Odszkodowanie za wywłaszczenie jest zwolnione z PIT

Otrzymane z urzędu miasta odszkodowanie za wywłaszczenie pod budowę drogi publicznej zwolnione jest z opodatkowania- wyjasnia ekspert Vademecum Głównego Księgowego.

Pytanie

Osoba fizyczna prowadzi działalność w swoim miejscu zamieszkania (mieszkanie w bloku mieszkalnym). Pokój, w którym ma biuro zajmuje 20 proc. mieszkania. Pokój ten jest wprowadzony do środków trwałych. Do ewidencji wprowadzone jest także miejsce postojowe przed blokiem mieszkalnym, na którym parkuje samochód służbowy. W październiku osoba ta otrzymała odszkodowanie od urzędu miasta. Odszkodowanie to zostało wypłacone w związku z prowadzoną przez miasto inwestycją drogową. W zamian za odszkodowanie miasto otrzymało niewielki częściowy udział w działce pod mieszkaniem i miejscem postojowy. Za miejsce postojowe otrzymano 800 zł, a za grunt pod mieszkaniem 2000 zł.
Czy otrzymane odszkodowanie będzie przychodem z działalności?
Czy w związku z tym, że na cale działalności jest wykorzystywane tylko 20 proc. powierzchni mieszkania, przychodem będzie kwota 400 zł oraz cała kwota za za miejsce postojowe?

Odpowiedź

Odszkodowanie za wywłaszczenie pod budowę drogi publicznej zwolnione jest z opodatkowania.

Uzasadnienie

Wywłaszczenie nieruchomości (w tym częściowe) odbywa się na podstawie art. 128 i nast. ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami za należytym odszkodowaniem. Odszkodowanie to, choćby było związane ze składnikami majątku wykorzystywanego w prowadzonej działalności gospodarczej, wolne jest od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy z 26 lipca 1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych - dalej u.p.d.o.f.

Zwolnienie to nie dotyczy jedynie przypadków spekulacyjnych: gdy właściciel nieruchomości nabył ją w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50 proc. od wysokości uzyskanego odszkodowania.

Trzeba zauważyć, że zwolnienie to obejmuje również odszkodowania przyznane na podstawie tzw. specustawy drogowej, bowiem stosuje się do nich odpowiednio przepisy o gospodarowaniu nieruchomościami (zob. art. 12 ust. 5 ustawy z 10 kwietnia 2003 r.o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych.

Abstrahując od opisanego zwolnienia należy zauważyć, że przychody z odszkodowań związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą zaliczane są do przychodów z tej działalności - ale tylko w części, która taki związek posiada (art. 14 ust. 2 pkt 12 u.p.d.o.f.). Prawidłowe byłoby zatem przypisanie do tego źródła przychodów w opisanym stanie faktycznym jedynie 20 proc. odszkodowania (w odniesieniu do mieszkania).
Podobne stanowisko wyrażono m.in. w interpretacji ministra finansów z 27 sierpnia 2010 r., IBPBI/2/423-810/10/AK.