Kwestią sporną w niniejszej sprawie było to, czy wydatki na występy artystyczne zaproszonych gości specjalnych lub inne atrakcje towarzyszące, niezwiązane bezpośrednio z kampanią promocyjną i prezentacją produktu oraz transport zaproszonych osób i ich zakwaterowanie, w tym członków rodzin kontrahentów lub przedstawicieli kontrahentów, mogą zostać zakwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów.
W sprawie chodziło o spółkę zajmującą się produkcją i dystrybucją autobusów, maszyn budowlanych, samochodów ciężarowych oraz części zamiennych. Spółka regularnie wprowadza na rynek nowe produkty oraz usługi i rozbudowuje sieć stacji serwisowych samochodów ciężarowych, organizując przy tym spotkania dla aktualnych oraz potencjalnych kontrahentów i partnerów biznesowych, służące promocji oraz reklamie tych produktów i usług. W ramach tych działań spółka organizuje spotkania dla klientów oraz partnerów biznesowych przybierających formę m.in. premierowych prezentacji produktów lub usług, inauguracji działalności nowych stacji serwisowych, szkoleń (seminariów, konferencji, prezentacji) poświęconych oferowanym produktom, usługom i rozwiązaniom technicznym, wyjazdów prezentacyjnych do fabryk, cyklicznych spotkań z kontrahentami służących poznaniu ich bieżących potrzeb, opinii na temat oferty spółki oraz budowaniu i podtrzymywaniu relacji biznesowych. Na organizowane spotkania będą zapraszane, oprócz kontrahentów, czasami także osoby towarzyszące, np. członkowie ich rodzin oraz przedstawiciele mediów branżowych lub lokalnych.
W związku z tymi wszystkimi przedsięwzięciami spółka ponosić będzie liczne wydatki, m.in. na koszty wynajmu lokalizacji, w której odbywać będzie się spotkanie, koszty mediów (woda, prąd, gaz i łącza internetowe), koszty adaptacji technicznej i dekoracji, koszty obsługi technicznej i organizacyjnej, koszty ochrony, koszty ubezpieczenia, koszty przygotowania oprawy wizualnej prezentacji produktu/usługi, koszty opracowania i przygotowania filmów promujących produkt lub usługę, koszty udziału artystów w prezentacji produktu, koszty udziału osób prowadzących spotkanie lub prezentację produktu/usługi, koszty udziału osób promujących produkt lub usługę spółki, koszty transportu i ubezpieczenia produktów prezentowanych podczas spotkania, koszty związane z obsługą logistyczną zaproszonych osób, koszty transportu zaproszonych osób oraz ich ewentualnego zakwaterowania, koszty zawiązane z zapewnieniem posiłków i napojów podczas spotkania, koszty dokumentacji filmowo-fotograficznej danego spotkania.
Spółka uznała, że będzie uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów dla celów podatku dochodowego od osób prawnych poszczególnych wydatków związanych z organizacją spotkań, jako wydatków o charakterze reklamowym i promocyjnym.
Fiskus się nie zgodził. Organ uznał, że wydatki poniesione na występy artystyczne oraz transport i zakwaterowanie zaproszonych gości, w tym kontrahentów, ich przedstawicieli wraz z osobami towarzyszącymi (rodziny) nie mogą zostać zakwalifikowane jako koszty uzyskania przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych. Zdaniem organu jest to koszt reprezentacyjny spółki, który jest wyłączony z kosztów podatkowych na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o CIT.
Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Sąd kasacyjny nie do końca zgodził się z fiskusem. Sąd uznał, że jeżeli spotkanie/prezentacja jest elementem strategii marketingowej, dotyczącej danego produktu, to jej organizacja, w tym zakup usług transportowych, także hotelowych, nie jest związana z reprezentacją, lecz reklamą. W rezultacie wydatki na reklamę oraz inne formy promocji w całości można zaliczyć do kosztów podatkowych, pod warunkiem spełnienia przesłanek z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Zdaniem sądu natomiast odbiorcami, nawet potencjalnymi, produktów i usług spółki nie mogą być rodziny kontrahentów czy przedstawicieli kontrahentów. Specyfika oferowanych produktów i usług jest tego rodzaju, że jej potencjalnymi odbiorcami mogą być tylko określone, odznaczające się specyficznymi właściwościami podmioty. Trudno przyjąć, że realnymi odbiorcami autobusów, maszyn budowalnych, samochodów ciężarowych oraz usług księgowych kadrowych logistycznych i informatycznych przeznaczonych imiennie dla innych podmiotów z grupy kapitałowej spółki mogą być osoby zupełnie postronne względem tej działalności. Zatem wydatek poniesiony na rzecz osób, które klientami spółki być nie mogą, a przynajmniej jest bardzo mało prawdopodobne, aby były, nie może stanowić kosztu uzyskania przychodów - nie przyczyni się bowiem do powstania przychodów spółki.
Natomiast w kwestii wydatków na organizację występów artystycznych NSA zgodził się z fiskusem, wskazując, że wydatki poniesione na występy artystyczne zaproszonych gości specjalnych kształtują przede wszystkim wizerunek firmy, powodują pozytywne postrzeganie przedsiębiorcy przez osoby, do których ten przekaz jest kierowany. Okoliczność, że występ artystyczny lub inna atrakcja towarzysząca może przyczyniać się do zwiększenia frekwencji na organizowanych przez spółkę spotkaniach tej oceny nie zmienia. Zwiększenie bowiem frekwencji jest skutkiem zaoferowania przez organizatora konferencji pewnego dobra, które stanowi wartość pożądaną przez odbiorców niejako niezależnie od produktów i usług oferowanych przez spółkę. Możliwość zaś zaoferowania tego dobra przez spółkę wpływa na tworzenie lub poprawę wizerunku firmy na zewnątrz ale nie przekłada się bezpośrednio na reklamę i promocję konkretnego produktu lub usługi. NSA nie zgodził się tu ze spółką, że występ zaproszonego gościa co najwyżej może stanowić podstawę do wykreowania pozytywnego wizerunku artysty. Można bowiem przyjąć, że na spotkania biznesowe spółki zapraszani będą artyści o ustalonej pozycji, którzy niejako "emanują" swoja sławą na spółkę a nie artyści, którzy swoją pozycję dopiero budują.
Wyrok NSA z 28 marca 2017 r., sygn. akt II FSK 536/15, LEX nr 2278782
