Sprawa dotyczyła skutków podatkowych odpracowania zaległego czynszu. Do fiskusa zwróciła się gmina, która posiada w swoim majątku trwałym lokale mieszkalne, które są wynajmowane najemcom za odpłatnością czynszową. Burmistrz chcąc ułatwić najemcom (dłużnikom) spłatę długów, zamierza wydać zarządzenie o możliwości odpracowania zaległości czynszowych przez najemców (dłużników). Z dłużnikiem, u którego powstały zaległości czynszowe będzie zawierane porozumienie (umowa) dotyczące spłaty długu w formie świadczenia rzeczowego, tj. świadczenia pracy, a więc nastąpi zamiana czynszu (płatności pieniężnej) na świadczenie rzeczowe. Świadczenie rzeczowe będzie polegało na wykonywaniu prac zastępczo w zamian za koszt czynszu, w skład, którego wchodzą opłaty za eksploatację, wodę i ścieki, wywóz nieczystości itp. Wartość świadczenia rzeczowego będzie ustalona na podstawie określonych przez burmistrza stawek odpowiadających rodzajowi wykonywanej pracy. Forma zapłaty zobowiązań zostanie zamieniona ze świadczenia pieniężnego na świadczenie rzeczowe.

Czytaj także: PIT: odpracowując zaległy czynsz nie trzeba płacić podatku>>>

Gmina zapytała fiskusa czy spłata długu przez odpracowanie opłat czynszowych za wynajem lokalu mieszkalnego - nie będzie stanowić przychodu osoby świadczącej pracę (dłużnika), a w związku z tym, czy gmina nie będzie zobowiązana, jako płatnik do obliczenia, potrącenia oraz odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od wartości świadczenia rzeczowego, które będzie stanowić spłatę długu.

Sama gmina uważa, że nie będzie miała obowiązku naliczania i odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od wartości tych świadczeń. Według gminy wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, a tym samym świadczenie rzeczowe, zastępujące płatność pieniężną, nie stanowi przychodu, ponieważ jego celem jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania - w tym przypadku zaległego czynszu.

Fiskus się zgodził. Uznał, że co do zasady wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo, nie można bowiem z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania wywieść, że dłużnik uzyskuje przychody. Fiskus potwierdził, że po stronie najemców lokali mieszkalnych nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu w związku z odpracowaniem przez nich zobowiązań z tytułu zaległości czynszowych, a co za tym idzie, na gminie nie będą ciążyły z tego tytułu obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych.

Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 3 lutego 2016 r., sygn. akt ITPB2/4511-1081/15/AB, LEX nr 296790