jednak świadomość, że zaliczenie w koszty tego rodzaju wydatków (na opłacenie nauki, szkolenia przyszłych pracowników) może być kwestionowane przez organy podatkowe.
2. Skutki podatkowe u pracowników
Pracownik uczestniczący w szkoleniu (innej formie dokształcania), którego koszty opłaca mu pracodawca, co do zasady, uzyskuje przychód. Przepis art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f., stanowi bowiem, że za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Niezależnie zatem od tego, czy pracodawca bezpośrednio opłaca pracownikom koszty szkoleń, czy też zwraca im te koszty, po ich stronie powstaje przychód ze stosunku pracy (stosunków pokrewnych). Będziemy mieli bowiem do czynienia z otrzymanymi pieniędzmi (refundacją kosztów szkolenia), bądź też ze świadczeniami ponoszonymi za pracownika (opłacanie bezpośrednio przez pracodawcę kosztów szkolenia).
Do takiego przychodu można jednak – w niektórych sytuacjach – zastosować zwolnienie podatkowe. Zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 90 u.p.d.o.f., wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracownika, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnień z całości lub części dnia pracy, przysługujących pracownikom podejmującym naukę lub podnoszącym kwalifikacje zawodowe.
Ze zwolnienia od podatku korzysta wartość jedynie tych świadczeń, które zostały przyznane zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracownika.
Odrębnymi przepisami, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 90 u.p.d.o.f., są od 16 lipca 2010 r. przepisy art. 1031-1036 k.p. Na gruncie tych przepisów przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą (zob. art. 1031 § 1 k.p.).
W myśl tych przepisów, pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują urlop szkoleniowy i zwolnienie z całości lub części dnia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania. Pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie oraz koszty przejazdu i podręczników.
Co istotne, pracodawca zawiera z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe umowę określającą wzajemne prawa i obowiązki stron. Umowa ta nie może zawierać postanowień mniej korzystnych dla pracownika niż przepisy k.p.
Świadczenia – związane z dokształcaniem – otrzymane przez pracowników na podstawie odrębnych przepisów, tj. zarówno na podstawie przepisów k.p., jak i te ewentualnie przyznane na podstawie umowy między pracownikiem a pracodawcą w sprawie dokształcania, korzystać będą ze zwolnienia od podatku dochodowego.
Zauważyć tutaj należy, że w porównaniu z dotychczasowym stanem prawnym (obowiązującym do 10 kwietnia 2010 r.) nowe przepisy w sposób znacznie mniej kazuistyczny określają zakres świadczeń pracodawcy na rzecz pracownika w związku z podnoszeniem przez tego ostatniego kwalifikacji zawodowych.
Co istotne – obecnie obowiązujący art. 21 ust. 1 pkt 90 u.p.d.o.f. nie wspomina już – inaczej niż przepis w brzmieniu dotychczasowym – o świadczeniach na podnoszenie wykształcenia ogólnego pracowników. Mowa jest tylko o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych.
W praktyce sprawiać może problemy odróżnienie podnoszenia wiedzy ogólnej od podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Biorąc pod uwagę brzmienie przepisów k.p. można dojść do wniosku, że podnoszenie tzw. wiedzy ogólnej mieści się w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych (definicja z k.p. ogólnie wskazuje na „zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika”, a zatem lege non distinguente - jakiejkolwiek wiedzy, także wiedzy ogólnej). Istnieje wszakże ryzyko, że organy podatkowe będą zmierzały do uznania zwolnienia podatkowego tylko w odniesieniu do szkoleń i kursów czysto specjalistycznych (przydatnych w wykonywanym zawodzie). Takie stanowisko byłoby jednak nieuzasadnione.
Zgodnie z ogólną definicją kosztów uzyskania przychodów – zawartą w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f., oraz w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 25 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.p., kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w przepisach ustawy (odpowiednio w art. 23 ust. 1 u.p.d.o.f. oraz art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.) jako niestanowiące kosztów podatkowych.
Koszty szkolenia pracowników (opłacania im uczestnictwa w kursach, szkoleniach etc.) są ponoszone w celu uzyskania przychodów. Pracownik mający nowe umiejętności, szerszą wiedzę etc. stwarza pracodawcy większe i szersze możliwości uzyskania przychodów. Koszty mające posłużyć pracownikowi zdobycie nowych umiejętności, czy też wiadomości co do zasady zatem są ponoszone w celu uzyskania przychodów i spełniają warunki do uznania ich za koszty podatkowe.
