Sprawa dotyczyła możliwości rozliczenia się, jako osoba samotnie wychowująca dziecko oraz możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej przez rodzica wychowującego pełnoletnie dziecko. Chodziło o wdowca, który mieszka w jednym gospodarstwie domowym wraz z 39-letnim synem chorym na cukrzycę. Rodzic pobiera emeryturę. Syn, rozwiedziony, ma przyznane stałe orzeczenie o niepełnosprawności. Jest to tzw. umiarkowana niepełnosprawność. Przez cały 2016 rok syn nie pracował, nie osiągnął żadnego dochodu oprócz zasiłku pielęgnacyjnego wynoszącego 153 zł miesięcznie. Ojciec utrzymuje więc syna, kupuje mu leki, gotuje i dba, aby syn zażywał regularnie insulinę.
Rodzic zapytał Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o to, czy może rozliczać się, jako osoba samotnie wychowująca dziecko i czy może skorzystać z ulgi prorodzinnej z racji utrzymywania niepełnosprawnego syna. Sam uważa, że tak, ponieważ wykonuje wobec syna obowiązek alimentacyjny. Syn przez swoją chorobę nie byłby w stanie sam się utrzymać.
Fiskus się zgodził. Organ wskazał, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:
- posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,
- wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka),
- nie uzyskiwania przez dzieci (dziecko) dochodów (z wyjątkiem przewidzianych ustawą),
- wyrażenia wniosku o rozliczenie na preferencyjnych warunkach w rocznym zeznaniu podatkowym, złożonym w ustawowym terminie przewidzianym do jego składania.
Jednak jak zaznaczył art. 6 ust. 4 ustawy o PIT nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko.
Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis art. 6 ust. 4 ustawy o PIT wymienia tu osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Wychowywanie polega tu na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny. Ustawodawca kieruje więc ulgę tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dzieci, posiadając ściśle określony status cywilny. Prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę. Organ dodał, że z preferencyjnego opodatkowania może skorzystać osoba samotnie wychowująca dzieci (dziecko), bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, czyli tak jak w niniejszej sprawie.
Organ zgodził się także w kwestii możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej. Wskazał tu, że zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy o PIT rodzicowi przysługuje ulga prorodzinna na syna, bez względu na jego wiek, tak długo jak syn jest uprawniony do pobierania zasiłku pielęgnacyjnego i rodzic będzie utrzymywał syna w związku z wykonywaniem obowiązku alimentacyjnego, o ile dochody rodzica w roku podatkowym nie przekroczą limitu, o którym mowa w art. 27f ust. 2 pkt 1 ustawy. Prawo do skorzystania z tzw. ulgi prorodzinnej, w przypadku podatnika samotnie wychowującego jedno dziecko uwarunkowane jest wysokością dochodu podatnika. Osiągnięcie przez podatnika rocznego dochodu w wysokości przekraczającej 112 tys. zł powoduje utratę prawa do ulgi. Podsumowując organ uznał, że rodzicowi w niniejszej sprawie przysługuje prawo do odliczenia ulgi prorodzinnej z tytułu wychowywania niepełnosprawnego syna w rozliczeniu za 2016 r. (bez względu na wiek dziecka), stosownie do art. 27f ust. 1 i ust. 6 ustawy o PIT.
Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12 maja 2017 r., sygn. 0111-KDIB2-3.4011.12.2017.1.MK, LEX nr 346756
