PIT: ze zwolnienia korzysta zwrot, ale nie zbycie udziałów

Wspólnik spółki jawnej w sytuacji zbycia osobie trzeciej ogółu praw i obowiązków w spółce nie uzyskuje zwrotu majątku przypadającego mu z tytułu udziałów, lecz zapłatę od osoby trzeciej za zbycie swoich praw i obowiązków udziałowych. Konsekwencją jest konieczność opodatkowania tego przychodu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W przedmiotowej sprawie fiskus uznał, że przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej na osobę trzecią stanowi przychód z praw majątkowych, podlegający PIT. Z kolei wspólnik spółki jawnej, który zbył ogół praw i obowiązków w tej spółce osobie trzeciej uznał, że przeniesienie tych praw i obowiązków nie skutkuje powstaniem po jego stronie przychodu do opodatkowania. Według wspólnika to że cena zbycia jest znacznie wyższa niż kwota wniesionego wkładu należy zakwalifikować, jako wzrost cen rynkowych składników majątkowych spółki, który nie stanowi rzeczywistego przychodu, co wyłącza tego typu kategorię zdarzeń spod opodatkowania.

Sprawa trafiła do WSA w Gliwicach. Zdaniem sądu fiskus prawidłowo przyjął, że udział w spółce jawnej należy zakwalifikować do praw majątkowych, z którymi związany jest stosunek członkostwa w tej spółce.

Sąd stwierdził, że zbycie udziału kapitałowego wyłącznie z pozostałymi przysługującymi wspólnikowi prawami (do prowadzenia spraw, reprezentacji, udziału w zyskach) i obowiązkami (prowadzenia spraw, udziału w stratach, powstrzymania się od działalności konkurencyjnej) uwarunkowane jest charakterem spółki jawnej, gdzie substratem są osoby, a nie kapitał. Zatem ogół praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej, stanowiący konglomerat uprawnień i obowiązków o charakterze majątkowo-korporacyjnym, składa się na jego udział w spółce. Wprawdzie nie jest to udział tożsamy z udziałem w spółce kapitałowej, ale na gruncie obrotu cywilnego stanowi prawo majątkowe, kwalifikowane do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT.

Konsekwencją tego jest konieczność opodatkowania przychodu ze sprzedaży tego udziału na podstawie art. 18 ustawy o PIT. Katalog praw majątkowych, zawarty w tym przepisie ma charakter otwarty, a zatem obejmuje również inne, niewymienione wprost w tym przepisie prawa majątkowe.

Powyższego poglądu nie zmienia fakt, że w wypadku otrzymania przychodów w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółce jawnej, do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółki jawnej przychód ten jest zwolniony od opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o PIT. Wspólnik nie dostrzegł bowiem, że zakres przewidzianego w tym przepisie zwolnienia podatkowego ogranicza się wyłącznie do przypadków zwrotu wkładu. Tymczasem w sytuacji zbycia ogółu praw i obowiązków, dotychczasowy wspólnik nie uzyskuje zwrotu majątku spółki przypadającego mu z tytułu udziałów, lecz zapłatę od osoby trzeciej za zbycie swoich praw i obowiązków udziałowych.

Wyrok WSA w Gliwicach z 28 stycznia 2014 r., I SA/Gl 1712/13

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego