Już od przyszłego roku największe spółki oraz członkowie podatkowych grup kapitałowych będą przesyłać do organów podatkowych ustrukturyzowane informacje z ksiąg rachunkowych – za pomocą struktury JPK CIT. Podatnicy będą wysyłać dane bez wezwania, wraz z zeznaniem rocznym. Skarbówka uzyska więc regularny wgląd w ich rozliczenia. Obecnie może żądać dostępu do ksiąg w formie elektronicznej jedynie podczas czynności sprawdzających, kontroli lub postępowań podatkowych.

Jak wyjaśnia Wojciech Majkowski, partner w KPMG w Polsce, JPK CIT to dwie obowiązkowe struktury – JPK_KR_PD oraz JPK_ST_KR.

- W pierwszej kolejności - od 1 stycznia 2025 r. - obowiązek będzie dotyczył największych podatników (przychód powyżej 50 milionów euro) oraz podatkowych grup kapitałowych. Następnie - od 1 stycznia 2026 r. - obowiązek rozszerzy się na przedsiębiorstwa zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK_V7. Od 1 stycznia 2027 roku wszyscy podatnicy CIT będą zobowiązani do przesyłania JPK CIT. Sam termin raportowania przypada na termin złożenia zeznania CIT za dany rok podatkowy, tj. przykładowo dla dużych podatników CIT złożenie pierwszych plików JPK CIT będzie wymagane od 1 stycznia 2026 – mówi Wojciech Majkowski.

 

Dużo pracy w krótkim terminie

Krzysztof Czekaj, doradca podatkowy, zwraca uwagę, że podmioty objęte nowym obowiązkiem mają do wykonania bardzo dużo pracy w krótkim terminie. Rozporządzenie w sprawie JPK opublikowano w drugiej połowie sierpnia 2024 r.

- Wdrożenie JPK CIT będzie prawdziwą rewolucją, na dużo większą skalę, niż kilka lat temu było wdrożenie JPK VAT. Mimo iż pierwsze struktury będą przesyłane dopiero w 2026 r., to od początku 2025 r. konieczne będzie prowadzenie ewidencji w sposób pozwalający na zgromadzenie danych pozwalających na ich późniejsze uwzględnienie w strukturze pliku JPK. W szczególności należy mieć na uwadze znaczniki kont księgowych, które mogą przysporzyć podatnikom wiele problemów. Stosunkowo większy problem będą miały z tym duże podmioty, które jako pierwsze zostały objęte nowym obowiązkiem. Wynikać to może z prowadzenia rozbudowanej ewidencji rachunkowej, która ma dostarczać przede wszystkim informacje finansowo-zarządcze dla danego podmiotu oraz jego właścicieli/inwestorów. Dokonanie przełożenia takiej ewidencji na modelowy plan kont i ich opisanie zgodnie ze znacznikami (w szczególności podatkowymi) będzie procesem niezwykle trudnym i wymagającym. Niejednokrotnie podmioty te korzystają także z kilku systemów finansowo-księgowych. Obawiam się, że dla części tych firm może to być zadanie niezwykle trudne, ze względu na konieczność wprowadzenia daleko idących zmian w procesach księgowych, raportowania oraz planach kont – mówi Krzysztof Czekaj.

- Największym wyznaniem pozostaje krótki termin na wdrożenie zmian, tymczasem wiele dużych firm dopiero rozpoczyna prace. Często brakuje im też podstawowych informacji na temat reformy, dlatego warto by Ministerstwo Finansów wydało objaśnienia w tym zakresie - dodaje.

Czytaj w LEX: Umorzenie odsetek bądź odstąpienie od ich naliczania podatnikowi podatku dochodowego od osób prawnych  > >

Przypomnijmy, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z 16 sierpnia w sprawie dodatkowych danych, o które należy uzupełnić prowadzone księgi rachunkowe podlegające przekazaniu na podstawie ustawy o CIT, danymi dodatkowymi, o które należy uzupełnić księgi, są m.in. znaczniki identyfikujące konta ksiąg wykazywane według słownika znaczników. Słownik znaczników dla jednostek innych niż banki, domy maklerskie, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji zawiera załącznik nr 7 do rozporządzenia. Do najważniejszych znaczników podatkowych należą m.in.

  • przychody zwolnione z opodatkowania (trwałe różnice pomiędzy zyskiem/stratą dla celów rachunkowych a dochodem/stratą dla celów podatkowych);
  • przychody niepodlegające opodatkowaniu w roku bieżącym;
  • koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów (trwałe różnice pomiędzy zyskiem/stratą dla celów rachunkowych a dochodem/stratą dla celów podatkowych);
  • koszty nieuznawane za koszty uzyskania przychodów w bieżącym roku;
  • koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność badawczo-rozwojową (ulga B+R);
  • kwalifikowane prawa własności intelektualnej (IP Box) – przychody będące przychodami podatkowymi oraz koszty stanowiące koszty uzyskania przychodu;
  • przychody niepodlegające opodatkowaniu w roku bieżącym;
  • przychody podlegające opodatkowaniu w roku bieżącym, ujęte w księgach rachunkowych lat ubiegłych.

 

Największym wyzwaniem będą znaczniki

Na role znaczników podatkowych zwraca też uwagę Wojciech Majkowski. Według niego, aby skutecznie przygotować się do raportowania, należy zwrócić uwagę na kilka kluczowych kroków. Pierwszym krokiem jest zebranie wszystkich danych finansowych i podatkowych za dany okres rozliczeniowy. Obejmuje to przychody, koszty, amortyzację, a także wszelkie inne transakcje, które mają wpływ różnice pomiędzy wynikiem finansowym a podatkowym spółki.

