Pytanie
Firma dokonała WDT do kontrahenta unijnego, zarejestrowanego podatnika VAT-UE. Dostawca odebrał towar, ale wszedł w spór z nami i wstrzymał zapłatę do czasu uruchomienia następnych dostaw. Firma skierowała sprawę na drogę postępowania sądowego w celu windykacji należności. W wyniku kilku miesięcznych starań udało się odzyskać należność główną z odsetkami.
Czy w takiej sytuacji przy braku innych dokumentów potwierdzających odbiór towaru można zastosować stawkę 0%?
Firma posiada bardzo dużą korespondencję z klientem - od wezwań do zapłaty do zakończenia sporu. Klient nie negował dostawy, ale opóźnienia w zapłacie wyjaśnia brakiem wywiązania się przez naszą firmę z harmonogramu dostaw.
Odpowiedź
odpowiedzi udzielono: 31 stycznia 2012 r.
Jeżeli podatnik nie jest w posiadaniu dokumentu przewozowego, z którego jednoznacznie wynika fakt dostarczenia towaru do nabywcy (np. dokument przewozowy nie zawiera podpisów, pieczęci, etc.) – dla zastosowania do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów stawki VAT 0% – podatnik, oprócz potwierdzenia zapłaty oraz kopii faktury, powinien dysponować innymi dowodami/dokumentami, które potwierdzają, iż towar opuścił terytorium Polski.
Uzasadnienie
Na potrzeby niniejszego komentarza przyjęto następujące założenia:
  • wywóz towarów z terytorium Polski na terytorium innego państwa członkowskiego UE został powierzony przewoźnikowi,
  • przedmiotem dostawy nie były nowe środki transportu.
Zgodnie z art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z dnia 26 sierpnia 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm., w dalszej części – u.p.t.u.) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów podlega opodatkowaniu według stawki VAT 0%, jeżeli m.in.:
  • została dokonana na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych,
  • podatnik posiada dowody potwierdzające, iż towary zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium innego państwa członkowskiego UE.
Za dowody uprawniające podatnika do zastosowania stawki VAT 0% – zgodnie z art. 42 ust. 3 u.p.t.u. – uznaje się:
  • dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia na terytorium innego państwa członkowskiego UE,
  • kopię faktury,
  • specyfikację poszczególnych sztuk ładunku
o ile łącznie potwierdzają dostarczenie towarów (będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów) do nabywcy znajdującego się na terytorium innego państwa członkowskiego UE.
Jeżeli natomiast wskazane powyżej dokumenty nie potwierdzają w sposób jednoznaczny wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów – zgodnie z art. 42 ust. 11 u.p.t.u. – podatnik może posłużyć się innymi dowodami, a w tym w szczególności:
  • korespondencją handlową z nabywcą (w tym zamówieniem od nabywcy),
  • dokumentami dotyczącymi ubezpieczenia lub kosztów frachtu,
  • dokumentami potwierdzającymi zapłatę za towar,
  • dowodami potwierdzającymi przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium innego państwa członkowskiego UE.
W uchwale z dnia 11 października 2010 r., I FPS 1/10 Naczelny Sąd Administracyjny uznał, iż "dla zastosowania stawki 0% przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów wystarczającym jest, aby podatnik posiadał jedynie niektóre dowody, o jakich mowa w art. 42 ust. 3 ustawy, uzupełnione dokumentami, wskazanymi w art. 42 ust. 11 ustawy lub innymi dowodami w formie dokumentów, o których mowa w art. 180 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), o ile łącznie potwierdzają fakt wywiezienia i dostarczenia towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju". Jeżeli zatem podatnik nie jest np. w posiadaniu dokumentu przewozowego (rozumianego jako każdy dokument, który potwierdza powierzenie przewoźnikowi lub spedytorowi przewozu lub spedycji towaru) albo z dokumentu przewozowego nie wynika w sposób jednoznaczny, iż towary zostały dostarczone do miejsca przeznaczenia na terytorium innego państwa UE (bowiem np. brakuje podpisów, pieczęci, etc.), dopuszczalne jest posłużenie się innymi dowodami/dokumentami, które potwierdzają fakt opuszczenia przez towar terytorium kraju".
Istnieje jednak istotne ryzyko uznania, iż sam dowód zapłaty jest niewystarczający dla zastosowania stawki VAT 0% – przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 2 marca 2011 r., ILPP4/443-5/11-4/EWW Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu wskazał, iż "spółka posiadając jedynie niektóre dowody, o których mowa w art. 42 ust. 3 ustawy, a mianowicie: kopię faktury sprzedaży i specyfikację poszczególnych sztuk ładunku, oraz dysponując dodatkowo jednym z dokumentów wymienionych w art. 42 ust. 11 ustawy, tj. dokumentem potwierdzającym zapłatę za towar (przelew bankowy) bez przywołania numeru faktury oraz kwotą płatności różną od kwoty wynikającej z faktury, nie ma prawa zastosować 0% stawki podatku VAT dla tak udokumentowanej transakcji wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów", natomiast w interpretacji z dnia 8 kwietnia 2011 r., IBPP3/443-52/11/PK Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził, iż "w sytuacji posiadania przez Wnioskodawcę niepodpisanego przez odbiorcę dokumentu przewozowego, wraz z kopią faktury i specyfikacją ładunku oraz potwierdzeniem zapłaty za dostarczony towar, należy uznać, że dokumenty te niewystarczająco uprawdopodobniają przemieszczenie towarów na terytorium innego państwa członkowskiego".
W konsekwencji – jeżeli podatnik nie jest w posiadaniu dokumentu przewozowego, z którego jednoznacznie wynika fakt dostarczenia towaru do nabywcy – dla zastosowania stawki VAT 0% (oprócz potwierdzenia zapłaty oraz kopii faktury), podatnik powinien dysponować innymi dowodami/dokumentami, które potwierdzają, iż towar opuścił terytorium Polski – np. korespondencją handlową z nabywcą (z której jednoznacznie wynika fakt otrzymania towaru), korespondencją między nabywcą a firmą prowadzącą windykację należności (z której wynika fakt otrzymania towaru), etc.
Agnieszka Morska