Zasadniczo dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych, podlegające opodatkowaniu na terytorium RP, dolicza się do dochodów rodziców, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci. Małoletnim (niepełnoletnim) jest osoba, która nie ukończyła 18 lat. Co ważne, przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletniość. Nie traci jej jednak w razie unieważnienia małżeństwa.
A zatem, jeżeli rodzicowi przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów małoletniego dziecka, to dochody z tego tytułu podlegają doliczeniu do dochodów rodzica. Warto pamiętać, że sposób opodatkowania dochodów małoletnich dzieci zależy od tego, czy rodzicom przysługuje zarząd nad danym składnikiem majątku dziecka, czy też nie. Rodzice mają bowiem obowiązek sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Przy czym, zarząd sprawowany przez rodziców nie obejmuje zarobku dziecka ani przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku. Ważne jest także, czy rodzice sprawują władzę rodzicielską.
Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu, dochody małoletnich dzieci dolicza się po połowie do dochodu każdego z małżonków. Inaczej będzie w przypadku separacji. Małżonkowie nie dzielą wówczas dochodu dziecka po połowie. W takiej sytuacji dochód dziecka dolicza ten rodzic, który to dziecko wychowuje. Zresztą rodzic samotnie wychowujący dziecko, m.in. w związku z orzeczeniem separacji, ma prawo do preferencyjnego rozliczenia podatku.
Rozliczenia dochodów małoletniego dziecka dokonuje się w zeznaniu składanym przez rodzica lub rodziców, jeśli doliczają dochody dziecka po połowie do swoich dochodów. Wybiera się wówczas formularz zeznania PIT-36, do którego trzeba dołączyć odpowiednio wypełniony załącznik PIT/M, w którym wykazuje się dochody małoletniego.
Jednak nie wszystkie dochody małoletnich dolicza się do dochodów rodziców. Zasada ta nie dotyczy:
• dochodów z pracy małoletnich (z umowy o pracę, a także z umów cywilnoprawnych, np. zlecenia),
• stypendiów,
• dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku (np. książek, płyt, filmów, zabawek, drobnego sprzętu rekreacyjnego itp.); jeśli małoletni uzyska dochód np. z odpłatnego udostępnienia takich przedmiotów, dochodu tego nie dolicza się do dochodów rodziców.
W zakresie rozliczania dochodów małoletnich dzieci znaczenie ma osoba opiekuna. W praktyce zdarza się często, że opiekunami prawnymi nie są rodzice. Dochody dzieci (własnych albo przysposobionych) do swoich dochodów dodają rodzice, a nie inni opiekunowie prawni. W tym przypadku rozliczenie podatku dochodowego nastąpi na podstawie wystawionego przez ZUS formularza PIT-40A. Obowiązek ten nie dotyczy rodziców, których pozbawiono praw rodzicielskich lub odsunięto od zarządu majątkiem dziecka ustanawiając kuratora.
Poza osobą opiekuna mającego obowiązek doliczania do swoich dochodów dochody małoletniego dziecka własnego lub przysposobionego lub wykazania tych dochodów w odrębnym zeznaniu, znaczenie ma rodzaj tych dochodów. Szerzej na ten temat w komentarzu Sławomira Liżewskiego "Dochody małoletnich" opublikowanym w Vademecum Głównego Księgowego
