Najnowszy projekt nowelizacji ustawy o PIT, przyjęty na początku lutego br. przez Radę Ministrów, zakłada m.in. modyfikację ustawowego katalogu rodzajów działalności twórczej, w odniesieniu do których można stosować 50-proc. koszty uzyskania przychodów. Jak wynika z uzasadnienia do projektu, planowane zmiany mają stanowić odpowiedź resortu finansów na wątpliwości interpretacyjne zgłaszane przez przedstawicieli różnych zawodów twórczych co do tego jakie profesje mogą korzystać z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów od 1 stycznia 2018 r. W tym zakresie proponowane jest nadanie nowego brzmienia kontrowersyjnemu art. 22 ust. 9b ustawy o PIT. Nowe przepisy miałyby obowiązywać z mocą wsteczną, od 1 stycznia 2018 r.
Rząd uchwalił zmiany w podatkach dochodowych >>
Zmiana wykazu działalności twórczej
Należy zauważyć, że w poszerzonym wykazie działalności twórczej umieszczono m.in. działalność twórczą w zakresie inżynierii budowlanej, twórczości audialnej, gier komputerowych, niektórych tłumaczeń, jak również działalność naukową i prowadzoną w uczelni działalność dydaktyczną. Ponadto, z 50-proc. kosztów będą mogli skorzystać nie tylko twórcy literatury pięknej, jak ma to miejsce w aktualnym stanie prawnym, ale również twórcy literatury użytkowej. Jest to niewątpliwie krok naprzód w porównaniu do stanu prawnego obowiązującego od 1 stycznia 2018 r. W mojej jednak ocenie w aktualnym kształcie projekt nowelizacji tylko częściowo wychodzi naprzeciw oczekiwaniom środowisk twórczych i nie daje klarownej odpowiedzi które zawody mogą nadal korzystać z 50-proc. kosztów podatkowych.
Nie jest jasne, jakimi kryteria kierował się resort finansów przy wyborze profesji, które zasługują na dopisanie do poszerzonego wykazu działalności, do których można stosować 50-proc. koszty podatkowe. Wykaz ten nadal sprawia wrażenie spontanicznej listy, nieodzwierciedlającej zróżnicowania przejawów działalności twórczej, chronionej przepisami prawa autorskiego. Przykładowo, na liście tej nie ma wciąż twórców tekstów reklamowych (copywriterów), którzy niewątpliwie są twórcami kreatywnymi. Nie jest również jasny status niektórych profesji z branży IT, takich jak np. graficy komputerowi, testerzy oprogramowania, twórcy stron internetowych – profesje te, w odróżnieniu od twórców programów i gier komputerowych, nie zostały wprost wymienione w art. 22 ust. 9b ustawy o PIT, co może rodzić poważne wątpliwości w zakresie naliczania 50-proc. kosztów podatkowych, gdy praca tych osób nie jest ściśle związana z tworzeniem oprogramowania lub gier.
Podwyższone koszty podatkowe mogą mieć zastosowanie m.in. do działalności publicystycznej. Niewątpliwie taką działalnością jest m.in. tworzenie artykułów, komentarzy, felietonów publikowanych w prasie. Czy za publicystę można również uznać blogera bądź pracownika przygotowującego teksty twórcze na potrzeby strony www. pracodawcy, nie będącego podmiotem zaliczanym do środków masowego przekazu?
Działalność badawczo-rozwojowa też z wątpliwościami
Kolejny przykład wątpliwości to działalność badawczo-rozwojowa. Wykładania literalna przepisu może wskazywać, że jeżeli pracodawca prowadzi wyłącznie działalność rozwojową (bez elementu badawczego) bądź wyłącznie działalność badawczą (bez elementu rozwojowego), brak jest możliwości stosowania 50-proc. kosztów. Wniosek ten potwierdza fakt, że w obliczu analogicznych wątpliwości co do zakresu pojęcia „działalność naukowo-dydaktyczna”, w projekcie nowelizacji zaproponowano dodanie odrębnych kategorii działalności – działalność naukowa oraz działalność dydaktyczna. Nie dokonano jednocześnie podobnego doprecyzowania w odniesieniu do działalności badawczo-rozwojowej.
Źródłem powyższych wątpliwości jest fakt, że zarówno w aktualnym brzmieniu ustawy o PIT, jak i w projekcie jej nowelizacji, nie przewidziano w ogóle definicji wielu pojęć, którymi posługuje się problematyczny art. 22 ust. 9b ustawy. Nie zdecydowano się również na odwołanie do przepisów innych ustaw, które regulują aspekty niektórych przejawów działalności twórczej. Wskutek powyższego brak jest pewności co do tego gdzie przebiega granica między działalnością twórczą, uprzywilejowaną przez ustawodawcę podatkowego, a pozostałą działalnością twórczą, w ramach której 50-proc. koszty nie mogą być stosowane. W tych okolicznościach już teraz część płatników, obawiając się sporu z organami podatkowymi, wyłącza poszczególne grupy osób zatrudnionych i współpracowników z systemu wynagradzania z podwyższonymi kosztami.
Aktualnie, projekt nowelizacji ustawy o PIT jest jeszcze na wczesnym etapie procesu legislacyjnego. Jeżeli jednak wyżej wskazane wątpliwości nie zostaną wyeliminowane w toku dalszych prac, zapewne wielu płatników i podatników będzie decydowało się na wnioskowanie do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji, potwierdzającej możliwość stosowania 50-proc. kosztów podatkowych.
Rafał Sidorowicz, doradca podatkowy i manager w MDDP
Podatki 2018 >>
Zbiór najważniejszych przepisów podatkowych zawierający najnowsze zmiany >>