Wynagrodzenie za "korzystanie" z wizerunku danej osoby fizycznej, która nie jest jego twórcą, nie jest wynagrodzeniem z praw autorskich lub za rozporządzanie prawami autorskimi, gdyż wizerunek osoby fizycznej sam w sobie nie jest utworem. Tak wskazał NSA w wyroku z 26 lipca 2016 r.

W przedmiotowej sprawie chodziło o klub sportowy, który zawarł z zawodnikami, pracownikami, trenerami, dyrektorem sportowym i prezesem klubu umowy, na podstawie, których, za określonym w umowie wynagrodzeniem, osoby te udzieliły prawa do wykorzystania ich wizerunku w trakcie określonego umową czasu. Wypłacane zleceniobiorcom świadczenia zostały zaliczone do źródła przychodów z praw majątkowych, o których mowa w art. 18 ustawy o PIT. Klub przy ustalaniu podstawy opodatkowania zastosował 50% koszty uzyskania przychodów, a wynagrodzenie wypłacał w kilku transzach, każdorazowo pomniejszając przychód o zryczałtowane koszty uzyskania tego przychodu.

Według fiskusa przychody z zawartych umów dotyczących wykorzystania wizerunku, należało zakwalifikować jednak do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT, a koszty uzyskania przychodów winny wynosić 20% uzyskanego przychodu, zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 4 ustawy o PIT. Organy podatkowe prezentowały stanowisko, że osoba fizyczna nie posiada praw autorskich do swojego wizerunku, a wynagrodzenie za korzystanie z wizerunku nie jest wynagrodzeniem za korzystanie z prawa autorskich lub za rozporządzanie nimi. Prawo do wizerunku nie jest też prawem pokrewnym.

Sporne pozostawało więc wyłącznie zakwalifikowanie do właściwego źródła przychodów wynagrodzenia z tytułu udostępnienia przez osobę fizyczną jej wizerunku na potrzeby działalności klubu sportowego. Kwalifikacja ta ma istotne znaczenie ze względu na dopuszczalne zastosowanie limitu kosztów uzyskania tego rodzaju przychodów, co bezpośrednio wpływa na poziom opodatkowania podatkiem dochodowym przy poborze zaliczek na podatek przez płatnika. Należało rozstrzygnąć czy do przychodów z tytułu świadczenia wypłaconego przez spółkę zleceniobiorcom za udostępnienie ich wizerunku, należy stosować 50% czy 20% koszty uzyskania tego przychodu.

NSA, do którego trafiła sprawa. Sąd zgodził się z fiskusem wskazując, że prawo autorskie jest nierozerwalnie związane z twórcą utworu - rozumianego, jako każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalonej w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Tym samym wizerunek danej osoby staje się utworem, będącym przedmiotem prawa autorskiego, dopiero wówczas, gdy stanowi przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. A zawodnicy, pracownicy, trenerzy, dyrektor i prezes klubu sportowego nie byli twórcami materiałów wykorzystujących ich wizerunki (zdjęć, folderów, ulotek, itp.). Oni jedynie udostępniali odpłatnie – na podstawie zawartych z klubem umów – swoje prawo do korzystania z ich wizerunku, w celu podejmowania działań marketingowych i reklamowych.

A skoro doszło jedynie do odpłatnego udostępniania prawa do korzystania z wizerunku przez osobę fizyczną - zawodnika, pracowników, trenerów, dyrektora i prezesa klubu sportowego - możliwe było na tej podstawie przyjęcie przez fiskusa, że udostępnienie prawa do korzystania z wizerunku – nie oznaczało stworzenia utworu, przez bliżej nieokreślonego twórcę. Skoro prawa autorskie przysługują twórcy, jedynie osoba, która stworzyła utwór nabywa do niego prawa autorskie. Takich praw nie nabywają osoby, które jedynie zawarły z klubem umowy na odpłatne udostępnianie prawa do korzystania z wizerunku.

NSA podkreślił, że co prawda przewidziano ochronę wizerunku, przez konieczność uzyskania zgody na jego rozpowszechnianie, to nie oznacza to, że ustawodawca uznał przez to, że wizerunek danej osoby fizycznej, która nie jest jego twórcą, jest utworem. Wizerunek danej osoby staje się utworem, będącym przedmiotem prawa autorskiego, dopiero wówczas, gdy stanowi przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażeni. Dlatego w ocenie NSA nie jest możliwe zastosowanie przez klub - jako płatnika - wobec ww. osób fizycznych (zawodników, pracowników, trenerów, dyrektora i prezesa klubu sportowego), z którymi ten zawarł umowy, 50% kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o PIT.

Wyrok NSA z 26 lipca 2016 r., II FSK 795/16, LEX nr 2118177

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie
Vademecum Głównego Księgowego
Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów