Zgodnie z ustawą z 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej, opłacie tej podlega złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii – w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym, natomiast instytucja pełnomocnictwa i prokury zostały unormowane w przepisach Kodeksu cywilnego.

NSA w wyroku z 23 lipca 2013 r. (sygn. akt: II FSK 2303/11) stwierdził: „(…) każdorazowe złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii obligowało do uiszczenia opłaty skarbowej od takiego dokumentu, a obowiązek ten powstaje zawsze z chwilą złożenia takiego dokumentu. (…) Właśnie od takiego dokumentu pełnomocnictwa każdorazowo dołączone do akt w sprawie (…) wymagane jest uiszczenie opłaty skarbowej”.

Podobne stanowisko zajął WSA w Gliwicach w wyroku z 16 września 2008 r. (sygn. akt: I SA/Gl 192/08). Stwierdził w nim, że przepis art. 1, ust. 1, pkt 2 ustawy o opłacie skarbowej nie wiąże powstania obowiązku podatkowego w opłacie skarbowej z faktem ustanowienia pełnomocnika ani istnienia już w obrocie ważnego umocowania, ale z faktem złożenia tego dokumentu – jego odpisu, wypisu lub kopii.

Istotną kwestią, dla której wyjaśnienia konieczne stało się wydanie interpretacji ogólnej, był też pogląd WSA w Białymstoku, wyrażony w wyroku z 7 grudnia 2011 r. (sygn. akt: I SA/Bk 377/11), a podzielonym przez NSA w wyroku z 18 lutego 2014 r. (sygn. akt: II FSK 444/12). „Udzielenie dalszego pełnomocnictwa innej osobie (na podstawie art. 106 Kodeksu cywilnego) jest jednostronną czynnością prawną dokonaną w imieniu mocodawcy i z bezpośrednim skutkiem dla niego. Skoro pełnomocnik udzielający substytucji działa w imieniu mocodawcy i z bezpośrednim dla niego skutkiem, to fakt ten wiąże się z tym, że to nie on, lecz mocodawca i substytut są stronami nowopowstałego stosunku prawnego. Ustanowienie substytuta rodzi stosunek prawny między nim a mocodawcą i staje się on pełnomocnikiem mocodawcy”.

Minister finansów wskazał, że opłacie skarbowej podlega złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa, który legitymuje określoną osobę do reprezentowania mocodawcy w konkretnej sprawie. W przypadku kilku pełnomocnictw, wynikających np. ze struktury przedsiębiorstwa albo udzielania substytucji, opłacie skarbowej podlega zaś złożenie wyłącznie ostatniego dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa, na podstawie którego pełnomocnik będzie dokonywał czynności w sprawie, w imieniu mocodawcy i z bezpośrednim skutkiem prawnym na jego rzecz.

Klaudia Kaniecka
Komitet Podatkowy Pracodawców RP

Zobacz też: MF wyjaśnił kiedy zapłacimy opłatę skarbową od pełnomocnictwa >>