Polski Ład wprowadzi nowy rok składkowy i skomplikuje rozliczenia

Polski Ład jest już w Senacie. Jedne z największych różnic pomiędzy wersją skierowaną pod obrady Sejmu przez rząd a projektem będącym w Senacie to zmiany dotyczące zasad opłacania składki zdrowotnej przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Zmiany w stosunku do pierwotnych założeń nie ominęły praktycznie żadnej z form opłacania podatków. Piszą o tym Izabela i Jacek Leśniewscy, doradcy podatkowi.

Firmy na karcie podatkowej mają mieć za podstawę opłacania składek minimalne wynagrodzenie, a nie średnią krajową. Firmy, które wybiorą ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, mają mieć ustalane składki jako procent od średniej krajowej w zależności od wysokości obrotów we wskazanych w ustawie przedziałach przychodów, a nie jako 1/3 stawki ryczałtu od przychodów. Właściciele firm, którzy wybrali podatek według skali, mają mieć możliwość skorzystania z tzw. „ulgi dla klasy średniej”, a podatnicy, którzy wybrali podatek liniowy, mają mieć obniżoną stawkę w stosunku do pozostałych ubezpieczonych z 9 na 4,9 proc. Wydawać by się mogło, iż to koniec zmian. Na pewno zmian finansowych w obecnym projekcie w odniesieniu do składki zdrowotnej.

Nowe pojęcie roku składkowego

Jednak ustawodawca zaskoczył (pytanie czy wszystkich ubezpieczonych) nowym pojęciem, czyli „rokiem składkowym”. Definicja tego nowego pojęcia pojawia się w znowelizowanym art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej i dotyczy wyłącznie osób prowadzących działalność gospodarczą, które podlegają pod ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych. Rok składkowy to okres od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego. Od razu nasuwa się pytanie, a co ze styczniem 2022, czyli pierwszym miesiącem obowiązywania ustawy? Odpowiedź na tak postawione pytanie znajduje się w art. 79 i jest lakoniczna: „ podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (…) za styczeń 2022 r. ustala się na podstawie zasad obowiązujących do dnia 31 grudnia 2021 r.” Czy te zasady to wysokość składki, czyli 9 proc., a także jej podstawa, czyli średnie wynagrodzenie? Dlaczego od razu podstawą nie jest minimalne wynagrodzenie, jak ewentualnie przy braku dochodów ma być od kolejnego miesiąca? Przecież w jakiejś części przypadków płatnicy nadpłacą składki i będą czekać na zwrot nadpłaty aż do lipca kolejnego roku po „roku składkowym”.

Zmiany spowodują powstanie sztucznych nadpłat

Mimo tylu zmian zabrakło rozwiązania, sygnalizowanego przez naszą kancelarię już podczas konsultacji społecznych, problemu powstawania „sztucznych” nadpłat przy nierównomiernych kosztach i przychodach w poszczególnych miesiącach roku.

Można to zilustrować prostym przykładem: dochód do lutego 2022 r. wyniesie 45 tys. zł., a dochód za styczeń 2022 r. to 5 tys. Zgodnie z przepisami art. 81 ust. 2c pkt. 4 za luty podstawą wymiaru składki będzie kwota 40 tys. Jeśli jednak w marcu 2022 r. przedsiębiorca nie będzie miał dochodu albo zarobi mniej niż minimalne wynagrodzenie, to i tak zapłaci składki od minimalnego wynagrodzenia. Czyli za okres styczeń-marzec zapłaci składki od kwoty 48,01 tys., zgodnie z uzyskanym dochodem 5 tys. za styczeń + 40 tys. za luty + 3,01 tys. za marzec (dochód niższy niż minimalne wynagrodzenie, to podstawa „wzrasta” do minimalnego wynagrodzenia). Oznacza to, iż ogółem za I kwartał składki na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorca opłaci od kwoty 48,01 tys., gdy osiągnął dochód w niższej wysokości. Jeśli nadal w kolejnych miesiącach będzie miał niskie dochody albo straty, to i tak do końca roku będzie musiał opłacać co miesiąc składki od minimalnego wynagrodzenia. Pomimo tego, iż już za luty zapłacił składki za „rok z góry” liczone od kwoty minimalnego wynagrodzenia (12 m-cy * 3,01 tys. = 36,12 tys.). Pozostaje tylko odzyskanie nadpłaty poprzez wniosek, którego termin ustalono na 1 (słownie jeden) miesiąc od daty złożenia zeznania rocznego, co jednak nie niweluje faktu kredytowania budżetu przez przedsiębiorców. I nadal podstawy ustalone dla podatku i dla składki zdrowotnej będą różne choćby dlatego, że ustawodawca pominął możliwość obniżenia wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne o poniesione straty z lat poprzednich czy tzw. ulgę na złe długi.

Zobacz również: Listy do podatników będą teraz pisać maszyny >>

A te właśnie odliczenia są możliwe przy ustalaniu podstawy opłacania podatków. Ciekawostką jest też zmiana podejścia ustawodawcy do wysokości „miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne”. Pojawił się zapis w art. 81 ust. 2c, że „za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu osoba (…) wpłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka”. Czyli przy ustalaniu wymiaru składki za luty będzie wykazywany dochód za styczeń. Jest to praktycznie realizacja postulatu zgłaszanego przez środowisko doradców podatkowych i księgowych. Teraz tylko pozostaje czekać na stanowisko Senatu do drugiej połowy listopada.

Izabela Leśniewska, Jacek Leśniewski, doradcy podatkowi w kancelarii Alo-2

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.