Podkreślić jednak należy, że dotyczy to wydatków na takie szkolenia, które tematycznie wiążą się z zakresem obowiązków pracowniczych danego pracownika. Przykładowo więc wydatki na opłacenie kursu spawacza trudno uznać za koszty podatkowe, jeśli dotyczą pracownika biurowego, podobnie koszty uczestnictwa w studiach MBA raczej nie będą kosztami podatkowymi, jeśli ponoszone są na pracownika produkcyjnego.
Nie jest wszakże wykluczone zaliczenie do kosztów podatkowych wydatków na szkolenia, które mają umożliwić w przyszłości pracownikom podjęcie u danego pracodawcy nowych obowiązków, czy też działań. Przykładowo jeśli firma chce rozpocząć wykonywanie transportu samochodami ciężarowymi na własne potrzeby (dotychczas korzystała wyłącznie z usług obcych), to ponoszone przez pracodawcę koszty uczestnictwa pracowników w kursie nauki jazdy samochodami ciężarowymi co do zasady mają charakter kosztów podatkowych. Istotne może być natomiast w tych przypadkach właściwe udokumentowanie tego, że szkolenia – których koszty poniósł pracodawca – wiążą się z aktualną, bądź przyszłą działalnością pracodawcy.
W praktyce wiele problemów związanych jest z określeniem, czy kosztami uzyskania przychodów mogą być koszty szkolenia wyłącznie własnych pracowników, czy też niekiedy – również pracowników obcych. Niewątpliwie w praktyce występować mogą sytuacje, w których pracownicy podmiotów kooperujących, czy też innych kontrahentów, powinni posiadać określoną wiedzę, czy też umiejętności. Może być ona potrzebna przykładowo dla sprzedaży produktów danego podatnika (poprzez sieć dealerską). Częstą sytuacją jest wówczas, że dany podatnik ponosi koszty szkolenia pracowników cudzych (swoich kontrahentów). Niewątpliwie takie działanie ma charakter podejmowanego w celu uzyskania przychodów. Wówczas bowiem umiejętności, czy też wiedza pracowników kontrahenta przełożyć się może bezpośrednio na poziom sprzedaży wyrobów, czy też usług danego podatnika. Wydawać się może, że tego rodzaju koszty powinny być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. Dominujące w praktyce stanowisko jest jednak dość nieprzejednane dla podatników. Przyjmuje się bowiem raczej, że tego rodzaju koszty nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów.
Przykładowo w wyroku z dnia 14 lutego 1997 r., I SA/Lu 448/96, niepubl., NSA stwierdził:
„Kosztami uzyskania przychodu są wydatki na szkolenie pracowników podmiotu gospodarczego, które ma wpływ na wielkość osiągniętego przychodu podatnika. Jednakże wydatki takie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów, jeżeli dotyczą osób będących pracownikami osoby prawnej, tj. pozostających z nią w stosunku zatrudnienia na przykład na podstawie umowy o pracę. Wydatki na szkolenie osób nie będącycpracownikami osoby prawnej w czasie szkolenia nie są – w świetle art. 15 powołanej ustawy – kosztami uzyskania przychodów”.
Spotkać się można jednak także ze stanowiskiem odmiennym, bardziej korzystnym dla podatników. Przykładowo w wyroku z dnia 13 września 1995 r., SA/Gd 2905/94, POP 1998, z. 3, poz. 97:
„Wydatki na szkolenie osób, które sprzedawały towary dostarczone przez podatnika, mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu, jako związane z przychodami uzyskiwanymi przez spółkę”.
Z pewnością każdy przypadek wymaga oceny indywidualnej. W niektórych przypadkach, zwłaszcza jeśli dobrze udokumentuje się i wykaże związek pomiędzy umiejętnościami i wiedzą pracowników kontrahenta, a poziomem sprzedaży danego podatnika, zaliczenie w koszty wydatków na szkolenia pracowników cudzych powinno być możliwe. Jest to jednak działanie obarczone ryzykiem zakwestionowania ze strony organów podatkowych.
