Wnioskodawczyni zwróciła się o wydanie interpretacji indywidualnej, czy w przypadku odpłatnego zbycia składników majątku, jaki jej przypadł w wyniku podziału majątku wspólnego (zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej), kosztami uzyskania przychodu będą w pełnej wysokości wydatki, jakie zostały poniesienie na nabycie tych składników w trakcie trwania wspólności majątkowej. Wnioskodawczyni wskazała, że planuje zawrzeć z mężem umowę znoszącą majątkową współwłasność, w wyniku której dojdzie do podziału majątku, zaś wartość majątku otrzymanego przez każdego z małżonków nie będzie równa.
W ocenie autorki wniosku w przypadku odpłatnego zbycia składników majątku, jakie jej przypadną w wyniku podziału majątku wspólnego, kosztami uzyskania przychodu będą wydatki, jakie zostały poniesienie na nabycie tych składników w trakcie trwania wspólności majątkowej w pełnej wysokości. Wnioskodawczyni przywołała wyrok WSA w Poznaniu z 31 stycznia 2013 r., I SA/Po 828/12 (LEX nr 1298365). W orzeczeniu tym uznano, że koszty są związane z danym przedmiotem, który przypadł małżonkowi w związku ze zniesieniem wspólności ustawowej.
Negatywna interpretacja
Minister finansów w interpretacji przyjął, że pogląd wnioskodawczyni jest niesłuszny. MF uznał, że jeśli małżonkowie podzielą swój majątek bez spłat i dopłat, to wówczas nabycie składników majątkowych nie będzie miało charakteru nieodpłatnego. Jeśli więc dojdzie do sprzedaży tych składników majątku przed upływem terminów wynikających z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych to wówczas ta część majątku, którą wnioskodawczyni nabyła "ponad udział" w majątku wspólnym, nie może być uwzględniana przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów. W takim przypadku, nie ma bowiem poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z nabyciem. Wnioskodawczyni może tylko przyjąć, że koszty uzyskania przychodów obejmują wydatki na nabycie składników majątku w trakcie trwania wspólności majątkowej.
Wyrok WSA i NSA
Wnioskodawczyni wniosła skargę do WSA w Poznaniu. WSA uchylił interpretację indywidualną wydaną w sprawie. Orzeczenie to zostało następnie poddane kontroli NSA, który oddalił skargę kasacyjną wniesioną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu.
Błędna wykładnia przepisu
Oba sądy uznały, że organ podatkowy w wydanej interpretacji naruszył art. 22 ust. 1 ustawy o PIT. W oparciu o ten przepis kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
NSA zaznaczył, że powyższy przepis wyraża zasadę, iż aby określony wydatek można było zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, to musi zachodzić związek przyczynowy pomiędzy dokonaniem tego wydatku a możliwością uzyskania przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Konieczne jest przyporządkowanie wydatku do określonego źródła przychodów, albowiem koszty uzyskania przychodów nie są kosztami uzyskania jakichkolwiek przychodów, lecz każdorazowo związane są one z uzyskaniem przychodu z konkretnego źródła. Ponadto, jedynie wydatek faktycznie poniesiony może być uznany za koszt uzyskania przychodu.
Niepodzielny charakter majątku
NSA podkreślił, że w razie podziału majątku wspólnego, koszty nabycia składnika tego majątku poniesione w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej "dzielą los" tego przedmiotu po ustaniu wspólności. Powyższe wynika z niepodzielnego charakteru majątku małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej, bowiem w tym majątku nie da się określić udziałów każdego z małżonków.
Wyrok NSA w Warszawie z 19 maja 2017 r., II FSK 1850/15, LEX nr 2291962
