Kiedy warto rozliczyć się ze współmałżonkiem?

Łączne opodatkowanie dochodw małżonkw jest finansowo najbardziej korzystne dla podatnikw, w sytuacji, kiedy jeden z małżonkw nie uzyskuje dochodw albo uzyskuje dochody znacznie niższe niż wspłmałżonek. Przykładowo, gdy podatnik osiągnie w 2010 r. roczny przychd ze stosunku pracy na poziomie 180 tys. zł, a jego małżonek nie osiągnie żadnego dochodu, przy zastosowaniu wsplnego rozliczenia, podatnik ten zaoszczędzi blisko 11,5 tys. zł podatku!

Małżonkowie, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, mogą być, na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów. W tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków z tym, że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany.

Wspólne opodatkowanie dochodów małżonków nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków mają zastosowanie przepisy dotyczące opodatkowania stawką 19% dochodów z działalności gospodarczej oraz działów specjalnych produkcji rolnej, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy o podatku tonażowym. Ze wspólnego opodatkowania można jednak skorzystać w przypadku uzyskania dochodów z najmu, podnajmu i dzierżawy, opodatkowanych zryczałtowanym podatkiem dochodowym, pod warunkiem nieskorzystania jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej wg stawki 19%. Preferencyjny sposób opodatkowania małżonków funkcjonuje od początku istnienia podatku dochodowego w obecnym kształcie, a więc od dnia 1 stycznia 1992 r. Uzasadnieniem dla wprowadzenia tego rozwiązania była realizacja celów polityki prorodzinnej, a także złagodzenie skutków podatkowej w sytuacji dysproporcji zarobkowej małżonków.

Możliwość wspólnego opodatkowania dochodów małżonków wpływa na obniżenie wysokości podatku w sytuacji dużego zróżnicowania wysokości uzyskiwanych przez nich dochodów lub gdy jeden z małżonków nie uzyskuje żadnych dochodów (dotyczy to około 5% podatników). Z możliwości łącznego opodatkowania dochodów skorzystało w rozliczeniu za rok 2005 – 10 641 814 podatników (44,45% ogółu podatników opodatkowanych wg skali podatkowej), za 2006 r. – 9 525 326 (39,58%), za 2007 r. – 9 736 632 (39,81%), za 2008 r. – 9 901 352 (40,01%), a za rok 2009 – 9 899 750 podatników (40,01% ogółu podatników opodatkowanych wg skali podatkowej). Efektem łącznego opodatkowania dochodów małżonków jest zmniejszenie wpływów podatkowych w roku 2005 – 2 740 mln zł, 2006 r. – 3 008 mln zł, 2007 r. – 3 058 mln zł, 2008 – 4 054 mln zł, natomiast w roku 2009 - 2 693 mln zł. Obniżenie progresji podatkowej było bardzo korzystne dla podatników zwłaszcza przed rokiem 2009 tj. gdy obowiązywała skala podatkowa z trzema przedziałami dochodów. Średnia korzyść podatnika wyniosła: w 2005 r. - 257 zł, w 2006 r. - 316 zł, w 2007 r. - 314 zł, w 2008 r. - 409 zł, w 2009 r. - 272 zł.