NSA: odwołanie darowizny bez mocy wstecznej

Odwołanie darowizny nieruchomości skutkuje ponownym jej nabyciem, więc podatnik chcąc skorzystać z zwolnienia musi na nowo czekać 5 lat - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

W latach 2004 i 2005 podatnik nabył kolejno udziały w 2 nieruchomościach do wspólności małżeńskiej. Następnie w 2011r. podatnik wraz z żoną darowali te nieruchomości swoim dzieciom. Jednak w 2013r. obie darowizny zostały odwołane, przy czym w umowach o rozwiązaniu darowizn zawarto oświadczenie, że nie zostały one wykonane.

Wszystkie nabycia, darowizny i ich odwołania zostały dokonane w formie aktów notarialnych. Jednocześnie z odwołaniem darowizny przez darczyńców obdarowani złożyli oświadczenie o zwrotnym przeniesieniu własności udziałów w nieruchomościach na darczyńców.

W 2013r. podatnik rozwiódł się z żoną i w kolejnym roku – 2014 – sprzedał przypadające mu części nieruchomości.
W takiej sytuacji powstało pytanie podatnika o to jak określić datę nabycia nieruchomości, która została sprzedana w 2014r., czyli czy upłynął okres 5 lat od nabycia udziałów w nieruchomościach i można skorzystać ze zwolnienia czy nie.

Zdaniem podatnika, datą nabycia jest odpowiednio rok 2004 i 2005 r., ponieważ odwołanie darowizny niewykonanej ma skutek wsteczny. Podatnik wywodził, że nie doszło do wykonania darowizny, ponieważ faktycznie dzieci nie dysponowały tymi nieruchomościami.
Natomiast zdaniem organu datą nabycia jest data zwrotnego przeniesienia własności nieruchomości w wyniku odwołania darowizny, czyli rok 2013. Organ interpretacyjny wskazywał, że nie ma znaczenia rzeczywiste posiadanie nieruchomości i liczą się akty notarialne.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn. Komentarz >>

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (III SA/Wa 386/15) zaaprobował twierdzenie fiskusa. WSA wywiódł z przepisów kodeksu cywilnego, że umowa darowizny przenosi własność nieruchomości. Tym samym podatnik przestał być właścicielem nieruchomości z chwilą podpisania aktu darowizny na rzecz dzieci, a ponowienie nabył nieruchomości z chwilą odwołania tych darowizn.

4 marca br. Naczelny Sąd Administracyjny (II FSK 843/16) podzielił stanowisko WSA i fiskusa. NSA stwierdził, że fakt rzeczywistego przekazania nieruchomości lub brak tego przekazania jest bez znaczenia dla ustalenia momentu zbycia lub nabycia.