Nie każda dieta radcy prawnego jest zwolniona z PIT

Diety radcy prawnego z tytułu pełnienia funkcji w organie stanowiącym okręgowej izby radów prawnych nie korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego. Takie stanowisko wynika z wyroku NSA z dnia 21 lipca 2011 r., II FSK 475/10.

NSA w niniejszej sprawie rozstrzygał, czy świadczenia otrzymywane przez członków organów samorządu zawodowego radców prawnych stanowią diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich, a w konsekwencji czy objęte są zwolnieniem podatkowym.

W ocenie skarżącego, którym była okręgowa izby radców prawnych, dalej jako oirp "diety", "wynagrodzenie" oraz "wynagrodzenie ryczałtowe" są zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT ponieważ członkom organów oirp jako osobom powołanym do pełnienia funkcji społecznych nie przysługuje wynagrodzenie, rozumiane jako przychód z tytułu wykonywania zawodu radcy prawnego, a świadczenie pieniężne wypłacane jest ze względu na czas poświęcany pracy na rzecz organów samorządu zawodowego.

Minister Finansów uznał jednak to stanowisko za nieprawidłowe. W jego ocenie o pełnieniu "obowiązku obywatelskiego" możemy mówić wtedy, gdy dana osoba uczestniczy w zawiadywaniu sprawami państwa jako obywatel, zgodnie z zasadami demokratyzmu instytucji publicznych, zaś z pełnieniem "obowiązków społecznych" mamy do czynienia wówczas, gdy dana osoba uczestniczy w pracy instytucji (w szczególności instytucji samorządu terytorialnego lub zawodowego) jako reprezentant pewnej społeczności, biorąc udział w rozwiązywaniu problemów tej społeczności w jej interesie (tego rodzaju funkcje należy odróżnić od usług świadczonych w celach zarobkowych). Poza tym zdaniem Ministra Finansów ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT korzystają diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich, natomiast zwolnieniem nie jest objęte wynagrodzenie tych osób za udział w posiedzeniach.

Sprawa ostatecznie trafiła do NSA, który uznał, że udział w organach samorządu radców prawnych spełnia przesłanki pełnienia obowiązków społecznych, podobnie jak udział w organach samorządu notariuszy jednak ostateczne rozstrzygnięcie niniejszej sprawy dodatkowo wymaga odniesienia się do treści art. 13 pkt 5 w zw. z pkt 7 ustawy o PIT. A wykładnia tych przepisów sprowadza się do wniosku, że z katalogu przychodów otrzymywanych w związku z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich wyłączone zostały przychody otrzymywane przez osoby wchodzące w skład organów stanowiących osób prawnych.

W konsekwencji NSA uznał, że skoro zwolnienie podatkowe z art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT dotyczy diet i zwrotu kosztów otrzymywanych za pełnienie obowiązków społecznych lub obywatelskich, a art. 13 tej samej ustawy wyłącza z kategorii tych przychodów przychody związane z pełnieniem funkcji w organach stanowiących osób prawnych, to należy opowiedzieć się przeciwko objęciu omawianym zwolnieniem przychodów określonych w art. 13 pkt 7 ustawy o PIT. Zważywszy więc, że okręgowe izby radców prawnych są jednostkami organizacyjnymi samorządu, posiadającymi osobowość prawną należy rozstrzygnąć tylko czy określone organy mają charakter stanowiący. A nie ulega wątpliwości zdaniem sądu, że uprawnienia stanowiące posiada Rada, Komisja Rewizyjna, Rzecznik Dyscyplinarny oraz Okręgowy Sąd Dyscyplinarny.

Michał Malinowski

źródło: www.nsa.gov.pl