Instytucję opinii zabezpieczających przedstawia Łukasz Matusiakiewicz w komentarzu opublikowanym w Vademecum Głównego Księgowego
Z założenia proponowana instytucja opinii zabezpieczających służyć ma minimalizacji negatywnych skutków wejścia w życie „klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania". Przepisy dotyczące opinii zabezpieczających zostały wprowadzone ustawą z 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw - dalej nowela i wchodzą w życie w 15 lipca 2016 r.
Stosownie do art. 119a § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa - dalej o.p. czynność dokonana przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, nie powinna skutkować osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli sposób działania był sztuczny. Przepis ten statuuje tzw. klauzulę przeciwko unikania opodatkowania (czy ewentualnie klauzulę obejścia prawa podatkowego).
Przy czym w myśl art. 119e pkt 1-2 o.p. korzyścią podatkową jest:
– niepowstanie zobowiązania podatkowego,
– odsunięcie w czasie powstania zobowiązania podatkowego,
– obniżenie wysokości zobowiązania podatkowego,
– powstanie lub zawyżenie straty podatkowej,
– powstanie nadpłaty lub prawa do zwrotu podatku,
– podwyższenie kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku.
W rozumieniu art. 119f § 1 o.p. czynność oznacza także zespół powiązanych ze sobą czynności, dokonanych przez te same bądź różne podmioty.
Sposób działania uznaje się za sztuczny, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności należy przyjąć, że nie zostałby zastosowany przez podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej (art. 119c § 1 o.p.).
Przez „czynność" rozumieć należy także zespół powiązanych ze sobą czynności, dokonanych przez te same bądź różne podmioty (art. 119f § 1 o.p.).
Na podstawie art. 119b § 1 o.p. przepisów wprowadzających klauzulę nie stosuje się:
1) jeżeli korzyść podatkowa lub suma korzyści podatkowych osiągniętych przez podmiot z tytułu czynności nie przekracza w okresie rozliczeniowym 100.000 zł, a w przypadku podatków, które nie są rozliczane okresowo – jeżeli korzyść podatkowa z tytułu czynności nie przekracza 100.000 zł;
2) do podmiotu, który uzyskał opinię zabezpieczającą – w zakresie objętym opinią, do dnia doręczenia uchylenia lub zmiany opinii zabezpieczającej;
3) do podmiotu, którego wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej nie został załatwiony w terminie, o którym mowa w art. 119zb – w zakresie objętym wnioskiem, do dnia doręczenia zmiany opinii zabezpieczającej;
4) do podatku od towarów i usług oraz do opłat i niepodatkowych należności budżetowych;
5) jeżeli zastosowanie innych przepisów prawa podatkowego pozwala na przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania.
Zgodnie z art. 7 noweli - przepisy art. 119a–119f o.p. mają zastosowanie do korzyści podatkowej uzyskanej po dniu wejścia w życie noweli.
Zagadnienie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (czy szerzej – klauzuli obejścia prawa) jest bardzo złożone. Warto jednak mieć na uwadze próby definiowania problemu w orzecznictwie: „Obejście prawa podatkowego polega na tym, iż wskutek celowo sztucznego kształtowania prawnego oblicza działań gospodarczych - podatnik nie doprowadza do urzeczywistniania się normatywnego podatkowoprawnego stanu faktycznego, mimo iż osiągnięty przez niego efekt gospodarczy - gdyby przybrał swoje "naturalne" oblicze prawne - leżałby w zakresie opodatkowania. Punktem wyjścia przy badaniu, czy w konkretnym przypadku wystąpiło to zjawisko, powinna być jednak zasada swobody podatnika do obniżania obciążenia podatkowego (zasada wolności unikania opodatkowania), zaś samo obejście prawa podatkowego należy traktować jako nadużycie zasady wolności unikania opodatkowania. Przyjęcie, iż w danym przypadku ma miejsce obejście prawa podatkowego, powinno być oparte na wszechstronnej, całościowej analizie okoliczności faktycznych i prawnych występujących w konkretnym przypadku, tak aby można było ustalić rzeczywistą treść czynności prawnych oraz towarzyszącą jej formę prawną" (wyrok WSA w Lublinie z 29 kwietnia 2011 r., I SA/Lu 60/11).
Więcej informacji o procedurze uzyskania i skutkach opinii zabezpieczających w komentarzu Łukasza Matusiakiewicza opublikowanym w Vademecum Głównego Księgowego
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Nowelizacja ordynacji podatkowej
|