- Warto również pomyśleć o zwiększeniu efektywności w zarządzaniu tymi danymi, a także zastanowić się nad usprawnieniem procesów podatkowych, np. poprzez analizę procesu przygotowywania kalkulacji CIT. Duży nakład pracy będzie związany z mapowaniem kont do znaczników księgowych, jednak największym wyzwaniem będzie odpowiednie zastosowanie znaczników podatkowych (znaczniki PD). W praktyce powstaje szereg pytań: Jak oznaczyć koszty hipotetycznych odsetek? Jak wykazać koszty finansowania dłużnego? W jaki sposób wykazać przychody z tytułu nieodpłatnych świadczeń? To tylko przykładowe wątpliwości, które mogą się pojawić podczas próby przypisania znaczników i warto podjąć analizy w kierunku efektywnych rozwiązań jak najszybciej – mówi Wojciech Majkowski.

Patrycja Młynarska, doradca podatkowy, menedżer w KPMG w Polsce dodaje, że kolejnym krokiem jest dokładne sprawdzenie poprawności zebranych danych. Należy upewnić się, że wszystkie transakcje są prawidłowo zaksięgowane i że nie ma żadnych błędów rachunkowych ani podatkowych. Warto również potwierdzić, czy wszystkie dokumenty są kompletne i zgodne z obowiązującymi przepisami. - W tym celu warto przeprowadzić również weryfikację i walidację struktury JPK_KR, będącej punktem wyjściowych nowej struktury JPK_KR_PD, a przygotowywanej dotychczas na żądanie organów podatkowych. Nowe struktury będą przekazywane bez wezwania i będą zawierały informacje o wszystkich transakcjach podatnika wraz z ich kategoryzacją na cele podatkowe, a także ewidencję środków trwałych i WNiP zarówno w ujęciu podatkowym, jak i księgowym - wyjaśnia Patrycja Młynarska. 

Po trzecie, do sporządzenia JPK CIT niezbędne jest odpowiednie oprogramowanie, które umożliwia generowanie plików w wymaganym formacie XML. Ważne, aby oprogramowanie, z którego korzysta firma było aktualne i zgodne z najnowszymi wymogami prawnymi, a przede wszystkim, aby dostawca systemu dostarczył rozwiązanie w terminie. Po czwarte, przed ostatecznym złożeniem JPK CIT warto przeprowadzić testy i weryfikację pliku. 

Zobacz również w LEX: JPK_CIT - jak się przygotować > >

Również Andrzej Paczuski, partner w Paczuski Taudul Doradcy Podatkowi, zwraca uwagę na krótki termin wdrożenia zmian. Jak podkreśla, integracja JPK CIT z systemem księgowym wymaga nie tylko dogłębnej znajomości przepisów podatkowych, lecz także umiejętności technologicznych. W konsekwencji nowych regulacji, podatnicy zobowiązani będą do ustawienia schematów księgowych, procesów oraz kontroli wewnętrznych w ramach istniejącego (zmodyfikowanego) środowiska IT. W tym celu przedsiębiorcy powinni zbudować zespoły, w których skład wejdą nie tylko osoby posiadające wiedzę w zakresie podatków czy służby księgowe, ale także specjaliści IT.

- W pierwszej kolejności należy zanalizować, jakie dane powinny być raportowane oraz czy istniejący systemy oraz procesu umożliwiają automatyczne ich zebranie. W oparciu o moje doświadczenie mogę stanowczo stwierdzić, iż wymagane będzie dostosowanie procesów i systemów podatkowo-księgowych oraz zaplanowanie niezbędnych zmian w systemach IT. Proces rozpocząłbym od mapowania odpowiednich kont księgowych, z których przedsiębiorca będzie korzystał przy raportowaniu JPK CIT. Z wielką dozą prawdopodobieństwa należy przyjąć, iż niezbędne będą zmiany, zarówno w księgach rachunkowych, jak i systemach IT. Oznacza to, iż czasu jest naprawdę niewiele, w szczególności, jeżeli założy się czas niezbędny na szkolenie personelu oraz przeprowadzenia niezbędnych testów - mówi Andrzej Paczuski.

 

 

Sprawdź również książkę: CIT. Komentarz. Podatki i rachunkowość >>


Dane do kontroli

Łukasz Kempa, tax director w KR Group, zwraca uwagę, że znaczniki, o które należy uzupełnić księgi, pozwolą organom podatkowym bardzo łatwo zorientować się w obszarach rozliczenia CIT, które przeważnie niosą ze sobą podwyższone ryzyko nieprawidłowości.

- Dzięki znacznikom organy podatkowe poznają dokładne wartości w podziale na najważniejsze konta odnoszące się do pożyczek od podmiotów powiązanych, odsetek otrzymywanych od jednostek powiązanych, usług niematerialnych czy rezerw na podatek. Rezerwy te trzeba będzie wykazywać w podziale na poszczególne podatki: VAT, podatek dochodowy, akcyza, cło i pozostałe podatki, a rezerwa na każdy podatek otrzyma swój odrębny znacznik. Podatnik, zakładając dużą rezerwę na podatek, daje do zrozumienia organom podatkowym, że jest on gotowy do potencjalnej kontroli w wyniku występowania ryzyka. W ten sposób JPK CIT daje ogromną możliwość wstępnego typowania podmiotów do kontroli w CIT, ale też w innych podatkach (w razie wykazania np. nadmiernie wysokich rezerw na VAT) – uważa Łukasz Kempa.

Zobacz w LEX: PIT-38 (17) Zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) > >

Czytaj również: Nowy obowiązek dla podatników – nadchodzi JPK CIT >>

Majkowski: Zostało niewiele czasu na wdrożenie JPK CIT >>

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.