Pytanie

Spółka dokonuje usług montażu, na które udziela długoterminowych gwarancji.
Czy wpłacone zabezpieczenie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?

Odpowiedź

Złożenie zabezpieczenia wykonania umowy (gwarancji) nie stanowi obrotu podlegającego opodatkowaniu VAT.

Uzasadnienie

Zabezpieczenie właściwego wykonania umowy w formie kaucji nie stanowi obrotu (sprzedaży) podlegającego opodatkowaniu. W istocie polega bowiem na przekazaniu beneficjentowi zabezpieczenia pewnej kwoty w depozyt (bądź uprawnienie go do świadczeń z gwarancji bankowej czy ubezpieczeniowej). Temu świadczeniu nie odpowiada jednak żadne świadczenie wzajemne beneficjenta - ani w formie towaru, ani w formie usługi. Złożenie kaucji zatem jest podatkowo obojętne.

Przepisy ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - dalej u.p.t.u., nie zawierają definicji kaucji zabezpieczającej. Zgodnie ze znaczeniem słownikowym "kaucja" jest to suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowiąca odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania.
Cechą charakterystyczną kaucji jest to, że może ona zostać wykorzystana tylko w ściśle określonym przypadku, tj. w razie niedopełnienia zobowiązania. Zabezpieczenie wykonania umowy, poprzez ustanowienie kaucji ma charakter gwarancyjny, zabezpieczający, co oznacza, iż ustanowiona jest ona na wypadek, gdyby strona umowy, która złożyła kaucję nie wywiązała się z niej. Wówczas druga strona umowy może zaspokoić się ze złożonej kaucji.

Co do zasady kaucja, nie jest zaliczana na poczet ceny i podlega zwrotowi po zrealizowaniu warunków umowy. Niemniej jednak należy pamiętać, ze zabezpieczenie takie może być zakończone na różne sposoby:
1) przez zaliczenie na poczet ceny (ale to raczej w przypadku zabezpieczenia transakcji sprzedaży czy usługi),
2) przez potrącenie na poczet naprawienia szkody,
3) przez zwrot dającemu zabezpieczenie.

Pobrana kaucja gwarancyjna stanowiąca zabezpieczenie wykonania umowy (gwarancji) nie jest obrotem w rozumieniu art. 29a ust. 1 u.p.t.u. i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tylko w przypadku zaliczenia na poczet ceny zabezpieczenie zostanie opodatkowane - nastąpi to jednak nie z powodu samego zabezpieczenia, ale z tej przyczyny, że wówczas zabezpieczenie stanie się elementem ceny, a więc wejdzie do podstawy opodatkowania.

Podobne stanowisko wyrażono m.in. w interpretacji ministra finansów z 28 grudnia 2011 r., IPPP1/443-1653/11-2/IGo.

Odpowiedź pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego