Pytanie

Jesteśmy kasą zapomogowo-pożyczkową.
Jaką formę księgowości należy w niej prowadzić i jak rozliczać podatkowo?
Czy wpływy z tytułu wpłat członkowskich, składek, odsetek od środków pieniężnych będą stanowiły przychód podatkowy?
Jak należy rozliczać w kasie zapomogowo-pożyczkowej wypłaty pożyczek zwrotnych, wypłaty zapomóg, wypłaty innej pomocy bezzwrotnej -czy są to koszty kasy?
Czy PKZP jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych?
Jakie formy rozliczeń podatkowych są przewidziane dla PKZP?

Odpowiedź

Pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe obowiązane są prowadzić księgi rachunkowe. Kasy takie nie są podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych, a w konsekwencji wskazanych w pytaniu wpływów oraz wypłat kasa zapomogowo-pożyczkowa nie musi w żaden sposób rozliczać podatkowo. Szczegóły znajdują się w uzasadnieniu.

Uzasadnienie

Pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe (PKZP) działają w zakładach pracy w oparciu o przepisy art. 39 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1992 r. w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy – dalej r.p.z.k.p.

Jak stanowi § 43 ust. 1 r.p.z.k.p., rachunkowość PKZP jest prowadzona zgodnie z odrębnymi przepisami dotyczącymi zasad prowadzenia rachunkowości. A zatem pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe obowiązane są prowadzić księgi rachunkowe zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.

Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że wskazane przepisy nie nadają pracowniczym kasom zapomogowo-pożyczkowym osobowości prawnej. Przyjmuje się również, że w świetle tych przepisów kasy nie stanowią jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej (zob. również uchwałę Sądu Najwyższego z 13 października 2006 r. - III CZP 79/06). W konsekwencji uznaje się, że kasy zapomogowo-pożyczkowe nie są podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych, a zatem otrzymywane przez kasy wpłat członkowskich, składek oraz odsetek od środków pieniężnych nie stanowią przychodu podatkowego (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 15 kwietnia 2014 r. - IBPBI/2/423-29/14/MS), a koszty udzielonych pożyczek, zapomóg oraz innych wypłat – kosztów podatkowych (ponadto pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe nie pełnią również roli płatników podatku dochodowego od osób fizycznych - zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 23 kwietnia 2012 r. - IPPB2/415-139/12-2/MG czy interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 17 maja 2012 r. - IPTPB1/415-133/12-2/KK). Oznacza to, że wskazanych w pytaniu wpływów oraz wypłat kasa zapomogowo-pożyczkowa nie musi w żaden sposób rozliczać podatkowo.

Odpowiedź pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego