Pytanie
Czy likwidacja ZFŚS wiąże się z jakimiś zobowiązaniami w podatku dochodowym?
Firma rezygnuje z ZFŚS od 2016 r. Na koncie funduszu pozostają jeszcze środki w kwocie 50.000 zł
Odpowiedź
Rezygnacja z tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych nie wywołuje skutków w zakresie podatku dochodowego. Środki, które na moment likwidacji ZFŚS pozostają na koncie funduszu powinny być jednak wydatkowane na cele socjalne.
Uzasadnienie
Zgodnie z art. 4 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych u pracodawców zobowiązanych do tworzenia ZFŚS (poza pracodawcami sektora publicznego) układ zbiorowy pracy może dowolnie kształtować wysokość odpisu na fundusz. Może również postanawiać, że ZFŚS nie będzie tworzony. U pracodawców, których pracownicy nie są objęci układem zbiorowym pracy, postanowienia w tych sprawach może zawierać regulamin wynagradzania. Jeżeli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa, postanowienia regulaminu wynagradzania w sprawie wysokości odpisu na ZFŚS lub nietworzenia tego funduszu wymagają uzgodnienia z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.
Przepisy nie określają przy tym procedury likwidacji zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Co do zasady przyjmuje się jednak, że z ZFŚS można zrezygnować dopiero po wyczerpaniu środków funduszu. Przepisy bowiem przewidują w sposób kategoryczny na jakie cele mogą wydane środki ZFŚS, bez możliwości zwrotu ich pracodawcy.
Przykład
Pracodawca postanowił zlikwidować ZFŚS. W tym celu wprowadził stosowny zapis do regulaminu wynagradzania. Na koncie ZFŚS pozostały jednak środki, wobec czego pracodawca dalej finansował z nich działalność socjalną, aż do wyczerpania środków.
Abstrahując od powyższego, pamiętać należy, iż zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 7 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zalicza się do kosztów uzyskania odpisów i wpłat na różnego rodzaju fundusze tworzone przez podatnika; kosztem uzyskania przychodów są jednak:
a) podstawowe odpisy i wpłaty na te fundusze, jeżeli obowiązek lub możliwość ich tworzenia w ciężar kosztów określają odrębne ustawy,
b) odpisy i zwiększenia, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych obciążają koszty działalności pracodawcy, jeżeli środki pieniężne stanowiące równowartość tych odpisów i zwiększeń zostały wpłacone na rachunek funduszu.
Uwagi
Wycofanie środków ZFŚS oznacza konieczność korekty kosztów uzyskania, a dodatkowo może skutkować nałożeniem grzywny. Zgodnie bowiem z art. 12a u.z.f.ś.s. kto, będąc pracodawcą lub będąc odpowiedzialnym, w imieniu pracodawcy, za wykonywanie przepisów ustawy, nie wykonuje przepisów ustawy albo podejmuje działania niezgodne z przepisami ustawy, podlega karze grzywny.