Podmiotem odpowiedzialności, o której mowa w art. 30 Ordynacji podatkowej jest płatnik, czyli osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, obowiązana do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Można wskazać na trzy sytuacje, które mogą skutkować odpowiedzialnością podatnika:
a) płatnik nie pobrał podatku, a powinien to uczynić zgodnie z przepisami ustawy podatkowej,
b) płatnik pobrał podatek, ale w kwocie niższej, niż to wynika z obowiązujących przepisów,
c) płatnik pobrał podatek, ale nie odprowadził do właściwego organu podatkowego.
Z powyższych przepisów wynika, że elementem konstytutywnym odpowiedzialności płatnika jest niewpłacenie podatku. Przedmiotem odpowiedzialności nie jest "przeniesienie" na płatnika odpowiedzialności za niedopełnienie przez podatnika swoich obowiązków.
Jak zwrócił uwagę minister finansów w odpowiedzi na interpelację poselską nr 20858/13 odpowiedzialność podatnika i płatnika nie ma charakteru odpowiedzialności solidarnej. O tym kogo w konkretnej sytuacji organ podatkowy obciąży odpowiedzialnością za niezapłacony podatek, decydują przepisy prawa podatkowego, nie zaś wola organu podatkowego.