Pytanie

Spółka jest dealerem samochodowym i oprócz działalności dotyczącej sprzedaży samochodów, prowadzi również działalność w zakresie wynajmu. W magazynie towarów obok samochodów stricte nowych znajdują się również tzw. samochody DEMO oraz samochody zastępcze. Pojazdy mające status zastępczych mogą być przekazywane do używania przez klientów serwisu na czas napraw serwisowych (płatnie lub bezpłatnie). Natomiast samochody o statusie DEMO służą tylko do jazd testowych oraz do prezentacji klientom. Samochody te (DEMO i zastępcze) traktowane są jako towar handlowy i przy ich zakupie odliczono pełny podatek VAT.
Pytanie dotyczy wysokości odliczania podatku VAT (pełny VAT czy 60%/6000 zł) odnośnie ww. aut osobowych w następujących sytuacjach:
1) samochód osobowy zakupiony jako DEMO, traktowany jako towar handlowy, wykorzystywany do jazd testowych, demonstracyjnych przez okres do 6 miesięcy, następnie przeznaczony do odsprzedaży;
2) samochód osobowy zakupiony jako DEMO, traktowany jako towar handlowy, wykorzystywany do jazd testowych przez okres do 6 miesięcy, następnie po zakończeniu programu DEMO oddany wyłącznie w odpłatne używanie na podstawie umów najmu przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy;
3) samochód osobowy zakupiony jako ZASTĘPCZY, używany przez okres do 1 roku (niewprowadzony do ewidencji środków trwałych), traktowany jako towar handlowy, wykorzystywany jako samochód wynajmowany odpłatnie lub użyczany bezpłatnie jako auto zastępcze w trakcie napraw serwisowych i blacharsko-lakierniczych, następnie po zakończeniu programu ZASTĘPCZY oddany wyłącznie w odpłatne używanie na podstawie umowy wynajmu przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy.

Odpowiedź

Ograniczenia w prawie do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie samochodów osobowych nie mają, co do zasady, zastosowania do pojazdów zakupionych w celu odsprzedaży, wynajmu lub leasingu.

Uzasadnienie

Powyższe wynika z treści postanowień art. 3 ust. 2 pkt 7 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 247, poz. 1652, z późn. zm.) – dalej u.z.u.p.t.u. Interpretacja tych przepisów prezentowana przez organa podatkowe jest niekorzystna dla podatników – patrz interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 24 września 2012 r., ITPP2/443-780/12/KT; Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 2 sierpnia 2012 r., IPPP2/443-546/12-6/BH czy Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 26 marca 2012 r., ILPP1/443-20/12-3/NS.

Zdaniem organów podatkowych do nabycia uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego na podstawie ww. przepisów konieczne jest równoczesne przeznaczenie danego, konkretnego samochodu do odprzedaży lub oddanie go w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu (dzierżawy, leasingu lub innych podobnych) i przeznaczenie go wyłącznie do wykorzystania na ten cel przez okres co najmniej 6 miesięcy.
Jak wyjaśniają przedstawiciele fiskusa, ustawodawca wiąże konkretne samochody osobowe - w przypadku, których przysługuje odliczenie podatku naliczonego - z ich odprzedażą przez podmiot lub oddaniem w odpłatne używanie. W konsekwencji, jeżeli konkretne samochody zostały nabyte do wykorzystania ich na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej np. w charakterze samochodów testowych lub demonstracyjnych, to z tytułu ich nabycia podatnikowi nie przysługuje prawo do pełnego odliczenia podatku. Samochody te bowiem w pierwszej kolejności wykorzystywane będą do różnych celów związanych z działalnością opodatkowaną, tj. do wspierania sprzedaży przez oddawanie aut potencjalnym klientom do jazd testowych lub demonstracyjnych lub wypożyczanie aut klientom na czas obsługi ich pojazdów. Samochód - choćby zakupiony z zamiarem dalszej odsprzedaży - w momencie przeznaczenia go do użytkowania przez podatnika (np. w charakterze samochodu demonstracyjnego), przestaje być traktowany jako towar handlowy, a staje się składnikiem majątku podatnika.

W świetle powyższych interpretacji fakt, że w późniejszym terminie Podatnik przeznaczył zakupione samochody do odpłatnego używania nie zmienia tego, że w momencie ich zakupu pojazdy te były przeznaczone na cele, z którymi wiążą się ograniczenia w prawie do odliczenia podatku naliczonego.

Wskazać należy, że w wyroku z 18 stycznia 2012 r., I SA/PO 782/11, WSA w Poznaniu dokonał korzystnej dla podatników interpretacji ww. przepisów u.z.u.p.t.u. Zdaniem tego Sądu ograniczenie w odliczaniu podatku naliczonego, o którym mowa w art. 3 ust. 1 u.z.u.p.t.u., nie ma zastosowania do samochodów nabywanych przez podatników zajmujących się odsprzedażą tych samochodów, które to samochody są używane przez nich jako samochody demonstracyjne (testowe) i zastępcze, nawet jeśli zostaną one zaliczone przez tego podatnika do środków trwałych.

Wskazać należy, że powyższe orzeczenie zostało wydane na tle stanu faktycznego, w którym zakupione pojazdy były traktowane jako towar handlowy i służyły dalszej odsprzedaży. Niektóre z nich używane były przez podatnika w okresie nie dłuższym niż rok (licząc od daty rejestracji) w celach demonstracyjnych. W praktyce występowały również sytuacje, w których w stosunku do części pojazdów, które wykorzystywane były w okresie przekraczającym 12 miesięcy od daty ich rejestracji, zostały podjęte decyzje o przekwalifikowaniu danego pojazdu na dedykowany wykorzystaniu dla potrzeb działalności gospodarczej podatnika, co implikowało również zmianę jego statusu z towaru handlowego na środek trwały.

WSA w Poznaniu uznając stanowisko organów podatkowych za nieprawidłowe, stwierdził, że w odniesieniu do samochodów demonstracyjnych z art. 3 ust. 2 pkt 7 u.z.u.p.t.u. nie wynika aby pojazdy, które są oferowane do sprzedaży, lecz wpierw spełniają funkcje tzw. pojazdów demonstracyjnych, nie były objęte dyspozycją tego przepisu.

Niestety ww. orzeczenie nie jest prawomocne, co oznacza, że organ podatkowy wniósł od niego kasację. Należy zatem mieć nadzieję, że sąd kasacyjny, tj. Naczelny Sąd Administracyjny podzieli stanowisko WSA i że pociągnie to za sobą zmianę poglądów przedstawicieli fiskusa.
Jeżeli zatem Spółka dokona pełnego odliczenia podatku naliczonego przy zakupie samochodów demonstracyjnych/zastępczych, w razie kontroli ze strony urzędu skarbowego musi liczyć się z reakcją organów podatkowych.