Opodatkowanie zagranicznych spółek kontrolowanych na świecie (II)

Być może już niedługo w polskim ustawodawstwie podatkowym znajdą się przepisy dotyczące opodatkowania dochodów uzyskiwanych przez zagraniczne spółki kontrolowane (tzw. CFC). Polska nie jest pierwszym krajem, który chce wprowadzić tą regulację. Instytucja CFC jest znana już nie tylko w prawie krajów UE ale i na kanwie ustawodawstw na całym świecie.

Wczoraj przedstawiliśmy jak wygląda opodatkowanie CFC w krajach UE . Dla porównania warto także przytoczyć kilka przykładów regulacji dotyczących omawianej kwestii obowiązujących w krajach spoza Unii Europejskiej.

Opodatkowanie CFC poza Unią

W Argentynie rezydenci podatkowi muszą opodatkować dochody pasywne osiągane przez CFC, przy czym dochód pasywny musi wynosić minimum 50 proc. ogólnego dochodu CFC. Argentyna posiada czarną listę krajów i terytoriów uznawanych za tzw. raje podatkowe, jak również listę miejsc, które wprawdzie rajami podatkowymi nie są, to jednak stosują uprzywilejowane względem Argentyny opodatkowanie. Na czarnej liście znajdują się m.in. Albania, Bahamy, Gibraltar, Hongkong, Liechtenstein, Malta, Panama, San Marino, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Jemen.

W Chinach opodatkowanie CFC występuje, jeśli jej siedziba lub zarząd znajduje się w państwie lub na terytorium stosującym opodatkowanie „znacząco niższe” od stawki przyjętej w Chinach (co oznacza stawkę niższą o 50 proc. od stawki obowiązującej w Chinach). Kontrola nad spółką zagraniczną została natomiast określona w Republice Chin jako posiadanie przez udziałowca, bezpośrednio lub pośrednio, minimum 10 proc. udziałów dających prawo głosów i ogółem posiadanie co najmniej 50 proc. udziałów zagranicznej spółki. Jeżeli nie ma zgodności procentowej udziałów, ma wpływ tzw. warunek kontrolny, czyli ustalenie, że chiński rezydent posiada znaczący wpływ na zagraniczny podmiot w odniesieniu do posiadanych udziałów, finansowania, sprzedaży i zakupów. Zwolnienie z opodatkowania CFC jest przewidziane, jeśli jej siedziba znajduje się w kraju będącym na białej liście Chin (m.in. Australia, Kanada, Niemcy, Włochy, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone, Indie), dochód przewidziany przez CFC pochodzi głównie ze sprzedaży (aktywa) a roczne dochody CFC są niższe niż 5 mln RMB (w przeliczeniu na polskie złote kwota ta wynosi około 2,5 mln zł).

W Kanadzie opodatkowanie zagranicznych spółek (w prawie kanadyjskim zwanych Foreign Affiliate), ma miejsce w przypadku, gdy kanadyjski rezydent posiada razem z podmiotami powiązanymi minimum 10% udziałów w zagranicznej spółce, przy czym udział tego rezydenta wynosi w tym przypadku minimum 1%. Przy tym, kanadyjski rezydent jest obowiązany do opodatkowywania tylko dochodów pasywnych oraz pewnych innych dochodów wskazanych w ustawodawstwie kanadyjskim. Kanada nie posiada białej ani czarnej listy krajów, natomiast istnieje 88 traktatów, na mocy których następuje zwolnienie sygnatariuszy z opodatkowania dochodów o charakterze aktywnym spółek zagranicznych. W stosunku do dywidend pochodzących ze spółek zagranicznych, w przypadku posiadania przez państwo rezydencji spółki zagranicznej podpisanej umowy w zakresie wymiany informacji podatkowej z Kanadą, dochody te będą zwolnione z opodatkowania.

W Izraelu, podobnie jak w Kanadzie, opodatkowanie CFC ma zastosowanie, kiedy izraelski rezydent podatkowy posiada przynajmniej 10 proc. środków kontrolnych (udziały w kapitale, w prawach głosu, prawo do zysku), i CFC jest opodatkowana w kraju siedziby stawką niższą niż 20 proc. Ponadto dochody CFC zostaną opodatkowane, jeśli jej udziały nie są zarejestrowane na giełdzie oraz większość dochodów spółki ma charakter pasywny. Co ciekawe, regulacje dotyczące opodatkowania CFC nie mają zastosowania do nowych imigrantów oraz powracających weteranów wojennych przez okres 10 lat od momentu, kiedy zostali izraelskimi rezydentami podatkowymi. Jeżeli spółka zagraniczna była zobowiązana zapłacić podatek u źródła od wypłaconej dywidendy, wartość tego podatku zostanie odliczona od podatku, który będzie musiał zapłacić izraelski rezydent podatkowy.

ETS stoi na straży praw podatnika

Wszelkie regulacje odnośnie CFC są przedmiotem poważnych kontrowersji, albowiem uderzają w swobodę prowadzenia przedsiębiorczości i wolność przepływu kapitału między państwami. Szczególnie dotyczy to sytuacji, kiedy regulacje odnośnie CFC są tak skonstruowane, że mogą zostać uznane za ograniczenia tych swobód w ramach Unii Europejskiej, której częścią są zarówno terytoria, które podatku dochodowego w praktyce prawie nie pobierają (np. Gibraltar), jak i takie, które stosują bardzo atrakcyjne zasady opodatkowania dochodu (np. Cypr, Malta, Luksemburg).

Warto w tym kontekście zwrócić uwagę na wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 12 września 2006 r. w sprawie Cadbury Schweppes (sygn. C-196/04). Wyrok ten był oznaką tego, że wiele krajów europejskich przekroczyło granice środków, jakie można zastosować wobec podatnika, zachowując przy tym zasadę swobody przepływu kapitału oraz swobody działalności gospodarczej.

Przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału była zgodność z prawem wspólnotowym przepisów dotyczących CFC wprowadzonych w Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Trybunał orzekł wówczas m.in., że założenie spółki zależnej w państwie członkowskim w celu odniesienia pożytku z korzystniejszych przepisów podatkowych nie jest samo w sobie wystarczające, aby organy podatkowe mogły uznać to za nadużycie swobody przedsiębiorczości. W związku z tym taki stan rzeczy nie upoważnia danego państwa członkowskiego „do wyrównywania tej korzyści poprzez mniej korzystne traktowanie spółki dominującej pod względem podatkowym. (…) Konieczność zapobieżenia zmniejszeniu wpływów z podatków nie należy ani do celów określonych w art. 46 ust. 1 WE, ani do nadrzędnych względów interesu ogólnego mogących uzasadnić ograniczenie swobody przyznanej przez traktat”.

Z drugiej strony Trybunał stwierdził jednak, że „ograniczenie swobody przedsiębiorczości można usprawiedliwić jedynie motywami zwalczania praktyk stanowiących nadużycie, a swoistym celem takiego ograniczenia powinno być ustanowienie przeszkody dla zachowań polegających na tworzeniu czysto sztucznych struktur, w oderwaniu od przyczyn ekonomicznych, w celu unikania podatku należnego z tytułu dochodu osiągniętego z działalności na terytorium krajowym”. Jednocześnie Trybunał określił, że kontrolowana spółka zagraniczna prowadzi „sztuczną działalność”, jeśli „odpowiada fikcyjnemu zakładowi, niewykonującemu faktycznie żadnej działalności gospodarczej na terytorium przyjmującego państwa członkowskiego(...). Miałoby to miejsce w szczególności w przypadku spółki zależnej o charakterze spółki adresowej lub tzw. firmy-krzak”.

W wyniku tego orzeczenia Trybunału wiele krajów europejskich wprowadziło nowelizację przepisów dotyczących opodatkowania CFC. Przedstawmy niewielki przekrój przez regulacje dotyczące opodatkowania CFC obowiązujące zarówno w krajach członkowskich UE jak i znajdujących się poza struktura unijną

Podsumowanie

Z przywołanych przykładów można wywnioskować, że Polska próbuje wprowadzić do porządku prawnego przepisy, które swym rygorem (np. 25 proc. udziałów w zagranicznej spólce kontrolowanej) są bliższe prawu państw pozaunijnych, np. Chińskiej Republiki Ludowej. Stanowi to swoisty paradoks. Polscy legislatorzy powinni bowiem dążyć do stworzenia takiej konstrukcji przepisów, która będzie zgodna z prawem Unii Europejskiej oraz unijnym orzecznictwem. Ostatecznie, członkostwo w Unii Europejskiej do tego Polskę zobowiązuje.

Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizuje się w kompleksowej obsłudze prawnej podmiotów gospodarczych.

Czytaj także pierwszą część artykułu "Opodatkowanie zagranicznych spółek kontrolowanych na świecie (I)" >>>