Podatek dochodowy od osób fizycznych - zmiany od 22 maja 2009 r.

Z dniem 22 maja 2009 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 5 marca 2009 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osb fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osb prawnych (Dz. U. Nr 69, poz. 587). Ma ona zastosowanie do uzyskanych dochodw (poniesionych strat) od dnia 1 stycznia 2009 r.

1. Wprowadzenie

Zmiany, które ten akt prawny wprowadza w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f., można podzielić na cztery tematy:
1) mały podatnik,
2) prace rozwojowe,
3) amortyzacja jednorazowa,
4) data powstania kosztu.

2. Mały podatnik

Nowa definicja małego podatnika stanowi, że jest to podatnik, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro. Jest to istotne rozszerzenie liczby przedsiębiorców, których obejmie definicja małego podatnika, dotychczas bowiem kwota przychodów warunkujących zaliczenie do tej grupy wynosiła 800.000 euro. Podobnie jak dotychczas, kwotę wyrażoną w euro przelicza się na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł.
Podatnicy, którzy staną się małymi podatnikami w związku z podwyższeniem limitu przychodów, od pierwszego kwartału następującego po kwartale, w którym wejdzie w życie nowelizacja zyskają prawo do wpłacania zaliczek na podatek dochodowy kwartalnie; warunkiem będzie złożenie przez podatnika zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o wyborze tego sposobu wpłacania zaliczek w terminie do 20. dnia drugiego miesiąca kwartału następującego po kwartale, w którym wejdzie w życie nowelizacja.

3. Prace rozwojowe

Dotychczasowy art. 22 ust. 7b u.p.d.o.f. stanowił, że poniesione koszty prac rozwojowych zalicza się do kosztów uzyskania przychodów w roku podatkowym, w którym zostały zakończone, o ile nie mogą być uznane za wartości niematerialne i prawne. Do wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji zaliczało się natomiast koszty prac rozwojowych zakończonych wynikiem pozytywnym, który może być wykorzystany na potrzeby działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:
1) produkt lub technologia wytwarzania były ściśle ustalone, a dotyczące ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie określone, oraz
2) techniczna przydatność produktu lub technologii została przez podatnika odpowiednio udokumentowana i na tej podstawie podatnik podjął decyzję o wytwarzaniu tych produktów lub stosowaniu technologii, oraz
3) z dokumentacji dotyczącej prac rozwojowych wynikało, że koszty prac rozwojowych zostaną pokryte spodziewanymi przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii.
Znowelizowany przepis art. 22 ust. 7b wprowadza zasadę, iż koszty prac rozwojowych mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów:
1) w miesiącu, w którym zostały poniesione albo począwszy od tego miesiąca w równych częściach w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy, albo
2) jednorazowo w roku podatkowym, w którym zostały zakończone, albo
3) poprzez odpisy amortyzacyjne dokonywane od wartości niematerialnych i prawnych (warunki zaliczenia prac rozwojowych do wartości niematerialnych i prawnych nie uległy zmianie).
Nowelizacja wprowadza więc prawo wyboru zaliczenia kosztów prac rozwojowych do kosztów podatkowych w momencie ich poniesienia lub jednorazowo po ich zakończeniu. Nowe zasady mogą być stosowane do kosztów prac rozwojowych rozpoczętych po dniu 1 stycznia 2009 r.

4. Amortyzacja jednorazowa

 W brzmieniu obowiązującym na początku roku 2009 art. 22k ust. 7 u.p.d.o.f. stanowi, że podatnicy w roku podatkowym, w którym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej oraz mali podatnicy, mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50.000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych.
Nowelizacja zwiększa na lata podatkowe rozpoczynające się w roku 2009 oraz 2010 limit 50.000 euro do kwoty 100.000 euro w każdym z lat.
Przy okazji, nowelizując przepisy, ustawodawca doprecyzował, że w przypadku spółek niemających osobowości prawnej kwota limitu jednorazowych odpisów amortyzacyjnych dotyczy spółek, a nie ich wspólników. Dotychczas zapis ten nie był jednoznaczny - zwłaszcza ze względu na definicję "małego podatnika" (w spółce osobowej podatnikami są wspólnicy, a nie sama spółka).

5. Data powstania kosztu

Dokonując nowelizacji, ustawodawca doprecyzował jeszcze jeden zapis: art. 22 ust. 5 u.p.d.o.f. zyskał brzmienie:
"Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 5e, 6ba, 6bb i 7b, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów".
Podobnie zmieniono treść art. 22 ust. 6b u.p.d.o.f., która obecnie będzie stanowić, że "za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów w przypadku podatników, o których mowa w ust. 6, z zastrzeżeniem ust. 5e, 6ba, 6bb i 7b, uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu".
Jest to zmiana porządkowa, podkreślająca, że w przypadku kosztów wynagrodzeń i składek ZUS data powstania kosztu została ustalona w sposób szczególny.