W praktyce wątpliwości wywołuje także sytuacja, w której pracodawca opłaca koszty nauki, szkolenia etc. osobom, które mają zostać później jego przyszłymi pracownikami. Często odbywa się to nawet w ramach umowy, w której osoba szkolona zobowiązuje się do podjęcia pracy w podmiocie opłacającym koszty jej nauki, czy też szkolenia. Tego rodzaju koszty wydają się być przez przyszłego pracodawcę ponoszone w celu uzyskania przychodu. Poprzez swoje działanie zmierza on bowiem do pozyskania w przyszłości wykwalifikowanego pracownika, którego praca będzie mu w przyszłości przysparzać przychodów. Nie powinno być więc wątpliwości, że tego rodzaju koszty stanowią koszty podatkowe. Okazuje się jednak, że niekiedy można spotkać się z innym podejściem organów podatkowych. Przykładowo w piśmie z dnia 26 czerwca 2006 r., PF-II-41180/INT/4/KJ/06, Dor. Pod. 2006, nr 7–8, poz. 67, Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu stwierdził, że
„zakwalifikowanie w poczet kosztów uzyskania przychodu wydatków poniesionych na ufundowanie stypendium na rzecz osoby, nie mającej statutu pracownika, nie związanej z zakładem pracy stosunkiem pracy, a jedynie zobowiązującej się do podjęcia pracy po zakończeniu studiów, nie wpływa na zwiększenie jakości świadczonych usług, a tym samym – na zwiększenie wysokości uzyskiwanych przez nią dochodów”.
Pogląd taki budzi istotne wątpliwości. Należy mieć jednak świadomość, że zaliczenie w koszty tego rodzaju wydatków (na opłacenie nauki, szkolenia przyszłych pracowników) może być kwestionowane przez organy podatkowe.
2. Skutki podatkowe u pracowników
Pracownik uczestniczący w szkoleniu (innej formie dokształcania), którego koszty opłaca mu pracodawca, co do zasady, uzyskuje przychód. Przepis art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f., stanowi bowiem, że za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Niezależnie zatem od tego, czy pracodawca bezpośrednio opłaca pracownikom koszty szkoleń, czy też zwraca im te koszty, po ich stronie powstaje przychód ze stosunku pracy (stosunków pokrewnych). Będziemy mieli bowiem do czynienia z otrzymanymi pieniędzmi (refundacją kosztów szkolenia), bądź też ze świadczeniami ponoszonymi za pracownika (opłacanie bezpośrednio przez pracodawcę kosztów szkolenia).
Do takiego przychodu można jednak – w niektórych sytuacjach – zastosować zwolnienie podatkowe. Zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 90 u.p.d.o.f., wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracownika, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnień z całości lub części dnia pracy, przysługujących pracownikom podejmującym naukę lub podnoszącym kwalifikacje zawodowe.
Ze zwolnienia od podatku korzysta wartość jedynie tych świadczeń, które zostały przyznane zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracownika.
Odrębnymi przepisami, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 90 u.p.d.o.f., są od 16 lipca 2010 r. przepisy art. 1031-1036 k.p. Na gruncie tych przepisów przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą (zob. art. 1031 § 1 k.p.).
W myśl tych przepisów, pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują urlop szkoleniowy i zwolnienie z całości lub części dnia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania. Pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie oraz koszty przejazdu i podręczników.
Co istotne, pracodawca zawiera z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe umowę określającą wzajemne prawa i obowiązki stron. Umowa ta nie może zawierać postanowień mniej korzystnych dla pracownika niż przepisy k.p.
Świadczenia – związane z dokształcaniem – otrzymane przez pracowników na podstawie odrębnych przepisów, tj. zarówno na podstawie przepisów k.p., jak i te ewentualnie przyznane na podstawie umowy między pracownikiem a pracodawcą w sprawie dokształcania, korzystać będą ze zwolnienia od podatku dochodowego.
Zauważyć tutaj należy, że w porównaniu z dotychczasowym stanem prawnym (obowiązującym do 10 kwietnia 2010 r.) nowe przepisy w sposób znacznie mniej kazuistyczny określają zakres świadczeń pracodawcy na rzecz pracownika w związku z podnoszeniem przez tego ostatniego kwalifikacji zawodowych.
Co istotne – obecnie obowiązujący art. 21 ust. 1 pkt 90 u.p.d.o.f. nie wspomina już – inaczej niż przepis w brzmieniu dotychczasowym – o świadczeniach na podnoszenie wykształcenia ogólnego pracowników. Mowa jest tylko o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych.
W praktyce sprawiać może problemy odróżnienie podnoszenia wiedzy ogólnej od podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Biorąc pod uwagę brzmienie przepisów k.p. można dojść do wniosku, że podnoszenie tzw. wiedzy ogólnej mieści się w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych (definicja z k.p. ogólnie wskazuje na „zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika”, a zatem lege non distinguente - jakiejkolwiek wiedzy, także wiedzy ogólnej). Istnieje wszakże ryzyko, że organy podatkowe będą zmierzały do uznania zwolnienia podatkowego tylko w odniesieniu do szkoleń i kursów czysto specjalistycznych (przydatnych w wykonywanym zawodzie). Takie stanowisko byłoby jednak nieuzasadnione.